Sobota, 5 sierpnia. "Czarna sobota" na Woli, pierwsze zrzuty lotnicze dla Powstańców
Sobota, 5 sierpnia 1944 roku, rozpoczyna się od nocnych zrzutów lotniczych, które wbrew obawom Powstańców dochodzą do skutku. Samoloty zrzucają pojemniki z bronią i amunicją w rejonie cmentarzy, Szpitala Wolskiego i Fortu Bema. Dzięki temu wsparciu m.in. oddziały zgrupowania "Radosław" – walczące w pobliżu cmentarza na Woli, stawiają skuteczny opór wobec natarcia oddziałów niemieckich.
Na Woli tego dnia, rozpoczyna się masowa rzeź ludności cywilnej, w której według różnych szacunków zginęło od 30 do 60 tysięcy ludzi. Zaledwie garstce mieszkańców udało się uciec od egzekucji. Tak 5 sierpnia 1944 roku opisuje świadek tych wydarzeń – 28-letni wówczas ks. Marian Chwilczyński (fragment z publikacji "Zbrodnia niemiecka w Warszawie 1944 r.")
„Dnia 5 sierpnia 1944 r. między godz. 12 a 14, widziałem przez okno Szpitala Wolskiego na I piętrze, jak z piwnic domu przy ulicy Płockiej nr 28 Niemcy wyciągali kobiety i na podwórzu rozstrzeliwali z karabinu maszynowego. W tym samym prawie czasie na podwórzu domu nr 30 przy ulicy Płockiej widziałem zza płotu wzniesione ręce kilkunastu osób (samych postaci nie było widać), które po seryjnym strzale opadły z postaciami – była to jedna z wielu egzekucyj na Woli”.
Na Muranowie, żołnierze batalionu „Zośka” zdobywają „Konzentrationslager Warschau” – obóz przy ul. Gęsiej i uwalniają więzionych tam Żydów – 324 mężczyzn i 24 kobiet z różnych krajów Europy. Na Ochocie dwie reduty powstańcze bronią dostępu do ważnej arterii przelotowej: Aleje Jerozolimskie – most Poniatowskiego. Po reorganizacji oddziałów powstańczych, powstają trzy ośrodki walki: „Śródmieście”, „Południe” i „Północ”.
Okręgowy Delegat Rządu RP na m.st. Warszawę, Marceli Porowski „Sowa”, przejmuje pełnię władzy cywilnej w mieście jako jego komisaryczny prezydent – od 5 sierpnia 1944 roku Porowski łączy funkcje: Okręgowego Delegata Rządu na M. St. Warszawę, Prezydenta Miasta i Komisarza Cywilnego.
Do stolicy przybywa gen. broni SS i policji Erich von dem Bach – mianowany przez Heinricha Himmler głównodowodzącym sił zwalczających Powstanie Warszawskie.
Tekst powstał na podstawie materiałów Muzeum Powstania Warszawskiego