Prof. Szymański ukończył studia z zakresu filologii polskiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w Lublinie. Debiutował na łamach Tygodnika Powszechnego w 1953 roku. W latach 1972-1975 był lektorem i wykładowcą literatury polskiej w Nancy we Francji. Rozprawy, artykuły i recenzje drukował m.in. w czasopismach: Miesięcznik Literacki, Poezja, Twórczość, Tygodnik Powszechny, Współczesność, Znak, Życie Literackie.
W 1982 roku był jednym z założycieli niezależnego mówionego pisma literackiego "NaGłos". Był też członkiem redakcji krakowskiego dwumiesięcznika "Arka" w latach 1992-1994, a w 1995 roku był współzałożycielem i redaktorem konserwatywnych "Arcanów".
W 1993 roku wydał zbiór szkiców literackich "Uroki dworu. Rzecz o zniewalaniu, krytyczna analiza postaw intelektualistów polskich wobec komunizmu", która doczekała się kilku wydań i wywołała gorące dyskusje. Był przede wszystkim znakomitym badaczem literatury dwudziestolecia międzywojennego i znawcą XX-wiecznej poezji polskiej. W latach 60. XX wieku ogłosił też na łamach "Tygodnika Powszechnego" głośny cykl rozmów z pisarzami-sygnatariuszami Listu 34 (wydano książkowe ukazało się w 1981). W tym roku ukazała się obszerna rozmowa rzeka Nasz świat, będąca zapisem jego rozmów z żoną, Danutą.