Jak umierali nieśmiertelni

Jak umierali nieśmiertelni

Dodano:   /  Zmieniono: 
fb
fb
Tomasz Zbigniew Zapert

Pośród 200 tys. ofiar Powstania Warszawskiego było wiele znamienitości. Dołączyły do długiej listy naszej elity narodowej, zdziesiątkowanej podczas II wojny światowej.

Według legendy dyrektor Arnold Szyfman zbudował w 1913 r. Teatr Polski w Warszawie dla Marii Przybyłko-Potockiej. W każdym razie artystka tam odnosiła największe sukcesy – jako Balladyna, Dama Kameliowa, Madame Sans-Gêne, Elżbieta, królowa Anglii, George Sand...

Podczas okupacji przeprowadziła się z ulicy Litewskiej (zaanektowanej w całości przez Niemców) na Mokotów. Wybuch powstania zastał ją w kamienicy u zbiegu alei Niepodległości i ulicy Różanej. 30 sierpnia 1944 r. – w następstwie pobliskiej eksplozji – została we własnym mieszkaniu przygnieciona drzwiami wyrwanymi z zawiasów. Obrażenia okazały się śmiertelne. Pochowano ją w mogile powstańczej na podwórku. Rok później ekshumowano do grobu usytuowanego w Alei Zasłużonych na Powązkach.

Przeniesiono też ciało Franciszka Brodniewicza, czołowego amanta polskiego kina w okresie międzywojennym, niezapomnianego odtwórcy wiodących postaci w często dziś wznawianych na małym ekranie filmach: „Trędowata”, „Ordynat Michorowski”, „Wierna rzeka”, „Wrzos”, „Doktor Murek”.

Podporządkowując się uchwale kierownictwa Związku Artystów Scen Polskich – zakazującej pracy w teatrach subwencjonowanych przez okupanta – pracował jako kelner wśródmiejskiej kawiarni. Potem awansował na kierownika sali. Wmieszkaniu przy ulicy Złotej 73 ukrywał znajomą Żydówkę – Rachelę Adler (przeżyła wojnę). Kiedy po sąsiada przyjechało Gestapo, umożliwił mu ucieczkę przez własny balkon. 17 sierpnia 1944 r. aktor zmarł na zawał serca spowodowany wybuchem bomby lotniczej na podwórku. Nagła śmierć 54-letniego aktora była raczej rezultatem nieleczonej choroby wieńcowej niż strachu. (...)

Cały artykuł dostępny jest w 31/2016 wydaniu tygodnika Do Rzeczy.

Czytaj także