Wielki mistrz Lee Kuan Yew

„Podczas mojego długiego życia w służbie publicznej zetknąłem się z wieloma inteligentnymi, kompetentnymi ludźmi. Nikt z nich nie wywarł na mnie większego wrażenia niż Lee Kuan Yew” – George H.W. Bush, 41. prezydent USA

Jako praktyk i teoretyk myśli politycznej, Yew stał na czele Singapuru przez trzydzieści lat, a następnie wpływał na jego kształt jako minister senior a potem minister mentor. Doradzał przez pół wieku wszystkim prezydentom Stanów Zjednoczonych, przywódcom Chin i innych państw azjatyckich, był wielkim przyjacielem Henry’ego Kissingera i Margaret Thatcher. Brytyjska premier pisała w rekomendacji książki Lee „From Third World to First: The Singapore Story: 1965-2000”: „Kiedy pełniłam ten urząd, czytałam i analizowałam każde przemówienie Lee. Miał umiejętność odrzucania propagandowej waty i przedstawiania z wyjątkową jasnością ważnych problemów naszych czasów, a także sposobów radzenia sobie z nimi”. W rekomendacji innej książki Lee: „My Lifelong Challenge: Singapore’s Bilingual Journey”, kanclerz Niemiec Helmut Schmidt wyznał: „Odkąd pierwszy raz spotkałem mojego przyjaciela Lee Kuan Yew, byłem pod ogromnym wrażeniem jego błyskotliwego umysłu i przedstawianych wprost poglądów. Jego życiowe osiągnięcia jako przywódcy politycznego i męża stanu są imponujące. Korzenie ekonomicznego i społecznego awansu współczesnego Singapuru tkwią w posiadanej przez Lee umiejętności ustanowienia właściwej osnowy politycznej dla etnicznego zróżnicowania Singapuru”.

Gdy Lee Kuan Yew, stojący na czele Partii Akcji Ludowej, obejmował władzę, dochód na osobę wynosił w Singapurze ok. 400 dolarów rocznie, a społeczeństwo pozostawało etnicznie niejednolite, składające się z mniejszości chińskiej, hinduskiej, malajskiej oraz brytyjskiej. Kraj ten po II wojnie światowej musiał mierzyć się z problemem ogromnego bezrobocia, kryzysu mieszkaniowego, z brakiem zasobów naturalnych i ziemi. Mieszkańcy nie posiadali w domach kanalizacji, bieżącej wody, ani klimatyzacji, która na wysokości geograficznej 137 km na północ od równika jest porównywalna do centralnego ogrzewania w Polsce. Dziś Singapur wyewoluował do poziomu jednej z najsilniejszych gospodarek świata, o nominalnej wysokości PKB równej 554,9 miliardów dolarów i dochodzie na osobę w 2017 roku wynoszącym średnio 59 tys. dolarów rocznie. Pod przewodnictwem Lee Kuan Yewa, stojącego na czele tego państwa-miasta w latach 1959–1990, Singapur stał się intelektualnym i technologicznym centrum rejonu Azji i Pacyfiku oraz znaczącym graczem międzynarodowym i ekonomicznym, zwłaszcza w dziedzinie rozwoju wielostronnych więzi transpacyficznych.

Żadna z książek Lee Kuan Yew nie została przetłumaczona na język polski. Na naszym rodzimym rynku dostępny jest jedynie wywiad, którego udzielił Grahamowi Allisonowi. Taki stan rzeczy najbardziej uderza w naszą wiedzie, bo nie umniejsza doniosłości postaci Yew. Polska nigdy nie stanie się drugi Singapurem – jest od niego pod każdym względem różna, ale wiele rozwiązań administracyjnych mogłoby się okazać bardzo inspirujących. Zamykając się na wspływ intelektualny ze Wschodu, tracimy ważną perspektywę, która w najbliższych latach może okazać się niezwykle istotna.