Zielona rewolucja UE. Eksperci nie mają wątpliwości: Ten zakaz wejdzie w życie

Najbardziej realne spośród europejskich dyrektyw środowiskowych jest dotrzymanie terminu zakazu sprzedaży spalinowych samochodów osobowych przed 2035 r., w co wierzy ponad 70 proc. badanych ekspertów, a najmniej realizacja celu udziału OZE w miksie energetycznym UE w 2030 r., co jest nierealne według 56 proc. respondentów, wynika z badania pt. "Wyzwania Fit For 55. Cele transformacji energetycznej okiem ekspertów europejskich", przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) wśród ekspertów sektora energii z 23 krajów UE.

Eksperci o planach UE

44 proc. badanych ekspertów uważa, że UE osiągnie klimatyczną neutralność do 2050 r., a tylko 29 proc. badanych z Europy Centralnej było zdania, że jego kraj spełni cele związane z redukcją emisji CO2 określone w rozporządzeniu w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (ESR).

Najbardziej kontrowersyjnymi tematami, dzielącymi europejskich ekspertów są elektryfikacja ciepłownictwa i przyszłość energetyki jądrowej, wskazano również.

PIE zbadał opinie ekspertów w zakresie realizacji celów unijnych (udział OZE w całkowitym końcowym zużyciu energii w UE w 2030 r., zakaz sprzedaży nowych samochodów spalinowych na terenie UE do 2035 r., udział zrównoważonych paliw lotniczych na poziomie 70 proc. w 2050 r., osiągnięcie przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r.), a także celów krajowych (udział OZE w całkowitym końcowym zużyciu energii w danym państwie w 2030 r., redukcja emisji z transportu drogowego, kolei i budynków do 2030 r., ograniczanie średniego rocznego ograniczania zużycia energii w latach 2025-2030).

"W badaniu skupiliśmy się na celach i zagadnieniach przedstawionych w kilku różnych dyrektywach (EU ETS, EED, RED III, EPBD, CBAM, inicjatywie ReFuelEU Aviation oraz rozporządzeniu ESR). Mają one konkretne, wyrażone liczbowo cele, do których specjaliści z danej dziedziny mogą łatwo się odnieść. Najmniejsze kontrowersje budziła realność celu związanego z zakazem sprzedaży spalinowych samochodów osobowych przed 2035 r. Ponad 70 proc. ekspertów było zdania, że cel uda się osiągnąć. Największe wątpliwości ekspertów budziła realizacja celu dotyczącego udziału OZE w miksie energetycznym UE w 2030 r. – aż 56 proc. ekspertów było zdania, że nie uda się go zrealizować. Nasze badanie pokazało jednocześnie, że eksperci są bardziej optymistyczni w deklaracjach dotyczących możliwości realizacji krajowych celów polityki klimatycznej własnych państw niż większości celów unijnych. Może to świadczyć o braku przekonania do skuteczności działań koordynacyjnych na poziomie unijnym. Badanie PIE potwierdziło też dwie główne osie sporu w europejskiej energetyce: przyszłość energetyki jądrowej oraz elektryfikacja ciepłownictwa indywidualnego i systemowego" – powiedziała starsza analityczka w zespole klimatu i energii PIE Marcelina Pilszyk, cytowana w komunikacie.

Eksperci o ekologicznych planach UE

Większość ekspertów była zdania, że reprezentowane przez nich państwo zrealizuje zadeklarowany w Krajowym Planie na Rzecz Energii i Klimatu cel udziału OZE w miksie energetycznym w 2030 r., zmniejszy zużycie energii pierwotnej i ograniczy emisję z transportu drogowego do wymaganych poziomów. Jednocześnie 56 proc. ekspertów było zdania, że nie uda się zrealizować celu 42,5-proc. udziału OZE w miksie energetycznym UE w 2030 r. 13 proc. ekspertów było zdania, że ich państwo nie zrealizuje żadnego z trzech celów krajowej polityki klimatycznej, a 16% uważa, że każdy cel będzie zrealizowany w terminie.

"Badanie PIE pokazało, że postawy wobec szans realizacji unijnych celów klimatycznych są ściśle związane z reprezentowanym przez konkretnych ekspertów krajem lub regionem. Eksperci z Europy Centralnej i Środkowo-Wschodniej byli znacznie bardziej optymistyczni w ocenie możliwości realizacji krajowego celu OZE (niższego niż w innych regionach), ale sceptycznie podchodzili do szans na obniżenie przez ich kraj zużycia energii i redukcji emisji z budynków i transportu drogowego. Tylko 29 proc. ekspertów z Europy Centralnej było przekonanych, że ich kraj spełni cele rozporządzenia ESR, w porównaniu z 71 proc. ekspertów z regionu nordyckiego. Eksperci z Europy Zachodniej byli najbardziej optymistyczni w kwestii redukcji zużycia energii – 75 proc. uważało, że ich kraj zrealizuje cel w tym obszarze. Najbardziej sceptyczni w zakresie redukcji zużycia energii byli eksperci z krajów Europy Środkowo-Wschodniej – jedynie 42 proc. było zdania, że ich kraj zrealizuje zadeklarowany cel" – wskazał kierownik zespołu klimatu i energii PIE Kamil Lipiński.

Im wyższe cele klimatyczne państwa reprezentowanego przez eksperta, tym większy był jego sceptycyzm wobec możliwości ich realizacji. 64 proc. ekspertów reprezentujących kraje Europy Środkowo-Wschodniej było zdania, że państwo zrealizuje cel OZE określony w Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu. Takiego zdania było 63 proc. ekspertów z Europy Centralnej, 50 proc. z Europy Zachodniej i jedynie 42 proc. ekspertów z najambitniejszego w tym obszarze regionu nordyckiego, zakończono.