Oblężenie Warszawy - wstrząsająca relacja
Już od pierwszych dni wojny Warszawa była nękana nalotami Luftwaffe, a 8 września, zaledwie tydzień po rozpoczęciu wojny, doszło do pierwszego natarcia na stolicę. Aby przyspieszyć kapitujację, Adolf Hitler osobiście wydał rozkaz rozpoczęcia ostrzału artyleryjskiego Zamku Królewskiego, łamiąc tym samym konwencję haską. Najbardziej niszczycielski dla stolicy był nalot dywanowy przeprowadzony przez Niemców 25 września. Zginęło w nim 10 tys. mieszkańców, a 35 tys. zostało rannych. Nalot zniszczył 12 proc. zabudowy miasta. Była to jedna z największych zbrodni wojennych września 1939 r. Konwencja haska zabraniała bombardowania niebronionych budynków cywilnych. Aby uniknąć dalszych zniszczeń, 28 września o godzinie 13:15 gen. Tadeusz Kutrzeba podpisał kapitulację miasta. W czasie oblężenia zginęły 2 tys. polskich żołnierzy, a kolejnych 15 tys. odniosło rany. Do niewoli dostało się 120-140 tys. Polaków.
-
Ofiary bombardowania Luftwaffe w Warszawie, 14 września
12-letnia Kazimiera Mika nad swoją 14-letnią zamordowaną siostrą. Fotograf Julien Bryan opisał precyzyjnie scenę śmierci dziewczynki. Według jego relacji dwa niemieckie samoloty zrzuciły dwie bomby niedaleko małego domku na obrzeżach Warszawy, niedaleko ulicy Jana Ostroroga, zabijając dwie kobiety. Niedaleko znajdowało się pole, na którym siedem kobiet wykopywało ziemniaki. W Warszawie panował już wówczas głód, dlatego zaraz po nalocie kobiety wstały i przystąpiły do pracy. Niemcy nie byli jednak usatysfakcjonowani mordem na cywilach, dlatego wkrótce wrócili i ostrzelali kobiety z broni maszynowej, zabijając kolejne dwie osoby. Pięciu pozostałym kobietom udało się uciec.
Źródło: Wikimedia Commons -
Julien Bryan i Kazimiera Mika
Bryan dotarł na miejsce chwilę po nalocie. Po wykonaniu słynnego zdjęcia pocieszał dziewczynkę. "Kiedy fotografowałem ciała, mała dziesięcioletnia (później okazało się, że miała 12 lat - przyp. red.) dziewczynka podbiegła i znieruchomiała koło jednego z ciał - wspominał Bryan. - Kobieta była jej starszą siostrą. Dziecko nigdy nie widziało śmierci i nie mogło zrozumieć, dlaczego jej siostra się do niej nie odzywa. Dziecko spojrzało na nas w zakłopotaniu. Objąłem ją ramieniem i mocno ścisnąłem, próbując pocieszyć. Płakała. Tak jak ja i dwóch polskich oficerów, którzy byli ze mną". Bryan odnalazł Kazimierę Mikę po wojnie, gdy miała 30 lat. W magazynie "Look" opisał, w jak trudnych warunkach kobieta i inni Polacy żyją w Warszawie. W latach 50. miasto nadal było zniszczone i pełne ruin.
Źródło: Wikimedia Commons -
-
Poród w czasie bombardowania
Koloryzowana wersja fotografii Juliena Bryana. Podczas bombardowania noworodki i ich matki zostały przeniesione do piwnicy szpitala. Niektóre kobiety były w trakcie porodu. Odłamki bomb zabiły lub raniły część noworodków.
Źródło: Wikimedia Commons -
Hitler pod Warszawą
Adolf Hitler z praskiej strony Warszawy obserwuje bombardowanie miasta.
Źródło: archive.org -
"Rycerskie" Luftwaffe
Ofiary ataku Luftwaffe skierowanego w cywilów. W kampanii wrześniowej niemieccy lotnicy wykazali się wyjątkowym bestialstwem. Fotografia Juliena Bryana.
