W dniach 5-7 sierpnia 1944 roku, oddziały hitlerowców mordują, gwałcą, kradną mienie Warszawiaków i podpalają domy. Jak przypomina Instytut Pamięci Narodowej, rzezi dokonywała grupa uderzeniowa pod dowództwem oficera SS Heinza Reinefahrta. Po zabiciu kilkudziesięciu tysięcy mieszkańców Woli, Niemcy zaczną w następnych dniach rzeź na Ochocie.
"5 sierpnia 1944, po ewakuacji Szpitala Wolskiego przez Niemców, a także dniach 6 i 7 sierpnia, wojsko stojące w Szpitalu Wolskim grabiło nasze magazyny, zabierając żywność, ubrania chorych, walizki i futra" – przywołuje wspomnienia z tego dnia Lucyna Lange (źródło Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego/IPN).
"Żołnierz niemiecki ogłosił z ambony, iż ranni mają zostać w kościele. O ile wiem, nikt z pozostałych wtedy nie odnalazł się, Kucharski mi mówił, iż zostali rozstrzelani" – opisuje inny świadek tych wydarzeń Józefa Marczak vel Marczyńska (źródło Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego/IPN).
"Śródmieście”, „Południe” i „Północ"
Szóstego dnia powstania, utrwala się podział walczącego miasta na trzy części – Grupa Północ obejmuje rejon cmentarzy, Stare Miasto, Żoliborz i Kampinos; Śródmieście jest połączone z Powiślem i Czerniakowem; Grupa Południe obejmuje Mokotów wraz z Sadybą oraz Lasy Kabackie i Chojnowskie. Powstańcy z Mokotowa odzyskują łączność ze Śródmieściem – w nocy z 5 na 6 sierpnia, kanałami ze Śródmieścia przedostaje się na Mokotów komendantka składnicy meldunkowej w Al. Jerozolimskich, Elżbieta Ostrowska „Ela”.
Od godziny 6 rano rusza natarcie oddziałów oficera SS Heinza Reinefahrta na cmentarze, z których Niemcy najpierw wypierają Powstańców, ale wkrótce oddziały ze zgrupowania „Radosław” odbijają cmentarze Ewangelicki i Kalwiński.
Tego dnia następuje ewakuacja Komendy Głównej AK i Delegatury z dotychczasowej siedziby w fabryce Kamlera na Woli w kierunku Starego Miasta. Nowa siedziba Komendy Głównej mieści się teraz w szkole przy ul. Barokowej 6.
Wobec braku broni i amunicji XI zgrupowanie kpt. Gustawa Billewicza „Sosny” wycofuje się z rejonu browarów przy Grzybowskiej do gmachu Sądów na Lesznie. Stąd w następnych dniach przechodzi na Stare Miasto.
Do Śródmieścia, po ciężkich walkach, wycofują się z Woli oddziały pod dowództwem kpt. Wacława Stykowskiego „Hala”. Obsadzają m.in. zabudowania browaru Haberbuscha i Schielego przy ul. Ceglanej. Dzięki zapasom jęczmienia, magazyny browaru poprawiają sytuację Powstańców i ludności cywilnej, którzy cierpią z powodu braku żywności. W Śródmieściu zaczyna też działać Harcerska Poczta Polowa, którą kieruje ppor. hm. Przemysław Górecki „Kuropatwa”.
Tekst powstał na podstawie materiałów Muzeum Powstania Warszawskiego