Ile sektor bankowy zyskał w ciągu dwóch dekad? Podano dane

– Minione dwie dekady Polski w Unii Europejskiej nie były łatwe zarówno dla naszej gospodarki, jak i sektora bankowego. Niezaprzeczalnie zaliczyliśmy ogromny skok technologiczny we wszystkich dziedzinach, a szczególnie w bankowości, stając się jednym z najnowocześniejszych sektorów bankowych na świecie. W latach 2004-2023 PKB Polski wzrosło nominalnie z poziomu 884 mld zł do 3 410 mld zł, co oznacza wzrost o 300 proc. W tym czasie sektor bankowy zwiększył swoją sumę bilansową z 538,5 mld zł w 2004 r. do 3 bln 91 mld zł w 2024 r. Oznacza to wzrost o ponad 470 proc. ! Nadal jednak na tle europejskich sektorów bankowych (w relacji do PKB) polski sektor bankowy jest jednym z mniejszych – powiedział prezes ZBP Tadeusz Białek, cytowany w komunikacie.

– O jego małych rozmiarach świadczy m.in. relacja kapitału własnego do PKB, która plasuje nas na przedostatnim miejscu wśród sektorów bankowych Unii i wynosi 7,38%. Za nami jest tylko Litwa (4,34 proc.) – dodał.

Dwie dekady rozwoju

Aktywa sektora bankowego w 2004 r. stanowiły 59,8 proc. PKB, zaś według stanu na kwiecień 2024 r. ich udział w relacji do PKB wzrósł do poziomu 88,7 proc., wskazał ZBP.

"Warto podkreślić, że wzrost ten był nierównomierny. W latach 2004-2016 aktywa rosły w średniorocznym tempie przekraczającym 10 proc., natomiast w latach 2017-2023 średnioroczne tempo wzrostu zmniejszyło się do około 8%. Było to spowodowane wprowadzeniem szeregu obciążeń sektora bankowego, w tym podatku bankowego, który nie sprzyjał wzrostowi aktywów (w szczególności aktywów kredytowych)" – czytamy w raporcie.

"W 2016 r. relacja aktywów sektora bankowego do PKB wyniosła 91,7 proc., zaś trajektoria z lat 2004–2016 wskazywała jasno, że dzisiejszy rozmiar sektora mógłby być i powinien być wyraźnie wyższy niż obecnie. Gdyby nie destrukcyjny charakter podatku bankowego, dzisiejsza relacja sumy bilansowej sektora bankowego mogłaby osiągnąć poziom ponad 102 proc, zaś aktywa mogłyby wzrosnąć o ponad 460 mld zł w stosunku do obecnego poziomu (+15 proc.)" – czytamy również.

Fundusze własne sektora bankowego wzrosły z 42,72 mld zł w 2004 do 257,3 mld zł na koniec kwietnia 2024 r. W 2004 r. stanowiły one ok 4,8 proc PKB i systematycznie wzrastały – do 2017 r. do poziomu 10,25 proc. Wyhamowanie tempa rozwoju sektora bankowego sprawiło, że na koniec I kwartału 2024 r. ich wartość w relacji do PKB uległa zmniejszeniu do poziomu 7,4 proc PKB, podano.

Portfel kredytów sektora niefinansowego wzrósł z poziomu 226,1 mld zł w 2004 r. do 1 116,7 mld zł (kwiecień 2024 r.). W relacji do PKB portfel kredytów wzrósł z poziomu 25,6 proc w 2004 do 49,7 proc w 2016 r. W kolejnych latach nastąpiło jednak silne obniżenie realnej wartości kredytów dla sektora niefinansowego do poziomu 32,09 proc na koniec I kwartału 2024 r. Oznacza to, że realna wartość kredytów dla sektora niefinansowego jest niższa niż w 2006 r., w którym wyniosła 34,04 proc, wskazano też w materiale.

Co z portfelem kredytowym?

"Gdyby możliwe było zachowanie tempa wzrostu portfela kredytowego na poziomie z lat 2004–2016, dzisiejsza wartość portfela kredytowego zbliżałaby się do poziomu 1,87 bln zł (54% w relacji do PKB). Oznacza to, że wprowadzenie podatku bankowego hamującego wzrost podaży kredytów przyczyniło się do zmniejszenia portfeli kredytowych w sektorze bankowym o 756,71 mld zł" – czytamy dalej.

Autorzy raportu zwracają też uwagę na poprawę portfela kredytowego – w 2004 r. udział kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym wynosił 14,9 proc, zaś według stanu na koniec I kwartału 2024 r. odsetek NPL wynosił 5,29%.

Liczba klientów z dostępem do bankowości internetowej wzrosła z poziomu 5 mln w 2004 do blisko 43 mln w 2023 r. Z kolei liczba aktywnych klientów indywidualnych w okresie 2004–2023 zwiększyła się z poziomu 2,2 mln do 22,6 mln osób. W tym czasie liczba aktywnych użytkowników bankowości wzrosła 10,3-krotnie ze średnioroczną dynamiką wzrostu na poziomie ponad 13 proc r/r.

"Dynamiczny rozwój sektora, który nastąpił w latach 2004-2012 możliwy był dzięki utrzymaniu wysokiej rentowności. Rentowność aktywów w 2004 r. osiągnęła poziom 1,34 proc i wzrosła do 1,69% na koniec 2006 r. Od 2013 r. odnotowywano systematyczny spadek rentowności aktywów sektora bankowego, która od 2014 r. utrzymuje się na poziomie poniżej 1 proc (0,93% na koniec 2023 r.). Silnemu zmniejszeniu uległa również rentowność kapitałów własnych, która w latach 2004-2008 kształtowała się na poziomie 17-22,5%, zaś od 2014 r. utrzymywała się na poziomie poniżej 10 proc. – chronicznie poniżej kosztu kapitału. Dopiero w 2023 r. wyniki finansowe wypracowane w warunkach wysokich stóp procentowych pozwoliły na zwiększenie ROE do poziomu blisko 11 proc (nadal poniżej kosztu kapitału)" – czytamy również.