Nabożeństwo majowe. Historia i znaczenie

Dlaczego właśnie miesiąc maj jest czasem poświęconym Matce Bożej? Bo jest najpiękniejszy. To wtedy przyroda budzi się do życia, słychać śpiew ptaków i czuć zapach kwiatów.

Maj jako miesiąc maryjny znany był także w Ziemi Świętej, Syrii czy Grecji. Jednak największą popularność zdobył na przełomie XIII i XIV wieku. W średniowieczu uważano, że gdy wiosna budzi się do życia, należy skłonić człowieka ku wyższym rzeczom i bardziej wzniosłym myślom, by odwrócić ich uwagę od mało zbożnych pomysłów.

Nabożeństwo majowe. Początki

Według mariologów nabożeństwo majowe wymyślił św. Cyryl Aleksandyryjski, który słynął z żarliwej obrony boskiego macierzyństwa Maryi. Tzw. "majowe" na Wschodzie znane były już przed XVIII w. Rozpowszechnili je tam chrześcijanie koptyjscy. Zbierali się oni wokół figur Matki Bożej, gdzie wznosili modlitwy, śpiewali pieśni i układali kwiaty. W soboty nabożeństwo majowe przybierało jeszcze bardziej uroczystą formę. Sobotnie modlitwy były obowiązkowe dla tych, którzy nie praktykowali ich codziennie.

Na zachodzie Europy propagatorem nabożeństw majowych w XIV wieku był bł. Henryk Suzo. Miał on codziennie przyozdabiać figurę Matki Bożej wiankami z kwiatów. Potem kładł się przed figurą i w ten sposób uwielbiał Maryję. Bł. Suzo dostąpił łaski zobaczenia chórów anielskich śpiewających na cześć Matki Jezusa. Od tego czasu starał się powtarzać melodie, które wtedy usłyszał.

Nabożeństwo majowe. Rozwój na świecie

XV i XVI wiek to czas, gdy nabożeństwo majowe propagowane było w Ameryce Środkowej i Południowej. Wolfang Seidl w 1549 roku miał podzielić nabożeństwo majowe na 4 części odpowiadające tygodniom, w których przydzielone były odpowiednie akty czci Jezusa i Maryi. W drugiej połowie XVI wieku nabożeństwa majowe kultywował św. Filip Neri, a już na początku XVII wieku zyskały one popularność u dominikanów we Włoszech. W 1676 r. za namową o. Anioła Dominika Guinigiego, propagatora nabożeństw majowych, powstało Stowarzyszenie Comunella. Członkowie modlili się w maju przy żłóbku otoczonym figurami Maryi i św. Józefa, śpiewając przy tym hymny i pieśni maryjne.

Jako największego apostoła kultywującego nabożeństwa majowe uznaje się jezuitę Alfonsa Muzzarelli'ego żyjącego w XVIII wieku. Dzięki jego gorliwości papież Pius VII wydał bullę o nabożeństwie majowym, umożliwiając uzyskanie odpustu zupełnego dla praktykujących tę formę pobożności. Dokument był przełomem, ponieważ od tego czasu tzw. "majowe" szerzą się na cały świat. Docierają do wielu państw Europy, ale też do Stanów Zjednoczonych, Chin i Australii.

Litania do Matki Bożej czy Litania Loretańska?

Podczas nabożeństwa majowego najważniejszą modlitwą jest Litania do Matki Bożej. Z języka greckiego (gr. leitaneia) litania oznacza błaganie, prośbę. Formuła litanii maryjnej pojawiła się na przełomie XIII i XIV wieku. Powstawały wtedy różne wersje, z których największą popularnością cieszyła się Litania Loretańska.

Nazwa "loretańska" wywodzi się od miejscowości Loreto. Tam litania znana była już na początku XVI wieku. Śpiewano ją podczas święcenia ogrodzenia wokół Świętego Domku – domu zbudowanego z kamieni z nazaretańskiej groty, w której mieszkała Maryja. Był to ośrodek kultu maryjnego, w którym pielgrzymi najchętniej modlili się odśpiewując wezwania Litanii Loretańskiej.

Tekst Litanii Loretańskiej został zatwierdzony w 1587 roku przez papieża Sykstusa V. Ojciec Święty dał wtedy możliwość uzyskania odpustu zupełnego, tym którzy będą odmawiać tę modlitwę.

