Związek Sowiecki. Powstanie barbarii i upadek kolosa
  • Anna SzczepańskaAutor:Anna Szczepańska

Związek Sowiecki. Powstanie barbarii i upadek kolosa

Dodano: 
"Chwała KPZS!". Zdjęcie z parady wojskowej w czasie obchodów rewolucji październikowej,1983 rok
"Chwała KPZS!". Zdjęcie z parady wojskowej w czasie obchodów rewolucji październikowej,1983 rok Źródło: Wikimedia Commons
Pod koniec grudnia Rosjanie mogą świętować dwie kluczowe dla swojej i zarazem historii świata rocznice: powstanie Związku Sowieckiego oraz jego upadek. Wydarzenia te miały miejsce 30 grudnia 1922 roku i 31 grudnia 1991 roku.

„Czym jest upadek Związku Radzieckiego? To upadek historycznej Rosji pod nazwą Związek Radziecki. Staliśmy się zupełnie innym krajem. To, co zostało zbudowane w ciągu ponad tysiąca lat, zostało w dużej mierze utracone” – powiedział niedawno o rozpadzie ZSRS Władimir Putin.

Powstanie Związku Sowieckiego

Powstanie Związku Sowieckiego miało miejsce w roku 1922, lecz droga do utworzenia tego zbrodniczego mocarstwa rozpoczęła się już w roku 1917.

W wyniku rewolucji październikowej do władzy w Rosji doszli bolszewicy. W krótkim czasie zawładnęli sporą częścią kraju i systematycznie rozciągali swoje wpływy na dalsze tereny. W kolejnych miastach powstawać zaczęły rady robotnicze i żołnierskie. Symbolicznym i definitywnym końcem caratu było zamordowanie rodziny panującej, czyli cara Mikołaja II, jego żony oraz dzieci (a później także wielu innych członków domu Romanowów), co nastąpiło w lipcu 1918 roku.

Marsz bolszewików na Zachód – bo to o podbój Zachodu, tzn. Niemiec i Anglii chodziło Leninowi – zatrzymała Polska w roku 1920, co, jak trzeba podkreślić, nie spotkało się ze szczególnym entuzjazmem mieszkańców wyżej wymienionych państw. Na ulicach niemieckich i brytyjskich miast wywieszano już bowiem czerwone sztandary oczekując na rychłe przybycie Armii Czerwonej. Polska wszystkie te plany przekreśliła gromiąc bolszewików w czasie Bitwy Warszawskiej. Lenin zrezygnował z kierunku zachodniego umacniając się na wschodzie.

Bolszewicy do 1920 roku zajęli już ogromne terytorium, gdzie niedługo później zaczęły powstawać quasi-państwa zależne od Moskwy. Były to Białoruska, Ukraińska i Zakaukaska Socjalistyczna Republika Sowiecka. Kolejnymi krajami podbitymi przez Armię Czerwoną były m.in. Gruzja, Armenia, Azerbejdżan i Afganistan.

Włodzimierz Lenin, zdjęcie ilustracyjne

Jednocześnie w wielu miejscach Rosji wciąż walczyli „biali”, czyli dowódcy, który zbrojnie sprzeciwiali się władzy bolszewików.

Tymczasem Lenin pragnął uznania swego kraju na arenie międzynarodowej i przyznania bolszewikom „mandatu” do rządzenia Rosją, bo tak naprawdę władcy europejscy byli początkowo bolszewikami przerażeni, tyle tylko, że sprytna dyplomacja komunistów sprawiła, że dość szybko zyskali akceptację, a o Romanowach, de facto, zapomniano.

Lenin nie mógł jednak liczyć na uznanie Rosji bolszewickiej za równorzędne wobec innych państwo dopóki na jego terenie trwała wojna domowa. Obmyślono więc zręczny plan. Państwo rządzone przez bolszewików otrzymało nazwę Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej, zaś znajdujący się na Dalekim Wschodzie obszar, gdzie wciąż trwały walki z „białymi” „proklamował” niepodległość jako Republika Dalekiego Wschodu, jedynie sprzymierzona z Rosją bolszewicką.

Była to oczywista farsa, jednak odniosła ona skutek. Ostatecznie bolszewicy podpisali z Niemcami traktat w Rapallo. Rosja została tym samym uznana za kraj „cywilizowany”, godny prowadzenia normalnej polityki międzynarodowej.

5 października 1922 roku Władywostok został zajęty przez Ludową Armię Rewolucyjną. Bolszewicy kontrolowali cały obszar wielkiej Rosji. Zaledwie dziesięć dni później, 15 listopada 1922 roku Republika Dalekiego Wschodu została włączona do Rosyjskiej FSRR, gdyż nie była już potrzebna. W całej Rosji zapanował przecież pokój.

Lenin osiągnął wiele z zakładanych przez siebie celów. Kontrolował tereny od Bałtyku po cieśninę Beringa, od Oceanu Arktycznego po Mongolię. Do końca 1922 roku bolszewicy umocnili się u władzy. Świat przyglądał się wypadkom w Rosji niemal biernie. Pomimo przerażenia, jakie początkowo bolszewicy wywoływali, nie zrobiono właściwie nic, aby ocalić rosyjski carat. Nawet Józef Piłsudski był zdania, że lepsi będą bolszewicy, którzy przynajmniej zgadzają się na niepodległość Polski, niż „biali”, którzy nie chcą nawet słyszeć o niezależności Rzeczpospolitej.

Tym sposobem barbarzyńcy przejęli władzę nad krajem, do którego jeszcze kilka lat wcześniej wzdychano z pewną (niezrozumiałą do dziś dla Polaków) nostalgią w różnych częściach Europy.