Źródło: Wikimedia Commons -
-
Obrona przeciwlotnicza
Stanowisko obrony przeciwlotniczej z ciężkim karabinem maszynowym, okolice Dworca Wiedeńskiego.
Źródło: Wikimedia Commons -
Bombardowanie stolicy
Niemiecki samolot Heinkel He 111 zrzuca bomby na Warszawę. W największym nalocie - 25 września, na miasto spadło 630 ton bomb burzących i zapalających, niszcząc 12 proc. zabudowy i zabijając 10 tys. cywilów.
Źródło: Wikimedia Commons -
Szkielet konia przy Nowym Świecie
W oblężonej Warszawie panował głód, dlatego mięso koni, które padły podczas bombardowań i ostrzału, było szybko zabierane przez cywilów. Ulica Nowy Świat przy pałacu Staszica.
Źródło: Wikimedia Commons -
-
Budowa umocnień
Cywile pracujący przy budowie umocnień polowych w oblężonej Warszawie. Fotografia Juliena Bryana.
Źródło: Wikimedia Commons -
Warszawska Obrona Narodowa
Żołnierze Obrony Narodowej - terytorialnego wojska biorącego udział w obronie Warszawy. Na zdjęciu: młodzież z Gimnazjum Państwowego im. Adama Mickiewicza w Warszawie przekazuje dwa ręczne karabiny maszynowe 7,92 mm Browning wz. 28 na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie, 12 maja 1939 r.
Źródło: NAC -
8 września, pierwsze natarcie
Dwie niemieckie dywizje pancerne próbowały zaskoczyć obrońców Warszawy nagłym, niespodziewanym atakiem już 8 września. Czołgi zaatakowały od strony ulicy Grójeckiej. Niemcy ponieśli porażkę i odnieśli duże straty. Obrońcy zmusili ich do wycofania.
Źródło: NAC -
-
Płonący Zamek Królewski
17 września niemiecka artyleria ostrzelała Zamek Królewski na osobisty rozkaz Hitlera. Niemcy złamali tym samym konwencję haską, która nakazywała unikanie zniszczeń dziedzictwa kulturowego. Miało to przyspieszyć kapitulację miasta.
Źródło: Wikimedia Commons -
Dzieci w oblężonej Warszawie
Dwóch chłopców z niedzielnym dodatkiem gazety na gruzach zburzonych budynków. Fotografia Juliena Bryana.
Źródło: Wikimedia Commons -
Rodzina w zburzonym domu
Chłopiec z siekierą to Albert Turowski, który po wojnie został aktorem filmowym. Fotografia Juliena Briana.
Źródło: Wikimedia Commons -
-
Skutki niemieckich bombardowań
Rodzina przed swoim zniszczonym domem próbuje wykonywać zwyczajne, codzienne czynności. Fotografia Juliena Bryana.
-
Żelazna 8
Dziewczynka z psem przy Żelaznej 8, w tle gruzy budynków zniszczonych w nalotach. Koloryzowana fotografia Juliena Bryana.
Źródło: Wikimedia Commons -
Budynki zniszczone w nalotach
Skutek niemieckich bombardowań Warszawy, fotografia z końca września 1939 r.
Źródło: Wikimedia Commons / Bundesarchiv -
-
Uciekinierzy w oblężonej Warszawie
Polski żołnierz i rodzina, która uciekła przed Niemcami, przy kolumnie Opery w oblężonej Warszawie. Fotografia Juliena Bryana.
Źródło: Wikimedia Commons -
Kapitulacja Warszawy
O 13.15, 28 września, w budynku fabryki Skody na Rakowcu gen. Tadeusz Kutrzeba i gen. Johannes Blaskowitz podpisali umowę o kapitulacji Warszawy.
Źródło: Wikimedia Commons / Bundesarchiv -
Adolf Hitler w Warszawie
Defilada niemieckich wojsk w Warszawie, w tle trybuna honorowa.
Źródło: NAC