Sołdaci Rosji i bojownicy Kaukazu. Dwie wojny czeczeńskie

Sołdaci Rosji i bojownicy Kaukazu. Dwie wojny czeczeńskie

Dodano: 
Pałac prezydencki w Groznym, styczeń 1995
Pałac prezydencki w Groznym, styczeń 1995 Źródło: Wikimedia Commons / Michaił Jewstafiew, CC 3.0
Na pierwszą wojnę z walczącymi o wolność Czeczenami zgodę wydał Jelcyn, drugą spowodował Putin. Obydwie kosztowały życie tysięcy żołnierzy i ludności cywilnej.

Rozpoczęty pod koniec lat 80. proces rozpadu ZSRS spowodował, że w wielu kaukaskich republikach sowieckich ujawniły się dążenia niepodległościowe. Tak było również w Czeczeńsko- -Inguskiej SRR. Główną siłą niepodległościową stał się tam utworzony jeszcze w 1988 r. Kongres Czeczenów. Jego liderzy w trakcie trwającego w Moskwie puczu Janajewa przejęli władzę w republice, pozbawiając jej dotychczasowego miejscowego sekretarza kompartii Doku Zawgajewa. 21 października 1991 r. na prezydenta przyszłej Republiki Iczkerii wybrano generała sowieckiego lotnictwa, czeczeńskiego pochodzenia Dżochara Dudajewa, który 1 listopada 1991 r. ogłosił niepodległość Czeczenii.

Sowieckie jednostki wojskowe wysłane w reakcji na ten krok do opanowania sytuacji w republice zatrzymały się na granicy przed pozycjami przygotowanych do stawienia zbrojnego oporu Czeczeńców. Tym razem z Kremla nie nadszedł rozkaz ataku. Sowieci wycofali się i tym samym Czeczenia mogła funkcjonować jako de facto niezależny od Moskwy byt polityczny. Niedługo potem, 29 grudnia 1991 r., rozpadł się ZSRS. Tocząca się na Kremlu walka o władzę dawała Czeczenom pewną chwilę „oddechu”, Rosja bowiem nie skłaniała się początkowo do zbrojnej interwencji.

Artykuł został opublikowany w 4/2022 wydaniu miesięcznika Historia Do Rzeczy.

Autor: Arkadiusz Karbowiak