Klucz do Piłsudskiego

Klucz do Piłsudskiego

Dodano:   /  Zmieniono: 
Klucz do Piłsudskiego
Klucz do Piłsudskiego

Ukazał się kolejny tom PISM WYBRANYCH STANISŁAWA CATA-MACKIEWICZA.

"Klucz do Piłsudskiego" powstał na emigracji w 1943. Autor miał za sobą zarówno okres współpracy jak i walki z Piłsudskim. Nie jest to laurka ale próba rzetelnej analizy motywów działalności politycznej najsłynniejszego polskiego polityka wychodząc od wczesnego dzieciństwa a nawet przodków. Cat pisze żywym językiem prezentując nie tylko bohatera ale otoczenie w jakim funkcjonował - dzieciństwo w Zułowie, rewolucyjne organizacje socjalistyczne w Rosji czy tworzenie organizacji bojowej. Zaprezentowane zostały takie etapy życia jak zesłanie na Syberię, działalność konspiracyjna w Polskiej Partii Socjalistycznej powołanie Organizacji Bojowej PPS (późniejszy Związek Strzelecki). Omówiono publicystykę Piłsudskiego. Perełki to rozdziały o prowokacji policyjnej i agenturze w partiach socjalistycznych i rewolucyjnych, roli Żydów wśród socjalistów czy operacji związanej z odsunięciem Komisji Tymczasowej od strzelców.

Pisarz nie ogranicza się do prezentacji kolejnych posunięć Marszałka. Próbuje dokonać analizy motywów i strategii polityka. Cat demaskuje sporo mitów stworzonych np. przez piłsudczyków. Jego Piłsudski to lawirujący polityk dokonujący zwrotów taktycznych ale nie tracący z widoku zasadniczego celu - niepodległości. Pod tym względem Towarzysz Wiktor drukujący podziemnego "Robotnika" w 1899 nie różni się od naczelnika państwa wkraczającego do Kijowa w 1920.

Widziałem Puszczę Białowieską na ekranie. Były to zdjęcia dokładne, a przecież nie dawały rzeczy dla tej puszczy najistotniejszej, tego zapachu, który wytwarza olbrzymiość przestrzeni leśnej. Jednej tylko rzeczy, jednej tajemnicy ani moja, ani żadna inna książka o Piłsudskim nie wyjaśni. Tajemnicy miłości, którą do siebie wzbudzał. Rozmawiałem raz w życiu z Dmowskim, przeciwnikiem Piłsudskiego. Powiedział mi, że Piłsudski miał „duszę wodza”. Miłość ludzi oplotła postać komendanta, brygadiera, marszałka i ta miłość była wielkim kapitałem Polski za jego życia i jest, i daj Boże, by pozostała kapitałem Polski po jego śmierci.

Stanisław Cat-Mackiewicz

Jeśli cenimy pisarstwo Mackiewicza, nie zawsze dokładnego i skrupulatnego, ale zawsze budzącego szacunek odwagą i samodzielnością sądów, możemy traktować Klucz…, klasykę naszej eseistyki historycznej, jako fragment wielkiej dzisiaj literatury wywołanej biografią Piłsudskiego i jemu poświęconej. Tak rozumiany Klucz… nie traci przydatności, nawet wówczas, gdy nie otwiera wszystkich drzwi.

prof. Rafał Habielski

Spis treści

  1. Z lotu ptaka
  2. Pochodzenie i dzieciństwo
  3. Rewolucjoniści rosyjscy
  4. Spisek na życie cesarza
  5. Syberia
  6. Renegaci
  7. Mendelson a Piłsudski
  8. Jak strzała z łuku
  9. Żydzi wśród socjalistów
  10. W podziemiach
  11. „Czerwona niedziela”
  12. Wojna japońska
  13. Piłsudski usunięty z PPS
  14. Hapon i Azef
  15. Rewolucja i Organizacja Bojowa
  16. Na krawędzi
  17. Orientacja austriacka
  18. Siły rozpędowe
  19. Siły hamujące
  20. Miłość
  21. Poszukiwanie klucza
  22. Wykaz książek wykorzystanych przy pisaniu pracy niniejszej
  23. Rafał Habielski
  24. Klucz do Mackiewicza
  25. Indeks nazwisk