Nabożeństwo majowe. Tradycja w Polsce

Publiczne odprawienie nabożeństwa majowego w Polsce miało miejsce pierwszy raz w 1837 r. w kościele Świętego Krzyża w Warszawie. Niedługo potem zaczęto odprawiać je również w Krakowie i na Jasnej Górze oraz w kilku innych kościołach. W ciągu 30 lat nabożeństwa majowe dotarły do kościołów w całej Polsce.

Polska tradycja obejmuje śpiew Litanii Loretańskiej nie tylko w kościołach. Na nabożeństwa majowe wierni gromadzą się w kościołach, przy kapliczkach przydrożnych i krzyżach w godzinach wieczornych. Śpiew wezwań litanii i pieśni maryjnych ma być pochwałą dla Niepokalanej Maryi Matki Boga. Tak, by zgodnie ze słowami popularnej pieśni maryjnej "wszystko co czuje i co żyje, sławiło Maryję".

Wezwania Litanii do Matki Bożej

Odmawiając publicznie nabożeństwo majowe można uzyskać odpust cząstkowy. Za uczestnictwo w publicznym odmawianiu nabożeństwa majowego przez co najmniej 10 dni możliwy jest odpust zupełny pod zwykłymi warunkami. Jeśli wierny nie ma możliwości uczestnictwa publicznego, za odprawienie "majowego" prywatnie przez cały miesiąc może uzyskać odpust zupełny.

Litania Loretańska przez lata uznawana była za jeden z najwspanialszych hymnów ku czci Niepokalanej Maryi. W litanii tej wysławiane są wszystkie cnoty, jakimi Bóg obdarzył swoją Matkę:

Kyrie eleison, Christe eleison, Kyrie eleison.

Chryste, usłysz nas. Chryste, wysłuchaj nas.

Ojcze z nieba, Boże, – zmiłuj się nad nami.

Synu, Odkupicielu świata, Boże,

Duchu Święty, Boże,

Święta Trójco, Jedyny Boże,

Święta Maryjo, – módl się za nami.

Święta Boża Rodzicielko,

Święta Panno nad pannami,

Matko Chrystusowa,

Matko Kościoła,

Matko miłosierdzia,

Matko łaski Bożej,

Matko nadziei,

Matko nieskalana,

Matko najczystsza,

Matko dziewicza,

Matko nienaruszona,

Matko najmilsza,

Matko przedziwna,

Matko dobrej rady,

Matko Stworzyciela,

Matko Zbawiciela,

Panno roztropna,

Panno czcigodna,

Panno wsławiona,

Panno można,

Panno łaskawa,

Panno wierna,

Zwierciadło sprawiedliwości,

Stolico mądrości,

Przyczyno naszej radości,

Przybytku Ducha Świętego,

Przybytku chwalebny,

Przybytku sławny pobożności,

Różo duchowna,

Wieżo Dawidowa,

Wieżo z kości słoniowej,

Domie złoty,

Arko przymierza,

Bramo niebieska,

Gwiazdo zaranna,

Uzdrowienie chorych,

Ucieczko grzesznych,

Pociecho migrantów,

Pocieszycielko strapionych,

Wspomożenie wiernych,

Królowo Aniołów,

Królowo Patriarchów,

Królowo Proroków,

Królowo Apostołów,

Królowo Męczenników,

Królowo Wyznawców,

Królowo Dziewic,

Królowo Wszystkich Świętych,

Królowo bez zmazy pierworodnej poczęta,

Królowo Wniebowzięta,

Królowo Różańca świętego,

Królowo rodzin,

Królowo pokoju,

Królowo Polski,

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, – przepuść nam, Panie.

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, – wysłuchaj nas, Panie.

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, – zmiłuj się nad nami.

P: Módl się za nami, święta Boża Rodzicielko.

W: Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.

Módlmy się: Panie, nasz Boże, daj nam, sługom swoim, cieszyć się trwałym zdrowiem duszy i ciała, i za wstawiennictwem Najświętszej Maryi, zawsze Dziewicy, uwolnij nas od doczesnych utrapień i obdarz wieczną radością. Przez Chrystusa, Pana naszego.

W: Amen.

Pod Twoją obronę…