Najstarszy park narodowy w Polsce. Dzięki komu i jak powstał?

Najstarszy park narodowy w Polsce. Dzięki komu i jak powstał?

Dodano: 
Widok na Trzy Korony i Dunajec w Pieninach
Widok na Trzy Korony i Dunajec w Pieninach Źródło:Pixabay
O wyjątkowej wartości Pienin wiedziano już w XVII wieku. Choć nieco w cieniu Zakopanego, pienińskie uzdrowiska, szczególnie Szczawnica, rozwijały się prężnie w połowie XIX wieku. Pieniński Park Narodowy to najstarszy park narodowy w Polsce. 1 czerwca minęła 90. rocznica utworzenia PPN.

Pieniński Park Narodowy obejmuje swym zasięgiem najcenniejsze rejony przyrodnicze i krajobrazowe Pienin Właściwych, w tym masyw Trzech Koron, Pieniny Czorsztyńskie, Pieninki i Przełom Dunajca oraz niewielki obszar Pienin Spiskich (Zielone Skałki). Pieniński Park Narodowy zajmuje powierzchnię niespełna 23,5 kilometrów kwadratowych. Na jego terenie znajduje się prawie 35 kilometrów znakowanych szlaków dla pieszych. Największymi atrakcjami PPN są szczyty Trzech Koron, Sokolica oraz spływ Przełomem Dunajca.

Historia Pienińskiego Parku Narodowego

O znaczeniu Pienin pisano już na początku XVII wieku. Dokument z 1625 roku mówi: „las który zowią Pieniny, jest w gruncie miejskim jako potok pieniński idzie, zostawić go w pokoju dla zamnożenia zwierza na potrzebę zamkową, które to Pieniny wyżej pomienione mają bydz spokonie od tych mieszczn od pasenia leśnego dobytku, które mu rąbią, także od wszelakich strzelców jakimkolwiek stawaniem na zwierz, także i od wszelakiego postronnego i pogranicznego człowieka…”.

Pierwszym parkiem narodowym na świecie był Park Narodowy Yellowstone utworzony w 1872 roku w Stanach Zjednoczonych. Od tamtej pory idea tworzenia obszarów chronionych zaczęła rozszerzać się na inne kraje i regiony.

Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku. Niedługo później także w naszym kraju podjęto starania o wydzielenie terenów objętych szczególną troską. Tym samym w roku 1921 powstała inicjatywa utworzenia pierwszego parku narodowego w Polsce. Pomysłodawcą był profesor Władysław Szafer, wybitny botanik, działacz na rzecz ochrony przyrody i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Z jego inicjatywy powstały z czasem także inne parki narodowe w Polsce, m.in. Białowieski, Ojcowski, Tatrzański czy Świętokrzyski.

Widok z Sokolicy, Pieniny

Władysław Szafer na początku lat 20. zaproponował, aby na terenie należącym do Stanisława Drohojowskiego utworzyć rezerwat ochronny wokół Zamku w Czorsztynie. Pomysł spotkał się z akceptacją. Od końca lat 20. Skarb Państwa zaczął wykupywać od prywatnych właścicieli grunty, gdzie chciano utworzyć park narodowy. Wstępny projekt parku opracował profesor Stanisław Kulczyński. Twórcy przyszłego parku musieli zająć się takimi sprawami jak zarezerwowanie Drogi Pienińskiej wyłącznie dla ruchu pieszego czy wprowadzenie zakazu poruszania się motorówkami po Dunajcu.

W 1924 roku strona polska rozpoczęła ponadto rozmowy z władzami Czechosłowacji w sprawie utworzenia wspólnych, przygranicznych terenów chronionych. Rozmowy prowadził profesor Walery Goetel.

23 maja 1932 roku podsekretarz stanu Wiktor Leśniewski w imieniu ministra rolnictwa podpisał decyzję o utworzeniu „Parku Narodowego w Pieninach” z dniem 1 czerwca 1932 roku. Łącznie z utworzonym Rezerwatem Zamku Czorsztyńskiego, park narodowy miał 16,5 kilometra kwadratowego. Jeszcze w tym samym roku po drugiej stronie granicy powstał czechosłowacki Pieniński Park Narodowy. W kolejnych latach obszar polskiego parku został powiększony. Dzięki staraniom przyrodników od prywatnych właścicieli wykupiono kolejne tereny.

30 października 1954 nazwę parku zmieniono na Pieniński Park Narodowy i powiększono jego teren. Od tamtej pory wciąż powiększa się jego obszar w wyniku dalszych wykupów cennych gruntów. Pieniński Park Narodowy uważany jest za jedno z najciekawszych i najpiękniejszych miejsc nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Każdego roku PPN przyciąga ponad 700 tysięcy turystów.

Czytaj też:
Mariusz Zaruski. Człowiek wyjątkowy, o wielu talentach. Twórca TOPR
Czytaj też:
Tytus Chałubiński. Człowiek, który pokazał Polakom Tatry
Czytaj też:
Kolej linowa na Kasprowy Wierch. Jak prawie przestała być „polska”?