30 grudnia 1922 roku I Zjazd Rad w Moskwie zatwierdził utworzenie Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich (ZSRS). Najbardziej zbrodniczego reżimu w dziejach świata.

Upadek Związku Sowieckiego

Odkąd został sekretarzem Partii Komunistycznej w 1985 roku i prezydentem Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich (ZSRS) w 1988 roku, Michaił Gorbaczow zaczął wprowadzać wiele reform, znanych ogólnie jako pierestrojka, czyli restrukturyzacja gospodarki oraz głasnost – otwartość w dyplomacji, która doprowadziła do polepszenia relacji ze Stanami Zjednoczonymi i państwami zachodnimi. W samym Związku Sowieckim Michaił Gorbaczow spotkał się z potężną krytyką w kręgu najwyższych urzędników oraz wojska, którzy uważali, że prezydent prowadzi Sowietów do upadku i marginalizuje ZSRS na arenie międzynarodowej.

W sierpniu 1991 roku Michaił Gorbaczow wraz z rodziną spędzał wakacje w daczy w Foros na Krymie. Wtedy grupa wysokich rangą członków partii komunistycznej rozpoczęła zamach stanu. Linie telefoniczne do daczy Gorbaczowa zostały odcięte. Na miejsce przybyli zaś m.in. Walerij Bołdin i Oleg Szenin, którzy poinformowali prezydenta ZSRS o przejęciu władzy. Puczyści zażądali, aby Gorbaczow ogłosił stan wyjątkowy, lecz ten odmówił, wobec czego (18 sierpnia) stwierdzono, że prezydent zostaje przez nich „skazany” na areszt domowy, a wiceprezydent, Giennadij Janajew przejmuje władzę w ZSRS.

Ronald Reagan i Michaił Gorbaczow podczas spotkania w Rejkjawiku, 1986 r.

Jednocześnie Borys Jelcyn, dowiedziawszy się o areszcie domowym, w jakim znalazł się Gorbaczow, wszedł do moskiewskiego Białego Domu (siedziby rządu i premiera), co udaremniło zajęcie budynku przez puczystów. 21 sierpnia Gorbaczow wrócił do Moskwy i podziękował Jelcynowi za pomoc. Podczas konferencji prasowej obiecał pogłębić reformy państwa, a 24 sierpnia zrezygnował ze stanowiska Sekretarza Generalnego KPZS i wezwał Komitet Centralny do rozwiązania.

Jelcyn nie zamierzał jednak kontynuować współpracy z Gorbaczowem. Wkrótce rozpoczął kampanię wymierzoną przeciwko niemu, krytykując za opieszałość w reformach i pobłażanie ludziom, którzy dopuścili się zamachu stanu. Jelcyn zawiesił także działalność Komunistycznej Partii Rosji, a 6 listopada całkowicie zakazał jej działania. Na Placu Czerwonym, obok flagi ZSRS, zawisła trójkolorowa flaga Rosji.

Od zamachu stanu Gorbaczow stracił, de facto, wszelki wpływ na władzę w państwie. W grudniu Jelcyn przejął już całkowitą władzę w Rosji. Gorbaczow próbował jeszcze ratować „ideę” państwa federacyjnego, lecz spotkało się to ze sprzeciwem kręgów związanych z Jelcynem, a także ze sprzeciwem państw związkowych, które dążyły do wyrwania się spod zależności od Moskwy.

Bez wiedzy Gorbaczowa, 8 grudnia Borys Jelcyn spotkał się z prezydentem Ukrainy Łeonidem Krawczukiem i prezydentem Białorusi Stanisławem Szuszkiewiczem w Puszczy Białowieskiej koło Brześcia na Białorusi i podpisał „porozumienie białowieskie”. W deklaracji zapisano, że Związek Sowiecki przestaje istnieć, a zamiast niego powstaje Wspólnota Niepodległych Państw (WNP). Gorbaczow dowiedział się o wszystkim dopiero, gdy zadzwonił do niego Szuszkiewicz. Prezydent ZSRS (formalnie wciąż nim był) nie mógł nic zrobić. Miał jeszcze nadzieję, że media i inteligencja sprzeciwią się tej deklaracji, lecz na próżno. Rady Najwyższe Ukrainy i Białorusi ratyfikowały porozumienie

20 grudnia przywódcy 11 z 12 pozostałych republik – wszystkich z wyjątkiem Gruzji – spotkali się w Ałma-Acie i podpisali Protokół z Ałma-Aty, wyrażając zgodę na demontaż Związku Sowieckiego i formalne utworzenie WNP.

Gorbaczow został postawiony przed faktem dokonanym. Porozumiał się z Jelcynem i 25 grudnia 1991 roku ogłosił rezygnację ze stanowiska prezydenta Związku Sowieckiego. Następnego dnia, Rada Republik, izba wyższa Rady Najwyższej, formalnie przegłosowała likwidację ZSRS.

Związek Sowiecki przestał istnieć o północy 31 grudnia 1991 roku.

Dla wielu Rosjan ta data jest największą tragedią w dziejach ich kraju.

Czytaj też:
Rewolucja październikowa. Jak komuniści przejęli władzę (i nadal trzymają się mocno)
Czytaj też:
Sowieci w Polsce. 17 września 1939 roku jak czwarty rozbiór
Czytaj też:
Piąteczek w gronie znajomych? Nie w Związku Sowieckim! Ciągły tydzień pracy eksperymentem komunistów

Źródło: DoRzeczy.pl