O tym, że dokumenty będą dostępne w internecie, poinformował prezes IPN Jarosław Szarek podczas krakowskiego spotkania Europejskiej Sieci Instytucji Archiwalnych Zajmujących się Aktami Tajnych Służb. – Będziemy kontynuować współpracę (…). Już wkrótce jednym z jej efektów będzie strona internetowa, pokazująca dokumenty różnych państw, ilustrujące zależność służb od centrali w Moskwie – zapowiedział szef Instytutu.
Rozliczenia z przeszłością
Utworzona w 2008 r. Europejska Sieć Instytucji Archiwalnych zajmujących się Aktami Tajnych Służb skupia siedem tego typu instytucji (z Bułgarii, Czech, Niemiec, Polski, Rumunii, Słowacji i Węgier) oraz pięciu członków – obserwatorów. Gremium stara się m.in. uprościć procedury badania akt wytworzonych przez komunistyczne służby, a także prowadzi działalność edukacyjną, by problematyką rozliczeń z komunistyczną przeszłością zainteresować opinię publiczną – tłumaczy IPN.
Trwająca w Krakowie konferencja poświęcona jest m.in. nowym możliwościom związanym z wykorzystaniem baz danych dawnej bezpieki w pracach naukowych oraz uproszczeniu procedur wspomagających ściganie komunistycznych zbrodniarzy. Podczas spotkania prezes IPN wyraził nadzieję, że wkrótce do Sieci dołączą inne państwa powstałe po rozpadzie Związku Radzieckiego, przede wszystkim Ukraina.
Czytaj też:
Mogło zginąć nawet 200 tys. Polaków. IPN przygotowuje się do wielkiego śledztwa
Taśmy bezpieki
Inwigilację obywateli za pomocą technik informatycznych komunistyczne tajne służby rozpoczęły na początku lat 70. Systemy informatyczne szybko stały się ważnymi platformami gromadzącymi dane o „wrogach władzy ludowej”. Informacje o osobach podejrzanych lub faktycznie podejmujących działalność antykomunistyczną we wszystkich krajach bloku wschodniego umieszczano w specjalnej bazie danych – SOUD, której centralę zlokalizowano w Moskwie.
Niektóre systemy dokumentujące działalność operacyjną służb bezpieczeństwa udało się zachować. W archiwum IPN w Warszawie przetrwało 655 taśm magnetycznych z rozmaitymi bazami danych wywiadu i kontrwywiadu cywilnego oraz wojskowego. Przez lata „taśmy bezpieki” były niedostępne dla badaczy zarówno z powodów objęcia ich klauzulami tajności, jak i z racji trudności w ich odtworzeniu i zgraniu na nośnik cyfrowy – podkreśla Instytut.
Czytaj też:
Agenci, przeciwnicy lustracji i obrońca WSI, czyli "Resortowe dzieci. Politycy"