Po kongresie wiedeńskim (1815), który kończył okres wojen napoleońskich, powołano do życia Związek Niemiecki. Miał on zastąpić rozwiązane w 1806 roku Święte Cesarstwo Rzymskie, tworzyć unię gospodarczą wszystkich niemieckojęzycznych państw, a także gwarantować pokój wewnętrzny i zewnętrzny wszystkich jego członków.
We Frankfurcie nad Menem utworzono Zgromadzenie Związkowe (Bundestag).Okazało się jednak, że z racji ciągłego ścierania się wpływów pruskich i austriackich Zgromadzenie nie jest w stanie normalnie funkcjonować. Berlin i Wiedeń od początku rywalizowały o przewodnie miejsce w Związku Niemieckim. Inne kraje związkowe (a także Wielka Brytania, która widziała w tym możliwość przeciwwagi dla Francji i Rosji) chętnie widziałyby zjednoczenie wszystkich, a przynajmniej części państw niemieckich pod egidą Prus lub Austrii. Oczekiwano, że Berlin lub Wiedeń przeprowadzą taką unifikację.
Większość władców niemieckich oraz arystokracja popierała austriackich Habsburgów, widząc w nich spadkobierców Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Jednak rodząca się burżuazja, intelektualiści, mieszczanie i władze bogatych niemieckich miast przychylniejszym okiem spoglądali na Hohenzollernów w Prusach.
Prusy odbierane było jako państwo nowoczesne. Kiedy w 1834 roku z ich inicjatywy utworzono Związek Celny, wiele niemieckich państewek przyłączyło się do tej organizacji. Gwarantowała ona m.in. ujednolicenie prawa handlowego i unormowanie kwestii monetarnej. Unia celna spowodowała wzmocnienie Prus, nie tylko prestiżowe, ale także ekonomiczne.
W 1862 roku premierem Prus został Otto von Bismarck. Od początku otwarcie delarował konieczność zdobycia wpływu w całym Związku Niemieckim i o zmarginalizowaniu wpływów austriackich. Tak naprawdę dopiero wówczas, niemal pół wieku od czasu kongresu wiedeńskiego, ktoś głośno zaczął mówić o zjednoczeniu wszystkich krajów niemieckich w jeden twór państwowy.
W 1864 roku doszło do wojny z Danią, w której Prusy i Austria połączyły siły. W jej wyniku Austria otrzymała Księstwo Holsztynu, a Prusy Księstwo Szlezwiku. To jednak nie zakończyło napięć pomiędzy Berlinem a Wiedniem. W kwietniu 1866 roku, Austria, powołując się na zagrożenie wewnętrznego bezpieczeństwa Związku Niemieciego, doprowadziła do uchwalenia przez Bundestag mobilizacji sił zbrojnych.
Prusy tylko czekały na ten krok, rozpoczynając działania zbrojne (wspomagały je siły włoskie). Siłami austriackimi dowodził Ludwig von Bendek i Albrecht Haabsburg, a niemieckimi - Helmuth von Moltke i Albrecht von Roon.
Na początku czerwca 1866 roku Prusy weszły do austriackiego Holsztyna. Główne działania zbrojne prowadzone były jednak głównie na terenie Czech. Siły pruskie rozlokowały się pomiędzy Jelenią Górą a Nysą i weszły do Czech przez przełęcze sudeckie. Decydująca bitwa miała miejsce 3 lipca pod Sadową w pobliżu miasta Hradec Králové. Prusy w zdecydowany sposób pokonały Austrię. Do zwycięstwa w dużej mierze przyczyniło się użycie przez Prusaków nowoczesnych wówczas karabinów odtylcowych Dreyse M1849. Broń ta umożliwiała oddanie czterech strzałów na minutę, podczas gdy karabiny używane przez Austriaków – tylko jeden. Ponadto, broń odtylcową żołnierze mogli ładować leżąc. Austriacy, aby przeładować swoją, musieli stać, co dodatkowo wystawiało ich na ostrzał wroga.
24 lipca cesarz Franciszek Józef Habsburg skapitulował. Miesiąc później, 23 sierpnia podpisano pokój w Pradze, który kończył wojnę prusko-austriacką.
Prusy udowodniły swoją hegemonię wśród państw niemieckich. Związek Niemiecki rozwiązano, a w jego miejsce utworzono Związek Północnoniemiecki, gdzie wiodącą rolę odgrywał jedynie Berlin. Wojna prusko-austriacka zakończyła się włączeniem przez Prusy do swojego terytorium państewek, które opowiedziały się przeciwko nim: Królestwa Hanoweru, Księstwa Nassau, Elektoratu Hesji i Wolnego Miasta Frankfurtu, a także przejęciem Holsztynu. Te nabytki dość znacząco powiększyły ich terytorium.
Był to dla Prus ogromny krok w kierunku całkowitego zjednoczenia państw niemieckich, które nastąpiło już niebawem. W 1871 roku powstało Cesarstwo Niemieckie, którego kanclerzem został Otto von Bismarck.
Czytaj też:
Bismarcka walka z Polakami, czyli rugi pruskieCzytaj też:
Największy błąd w historii Polski? Krzyżacy i Konrad Mazowiecki