Prokurator MTK w Polsce. "Sprawiedliwość i prawo nie są pustymi słowami"

Karim Khan spotkał się ze Zbigniewem Ziobro. Prokurator MTK i Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny wspólnie wizytowali punkt recepcyjny dla uchodźców przy przejściu granicznym w Medyce.

– Jestem tu, by udowodnić, że sprawiedliwość i prawo nie są pustymi słowami ani abstrakcyjną ideą. Prawo międzynarodowe nie jest tworzone dla profesorów uniwersytetu i sędziów, lecz musi działać, chronić ofiary konfliktu, które cierpią z powodu działań wojennych. W ciągu zaledwie 48 godzin 41 państw, w tym Polska, kraje Ameryki Łacińskiej czy Japonia zwróciło się do MTK o szybkie wszczęcie śledztwa w sprawie wydarzeń na Ukrainie – powiedział prokurator Khan podczas wspólnej z ministrem sprawiedliwości konferencji prasowej.

Zbrodnicza agresja armii Putina

– Mamy do czynienia z bezduszną, straszliwą agresją zbrodniczej armii Putina, która nie zważając na cierpienia ludności cywilnej, w tym dzieci, atakuje ukraińskie szpitale, żłobki, domy. Armia ta decyduje się na akty okrucieństwa, które przybierają cechy zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych. Przyłączam się do apelu prokuratora Khana, że musimy dołożyć wszelkich starań, aby zapisy, jakie ma w kodeksach karnych wiele krajów, nie okazały się puste. Pracujemy m.in. wspólnie z prokuratorami Litwy i innych krajów UE, by zbrodnie udało się udokumentować i postawić zbrodniarzy przed sądem – mówił minister Zbigniew Ziobro.

– W tych dramatycznych dla Ukrainy dniach m.in. tu, w Medyce jest też światełko nadziei. Tu polscy wolontariusze razem z przedstawicielami innych krajów otwierają swe serca, by pomóc uciekającym ze strefy wojny matkom, babciom, dzieciom. I dać im nadzieję, że to, co dobre, ostatecznie zwycięży zło – podkreślił minister.

Polska wspiera śledztwo Trybunału w Hadze

Minister Zbigniew Ziobro poinformował, że w polskim postępowaniu zostało zebranych już ponad 300 świadectw procesowych, czyli protokołów zeznań świadków, którzy opisują konkretne zbrodnie i występki, jakie miały miejsce w związku z napaścią Rosji na Ukrainę. Oprócz tego udało się pozyskać wiele dokumentów zdjęciowych i materiałów filmowych od świadków, którzy rejestrowali te wydarzenia. Postępowanie jest prowadzone pod nadzorem prokuratora Dariusza Barskiego.

Prokurator Karim Khan spotkał się natomiast już na Ukrainie z ministrem spraw zagranicznych i prokurator generalną tego kraju, a także odbył wideokonferencję z prezydentem Wołodymyrem Zełenskim. Dziękował też polskiemu Ministrowi Sprawiedliwości za udzielone wsparcie.

– Polacy, w tym mieszkańcy Medyki, powinni być dumni, że otworzyli serca dla przerażonych ludzi, którzy uciekają z terenu walk. Takie wydarzenia definiują ludzi i człowieczeństwo – stwierdził. – Żaden pocisk nie ma prawa spadać na obiekty cywilne, nikt nie może atakować ludności cywilnej. Wszystkie strony konfliktu są zobowiązane do przestrzegania prawa międzynarodowego – dodał.

Dokumentowanie przestępstw wojennych

Wszczęcie śledztwa w sprawie zbrodni wojennych Rosji na terenie Ukrainy poparli ministrowie sprawiedliwości państw UE. Wcześniej, na prośbę Prokurator Generalnej Ukrainy, Zbigniew Ziobro polecił wszczęcie takiego śledztwa przez polską prokuraturę. Celem jest dokumentowanie zdarzeń, które staną się podstawą pociągnięcia winnych zbrodni do międzynarodowej odpowiedzialności karnej.

Na początku marca 2022 r. w trakcie spotkania Eurojust, z udziałem Prokuratorów Generalnych Ukrainy, Litwy i Polski zapadła decyzja o utworzeniu wspólnego zespołu śledczego do sprawy zbrodni wojennych na Ukrainie.

Działania polskiej prokuratury mają charakter pomocniczy w stosunku do głównego śledztwa rozpoczętego przez MTK. Na stronie internetowej Prokuratury Krajowej zamieszczony został apel w języku ukraińskim do uchodźców o zgłaszanie się do prokuratury w celu złożenia zeznań i przekazania dowodów zbrodni.

W śledztwie trwają przesłuchania świadków oraz zabezpiecza się zapisy dokumentujące akty zbrodni wojennych. W przypadku braku możliwości osobistego stawiennictwa świadka, przesłuchania odbywają się w miejscu dogodnym dla uchodźcy. Przesłuchiwane są wyłączenie osoby, których stan fizyczny i psychiczny na to pozwala i tylko, gdy wyrażą na to zgodę. Zapewniony jest przy tym udział psychologa.

Memorandum prokuratorów generalnych Polski i Ukrainy

Przed kilkoma dniami zostało podpisane przez Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro i Prokurator Generalną Ukrainy Irynę Wenediktową memorandum o współpracy między polską Prokuraturą Krajową a Biurem Prokuratora Generalnego Ukrainy.

Współpraca dotyczy rosyjskich zbrodni popełnianych na terytorium Ukrainy, m.in. ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i zbrodni agresji. Obie strony umowy będą zbierać i utrwalać dowody zbrodni, wymieniać się informacjami oraz wykonywać wnioski o udzielenie wzajemnej pomocy prawnej.