Samorządy siłą napędową gospodarki

Samorządy siłą napędową gospodarki

Dodano: 
Podczas uroczystości w Krynicy (od lewej): Rafał Petsch – Bank Pekao SA, Danuta Kamińska – miasto Katowice, Jerzy Kwieciński – Ministerstwo Rozwoju, Radosław Jęcek – gmina Karpacz, Olga Roszak-Pezała – gmina Mielno, Andrzej Porawski – Związek Miast Polski
Podczas uroczystości w Krynicy (od lewej): Rafał Petsch – Bank Pekao SA, Danuta Kamińska – miasto Katowice, Jerzy Kwieciński – Ministerstwo Rozwoju, Radosław Jęcek – gmina Karpacz, Olga Roszak-Pezała – gmina Mielno, Andrzej Porawski – Związek Miast Polski Źródło: fot. biuro prasowe forum ekonomicznego w Krynicy
Elżbieta Glapiak || Polska w ramach perspektywy 2014-2020 otrzyma z Unii Europejskiej ok. 80 mld euro. 40 proc. tych funduszy znajdzie się w gestii samorządów.

W 2015 r. zakończył się poprzedni cykl inwestycyjny jednostek samorządu terytorialnego, który przyczynił się m.in. do znaczącego wzrostu poziomu zadłużenia. Jednak w tym i poprzednim roku sytuacja finansowa samorządów, w szczególności jeśli chodzi o ich zadłużenie, poprawia się.

– Dostęp do środków z funduszy unijnych, zmniejszenie poziomu zadłużenia oraz zbliżające się wybory samorządowe, które zawsze są dodatkowym katalizatorem – te czynniki powinny zwiększyć intensywność prac nad rozwojem infrastruktury, tym samym spodziewamy się wielu nowych inwestycji – wyjaśnia Rafał Petsch, członek zarządu Pekao Investment Banking, dyrektor zarządzający Departamentem Instytucji Finansowych i Sektora Publicznego Banku Pekao SA.

To, czego samorządy dokonały do tej pory, przyczyniło się do ich rozwoju i polepszenia warunków życia ich mieszkańców. Centrum Gospodarcze im. Mikołaja Kopernika przygotowało specjalny raport „Gospodarny samorząd”, w którym oceniło osiągnięcia gmin i wyróżniło te, które najlepiej poradziły sobie z wyzwaniami. Z podsumowania wynika, że w ubiegłym roku nastąpił gwałtowny wzrost zarówno po stronie dochodów, jak i wydatków samorządów. Bieżące dochody i wydatki wzrosły o ponad 18 proc. W efekcie średni dochód na mieszkańca zwiększył się o jedną trzecią – z 3,6 do 4,4 tys. zł. Dużo więcej o zaradności gmin mówi poziom dochodów własnych, bez dotacji i subwencji. Składają się na nie m.in. udział w podatkach od osób fizycznych i prawnych, podatki lokalne itp.

Na przestrzeni ostatnich trzech lat dochody własne (miast na prawach powiatów, gmin miejsko-wiejskich i gmin wiejskich) w przeliczeniu na jednego mieszkańca zwiększyły się o ponad 16 proc. – do 2,2 tys. zł. Średnioroczny wzrost wyniósł ok. 5,5 proc., co oznacza, że wpływy wypracowywane przez gminy rosły o ok. 1 punkt procentowy szybciej niż dochody budżetu państwa. Widać więc, że z roku na rok poprawia się finansowa samodzielność samorządów, a ich włodarze coraz lepiej gospodarują swoimi środkami. Przeciętne dochody własne na przestrzeni ostatnich trzech lat stanowiły 52 proc. dochodów ogółem. Największy udział w dochodach własnych mają podatki od osób fizycznych, które stanowią 38 proc. wpływów, oraz podatki od nieruchomości stanowiące jedną czwartą dochodów. Ostatnie lata to również czas spadającego bezrobocia w gminach i – co istotne – mniejszego zadłużenia samorządów. Przeciętnie poziom zobowiązań w stosunku do dochodów obniżył się w omawianym okresie do 35,4 proc.

Jakośćżycia mieszkańców

W zestawieniu, które przygotowało Centrum Gospodarcze im. Mikołaja Kopernika, w kategorii miast na prawach powiatu najlepiej wypadł Gdańsk, który konsekwentnie rozwija się gospodarczo, przy jednoczesnym skupieniu uwagi na mieszkańcach i jakości ich życia. W 2014 r. uchwalono nową Strategię Rozwoju Miasta Gdańsk 2030 Plus. Miasto nie tylko dba o gdańszczan, lecz także stara się zachęcać do osiedlania nowych mieszkańców, w tym również migrantów. Jako pierwsze miasto w Polsce wypracował standardy integracji nowych mieszkańców przybyłych z zagranicy – Gdański Model Integracji Imigrantów.

