Gian Galeazzo Ciano urodził się 18 marca 1903 roku w Livorno w Toskanii. Jego ojciec, Constanzo Ciano służył w Królewskiej Marynarce Wojennej Włoch i zasłużył się w walkach w czasie I wojny światowej, za które otrzymał od króla Wiktora Emanuela III tytuł arystokratyczny hrabiego.
Kariera i układy
Constanzo Ciano, ojciec Galeazzo, był współzałożycielem Narodowej Partii Faszystowskiej i brał udział w tzw. marszu na Rzym. Był poza tym wpływowym biznesmenem, który nie wahał się używać swych rozległych kontaktów do pomnażania rodzinnego majątku.
Młody Galeazzo wychowywał się więc w zbytku, przyzwyczajony do wytwornego stylu życia. Studiował filozofię w Rzymie, a później pracował jako dziennikarz. Zmienił jednak profesję, chcąc związać się z dyplomacją. Jego pierwszą placówką było Rio de Janerio, gdzie wyjechał jako attaché.
24 kwietnia 1930 roku Galaezzo Ciano ożenił się z Eddą Mussolini, córką Benito Mussoliniego, faszystowskiego przywódcy Włoch. Jeszcze w tym samym roku wyjechał do Szanghaju, gdzie objął stanowisko konsula. W Chinach poznał Wallis Warfield Simpson, przyszłą żonę (krótkotrwałego) króla Anglii Edwarda VIII, z którą miał podobno romans. W 1935 roku Ciano wrócił do Włoch i został ministrem prasy i propagandy.
Galaezzo Ciano brał udział w wojnie w Etiopii, gdzie Włochy rozpoczęły inwazję w roku 1935. Podobno niejednokrotnie odznaczył się męstwem (służył w lotnictwie), za co po powrocie został uhonorowany przez Mussoliniego stanowiskiem ministra spraw zagranicznych.
Utrata wpływów
II wojna światowa, która rozpoczęła się 1 września 1939 roku, zastała Włochów nieprzygotowanych. Mussolini, jako sojusznik nazistowskich Niemiec, chciał jak najszybciej dołączyć do wojny u boku Hitlera, ale Ciano czuł, że dla Włoch może się to skończyć źle. Choć początkowo opowiadał się za ekspansją terytorialną Włoch, kolejne klęski armii włoskiej sprawiły, że zmienił zdanie. Niektórzy uważają, że Ciano od początku dość otwarcie nie zgadzał się z Mussolinim, a nawet podważał sens sojuszu z Niemcami. Na temat Duce miał wygłaszać obraźliwe uwagi, które jednak, choć dochodziły ponoć do uszu Mussoliniego, nie robiły na wodzu większego wrażenia. Niemniej Ciano nie cieszył się już tak dużymi względami, jak wcześniej.
Na przełomie 1942 i 1943 roku Galeazzo Ciano zaczął opowiadać się za separatystycznym pokojem z aliantami, dążąc do wyjścia Włoch z konfliktu. W lutym 1943 roku został więc usunięty ze stanowiska ministra spraw zagranicznych, co było wyraźnym sygnałem, że czas jego wpływów przy boku Duce się zakończył. Ciano dostał propozycję objęcia placówki dyplomatycznej przy Stolicy Apostolskiej. Ten pozorny „wyjazd” z Rzymu miał sprawić, że Ciano pozostanie pod kontrolą włoskich służb.
Aresztowanie Mussoliniego
Tymczasem sytuacja Włoch była coraz trudniejsza. Na południu kraju alianci rozpoczęli operację „Husky”, Włochy straciły wszystkie kolonie i odnosiły porażki w Grecji. 25 lipca 1943 roku zebrała się Wielka Rada Faszystowska, aby omówić dalsze działania. Sam Mussolini zachowywał się tak, jakby wszystkie nadzieje na wygraną zostały już pogrzebane.
Jeden z członków Rady, Dino Grandi stwierdził wówczas, że obecna sytuacja doprowadziła Włochy na skraj militarnej katastrofy. Zaproponował rozproszenie władzy i przeniesienie części prerogatyw na króla. Część najbardziej radykalnych popleczników Mussoliniego podniosło wrzawę, lecz sam Duce nie zareagował. Wniosek został przyjęty. Głosował za nim także Galeazzo Ciano, otwarcie opowiadając się przeciwko Duce.
Kilka godzin później, po rozmowie z królem, Mussolini został aresztowany. Formalnym powodem było zgłoszenie wobec Mussoliniego wotum nieufności w Wielkiej Radzie. Został on usunięty z funkcji premiera. Jego następcą został Pietro Badoglio. Mussolini został uwięziony. Przenoszono go z miejsca na miejsce w obawie, że Niemcy będą chcieli go uwolnić. W Berlinie tymczasem obmyślano już plan, w jaki sposób odnaleźć Duce i go oswobodzić. Zadanie to powierzono Otto Skorzenemu.
12 września 1943 roku rozpoczęto operację „Eiche”, w której wzięli udział spadochroniarze Kurta Studenta oraz komandosi Skorzenego. Niemcy zajęli hotel w okolicy masywu górskiego Gran Sasso, gdzie był przetrzymywany Mussolini i uwolnili go.
Mussolini został zabrany na pokład małego samolotu, w wkrótce był już w drodze do Wiednia, skąd udał się do Wilczego Szańca na spotkanie z Hitlerem. Niedługo później Benito Mussolini powrócił do władzy we Włoszech obejmując przywództwo w marionetkowej Włoskiej Republice Socjalnej.
Proces i śmierć Ciano
Galeazzo Ciano został usunięty ze wszystkich stanowisk po obaleniu Mussoliniego. Wraz z żoną i dziećmi postanowił uciec do Niemiec, obawiając się uwięzienia. Tam jednak został aresztowany przez gestapo i przekazany służbom Mussoliniego, kiedy ten na nowo objął władzę w Italii. We Włoszech został zatrzymany pod zarzutem zdrady i uwięziony.
Proces Ciano odbył się w Weronie. Pomimo starań swojej żony Eddy, został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 11 stycznia 1944 roku przez rozstrzelanie. Aby jego oraz czterech innych skazańców bardziej upokorzyć, zostali oni przywiązani do krzeseł i zabici na siedząco, tyłem do plutonu egzekucyjnego.
Edda Ciano de domo Mussolini, zdołała uciec do Szwajcarii dwa dni przed śmiercią swego męża. Wywiozła z Włoch m.in. „Dzienniki” autorstwa Galeazzo Ciano, które stały się później ważnym źródłem historycznym. Edda zmarła w roku 1995 w wieku 85 lat.
Czytaj też:
Układ monachijski. Polityki ustępstw wobec Niemiec ciąg dalszyCzytaj też:
Jak Mussolini się poddał, a Skorzeny stał się idolem Niemców