Rząd bierze się za franczyzę. "Wolny rynek to nie wolna amerykanka"
– Franczyza to nie pańszczyzna. Wolny rynek jest naprawdę wolny, gdy jego uczestnicy mogą być uczciwi wobec siebie. To warunek zdrowej konkurencji – mówił na konferencji prasowej Marcin Sławecki, przewodniczący powołanego przez ministra sprawiedliwości zespołu ds. franczyzy, który przygotował założenia projektu ustawy o franczyzie.
Prezentując główne założenia projektu, Sławecki podkreślił, że to projekt probiznesowy, który wyznacza ramy odpowiedzialności obu jego stron. Tłumaczył, że franczyzodawcy mogą dać swoje know-how, wiedzę, doświadczenie, a franczyzobiorcy mogą spełniać marzenia o prowadzeniu własnego biznesu.
– Do Ministerstwa Sprawiedliwości zgłaszali się ze skargami i przedstawiciele franczyzobiorców, i franczyzodawców, dlatego - konsultując przepisy z biznesem - chcemy wprowadzić niezbędne zasady funkcjonowania franczyzy. To bardzo ważne, bo franczyzę wybiera wiele tysięcy kontrahentów w Polsce, a biznes okazał się odporny na trudne czasy, m.in. podczas pandemii – stwierdził przewodniczący zespołu.
Z kolei wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł powiedział, że "wolny rynek to nie wolna amerykanka". – Chcemy równości uczestników tego rynku, zarówno wielkich sieci, jak i drobnych przedsiębiorców, którzy decydują się na zawarcie umowy franczyzy. Właśnie w imię równości i sprawiedliwości został przygotowany projekt ustawy, skoro próby samoregulacji branży się nie powiodły – oświadczył.
Ustawa o franczyzie. Co zawiera projekt?
Projekt ustawy wprowadza jasną definicję franczyzy, której dotąd nie było w polskim porządku prawnym. Pozwoli to – w razie sporu – uniknąć dowolnych interpretacji przed sądem. Nowe przepisy zobowiązują franczyzodawcę do udostępniania franczyzobiorcy na 14 dni przed podpisaniem umowy dokumentu informacyjnego zawierającego najistotniejsze jej warunki. Ma to zapewnić większą ochronę prawną franczyzobiorcy.
Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje także utworzenie sądu arbitrażowego, który rozpoznawałby sprawy dotyczące umowy franczyzy. W projekcie określono m.in. zasady postępowania przed tym sądem i skuteczności jego wyroków. Sąd ten przyspieszyłby postępowania w takich sprawach i ułatwił dalszą współpracę stron.
Ustawa określi też zakres zakazu konkurencji, co ma zapewnić ochronę interesów franczyzodawcy i jednocześnie nie ograniczać nadmiernie prawa franczyzobiorcy do podejmowania zatrudnienia lub prowadzenia działalności gospodarczej.
Projekt ustawy reguluje sprawę terminów wypowiedzenia. Wzięto pod uwagę interesy obu stron. "Nikt nie będzie jednak związany umową mimo pojawienia się szczególnych okoliczności, które sprawiają, że prowadzenie dalszej działalności franczyzowej stałoby się bezcelowe" – zapewnia MS.
Kary umowne i weksle
Proponowane w projekcie rozwiązania uwzględniają postulaty franczyzobiorców. Kary umowne za naruszenie umowy są bowiem jedną z najbardziej istotnych kwestii przesądzających o opłacalności franczyzy i równowadze stron biznesu. Nowe przepisy zawierają też rozwiązania dotyczące weksli in blanco – powszechnego zabezpieczenia roszczeń franczyzodawcy –doprecyzowujące praktykę wystawiania takich weksli.
Kolejnym zaprezentowanym pomysłem jest stworzenie aplikacji dla umów franczyzy, która pozwalałby na sprawdzenie, czy dana umowa nie wykracza poza dobre praktyki. Rozwiązanie oparte byłoby na specjalnym algorytmie. Dzięki temu można by zweryfikować, czy umowa spełnia odpowiednie standardy rynkowe.
Innym pomysłem Ministerstwa Sprawiedliwości jest wprowadzenie znaku dobrej marki lub dobrych praktyk, którym posługiwałby się franczyzodawca spełniający wypracowane standardy rynkowe. "Dzięki takiemu logo potencjalny franczyzobiorca dostawałby informację, że franczyzodawca spełnia najwyższe standardy, a franczyzodawca wzmocniłby swą renomę" – tłumaczy MS.