W kategorii gmin miejskich i miejsko--wiejskich liderem okazała się Stalowa Wola – jedno z najmłodszych miast w województwie podkarpackim. To miasto o niezwykłej dynamice rozwoju, powstanie tu nowa dzielnica innowacji i rozwoju – Technopolis, a tutejsze uczelnie będą pełnić funkcję centrów badań i rozwoju. W planach jest budowa nowej hali dla przedsiębiorców. Budynek po dyrekcji HSW SA miasto planuje przeznaczyć pod funkcjonowanie tzw. Kuźni Przedsiębiorczości, w której znajdowałaby się pierwsza w regionie strefa do tzw. coworkingu.

Z kolei jeśli spojrzymy na gminy wiejskie, to zdecydowanie najlepszy jest położony na północy Mazowsza Przasnysz. Z powodzeniem rozwija się tu agroturystyka, funkcjonuje prężna strefa gospodarcza i znajduje się dogodna infrastruktura. Władze gminne kładą duży nacisk na zsynchronizowany rozwój poszczególnych części gminy – tak pod względem inwestycji, jak kultury czy edukacji.

Kapituła rankingu postanowiła docenić też działania Częstochowy, wręczając władzom miasta specjalne wyróżnienie. Miasto jest wyjątkowo aktywnie i skutecznie skoncentrowane na tworzeniu dogodnych warunków przestrzennych oraz finansowych dla inwestorów, a także pozyskiwaniu środków unijnych na ważne inwestycje miejskie. Efektem tych działań jest pokrycie planami zagospodarowania przestrzennego 63 proc. powierzchni inwestycyjnej miasta. Rafał Petsch, który wręczał nagrodę, podkreślił, że Częstochowa zasłużyła na wyróżnienie dzięki temu, że pokazuje dynamiczny wzrost dochodu, pozyskuje licznych inwestorów oraz doskonale radzi sobie z wykorzystaniem środków unijnych.

Dzięki utworzeniu dwóch specjalnych stref ekonomicznych (SSE) w ciągu ostatnich trzech lat Częstochowa pozyskała 12 nowych podmiotów gospodarczych, 117 mln zł nakładów inwestycyjnych i 617 nowych miejsc pracy. Nie bez znaczenia jest przy tym fakt, że miasto przygotowało wyjątkowo dużo preferencji podatkowych dla biznesu. Skorzystało z nich 91 przedsiębiorców, a średnia roczna kwota udzielonych ulg to 4 mln zł.

Decyduje Obywatel

Wyróżnienie Obywatelski Samorząd w kategorii miast na prawach powiatu przypadło Katowicom, które co najmniej od dekady intensywnie pracują nad zmianą swojego wizerunku. Jednym z ważniejszych aspektów tych działań jest przebudowa przestrzeni miejskiej, m.in. tej sąsiadującej ze Spodkiem, nazywanej dziś Strefą Kultury. Obywatelski Samorząd w kategorii gmin miejskich i miejsko-
-wiejskich przyznano Karpaczowi za zmiany, które doceniają turyści, chętnie odwiedzający to miejsce. W najbliższym czasie planowanych jest tam kilka strategicznych inwestycji, tj. budowa stadionu lekkoatletycznego, reprezentacyjnego deptaka oraz systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki wodnej. Przed miastem także dalsza poprawa zagospodarowania turystycznego, tj. stworzenie nowych tras spacerowych oraz terenów edukacyjno-rekreacyjnych, a także poprawa estetyki i funkcjonalności przestrzeni miejskiej.

Z kolei Mielno otrzymało wyróżnienie Obywatelski Samorząd w kategorii gmin wiejskich. Może się ono pochwalić czystą, strzeżoną i zradiofonizowaną plażą, wokół której znajdują się kawiarnie, restauracje, smażalnie ryb oraz inne punkty gastronomiczne i handlowe. Największe wyzwania Mielna na najbliższe dwa lata to projekty – budowa centrum przesiadkowego, promenady i obiektu multimedialnego „Skarbnica wioski rybackiej w Chłopach”. Na ich realizację pozyskali zewnętrzne środki w wysokości ponad 6,5 mln zł, zaś łączny ich koszt to ok. 14 mln zł.

Laureaci Rankingu Centrum Gospodarczego im. Mikołaja Kopernika odebrali nagrody na specjalnej gali, która odbyła się w drugim dniu XXVII Forum Ekonomicznego w Krynicy. Gratulacje złożył im gość specjalny gali, marszałek senatu Stanisław Karczewski, który zaznaczył, że wzrost PKB i to, iż mamy coraz lepsze perspektywy wzrostu, to zasługa również samorządów. Z kolei Rafał Petsch zaznaczył, że potencjał rynku podmiotów samorządowych jest ogromny. – W kolejnych latach, czyli w okresie, w którym samorządy przystąpią do realizacji nowych inwestycji zapisanych w programach operacyjnych, może nastąpić dalszy wzrost poziomu zadłużenia – samorządy będą potrzebowały nowych środków na wkład własny do projektów. Tutaj zawsze jest miejsce dla doświadczonego partnera, czyli Pekao SA – wyjaśnił.

W jego ocenie kolejne lata przyniosą nowe wyzwania. Wśród strategicznych zadań samorządów, a także instytucji państwa jest zapewnienie lepszego dostępu do infrastruktury. Inwestowanie w jej rozwój wiąże się z dużą kapitałochłonnością oraz zwykle długim okresem realizacji i ekonomicznego życia takiego przedsięwzięcia. – Powstaje więc pytanie, w jakim stopniu te inwestycje powinny mieć charakter wyprzedzający wobec zachodzących procesów gospodarcze. Czy w ten sposób należy stymulować rozwój gospodarki, czy bardziej zasadne jest reagowanie na zmieniającą się rzeczywistość? Ponadto musimy również brać pod uwagę coraz bardziej istotną kwestię kosztów związanych z utrzymaniem infrastruktury, szczególnie w świetle faktu, że po zakończeniu kolejnej perspektywy unijnej 2014–2020 możemy się spodziewać obniżenia puli środków z funduszy unijnych, do których Polska będzie miała dostęp – dodał.

Ekonomiczny racjonalizm

Decydenci już dziś starają się znaleźć odpowiedź na pytanie, czy użytkownicy powinni ponosić koszty korzystania z infrastruktury. Płacimy przecież za korzystanie z usług sektora wodno-kanalizacyjnego czy publicznej komunikacji zbiorowej. Coraz częściej ponosimy opłaty za gospodarowanie odpadami. Rozwiązania podpowiadają nam ekonomiczny racjonalizm, odpowiedzialność społeczna i chęć stworzenia solidnych podstaw dalszej szybkiej modernizacji kraju.


Rafał Petsch, członek zarządu Pekao Investment Banking, dyrektor zarządzający Departamentem Instytucji Finansowych i Sektora Publicznego Banku Pekao SA:

Ostatnie lata, z uwagi na niespotykany do tej pory w Polsce proces inwestycyjny w infrastrukturę publiczną, którego powodem jest dostępność funduszy Unii Europejskiej, charakteryzowały się intensywnym wzrostem zapotrzebowania ze strony sektora publicznego na wyspecjalizowane usługi bankowe w zakresie przygotowywania oraz finansowania projektów inwestycyjnych. Bank Pekao SA jest liderem w finansowaniu projektów inwestycyjnych służących społecznościom lokalnym, rozwojowi regionalnemu, a także mających oddziaływanie ogólnokrajowe. Współfinansowaliśmy m.in. projekty związane z rozbudową i modernizacją sieci transportowych, zakupem taboru autobusowego, kolejowego oraz tramwajowego, z rozbudową sieci wodociągowo-kanalizacyjnych, dotyczących sektora gospodarki odpadami, oraz wiele innych. Wśród naszych sukcesów postrzegamy w szczególności uzyskanie dominującego udziału banku Pekao wśród instytucji finansowych zaangażowanych w finansowanie rozwoju lotnisk. Warto przy tym podkreślić, że są to inwestycje, które można mierzyć nie tylko przez pryzmat efektywności finansowej samych spółek. Mają one także szerokie znaczenie dla społeczności lokalnych i regionów. Lotniska pełnią obecnie, poza czystymi funkcjami związanymi z transportem, również istotne znaczenie dla wzrostu gospodarczego, stanowią czynnik wpływający na istnienie przewag konkurencyjnych określonych obszarów, poprawiają dostępność komunikacyjną poszczególnych regionów.

Cały artykuł dostępny jest w 38/2017 wydaniu tygodnika Do Rzeczy.

Czytaj także