Alternatywna przeszłość ...w alternatywnej teraźniejszości

W ciągu dwóch dni imprezy odbyły się panele dyskusyjne i prelekcje z udziałem zarówno wybitnych przedstawicieli literatury fantastycznej jak i literatury faktu, dziennikarzy i historyków, którzy połączyli siły by nakreślić alternatywne scenariusze przełomowych wydarzeń historii Polski, Europy i Świata w XX wieku.

Motywem przewodnim i punktem wyjścia do dalszych rozważań był rok 1920 i odniesione wówczas zwycięstwo w bitwie warszawskiej oraz wojnie z bolszewikami. Przebieg poszczególnych debat ukazał jak pojemną dziedziną jest historia również w ujęciu tego typu rozrywki intelektualnej. Uczestnicy zastanawiali się, popuszczając nieco wodzy wyobraźni nad tym, co mogłoby się zdarzyć, gdyby inaczej potoczyły się dzieje znane z podręczników i źródeł.

Bez wątpienia prowadzone dysputy miały również istotny walor edukacyjny, gdyż ich prowadzenie wymagało solidnej i pogłębionej podbudowy merytorycznej. Każdy jednak z doświadczonych autorów niezależnie, czy powieści fantastycznych, literatury faktu, czy też popularnonaukowych tekstów publicystycznych takową dysponował. Tym większą wartość stanowiły wnioski płynące z podejmowanych dyskusji.

Czy możliwy był świat bez komunizmu? Czy musiało dojść do wybuchu II wojny światowej, czy zimna wojna mogła przeistoczyć się w kolejny globalny konflikt zbrojny? Pytania te, z natury rzeczy nie mogły znaleźć jednoznacznych odpowiedzi i przybrać formy niebudzącego wątpliwości wariantu. Podobnie jak te, czy Polska mogła stać się w okresie międzywojennym lokalnym mocarstwem i wywalczyć silniejszą pozycję w relacjach ze swymi potężnymi sąsiadami, czy też w okresie PRL-u wyzwolić się wcześniej spod sowieckiej dominacji.

Wynika to jednak z charakteru historii jako dziedziny i mnogości czynników jakie wpływały na jej przebieg. Żeby się o tym przekonać, nie trzeba nawet specjalnie „gdybać", gdyż oceny dotyczące mniej lub bardziej odległych wydarzeń z przeszłości podlegają i tak w zależności od poglądów systematycznym przewartościowaniom, a prawda historyczna bywa pojęciem niestety niezwykle płynnym.

Gośćmi Festiwalu byli pisarze Andrzej Pilipiuk, Jacek Komuda, Jacek Inglot, Adam Przechrzta i Piotr Langenfeld oraz dziennikarze, publicyści i wykładowcy akademiccy jak Adam Tracki, Wojciech Harpula, Marcin Domagała, Joanna Lamparska, czy Piotr Maszkowski – wszyscy wykorzystujący w swej pracy zawodowej historię zarówno w ujęciu popularyzatorskim jak i naukowym. Podczas imprezy odbyły się również wykłady i panele dyskusyjne dotyczące alternatywnych wizji rozwoju ekonomiczno-gospodarczego oraz zagrożeń współczesnego świata z udziałem m.in. Dariusza Brzozowca oraz Janusza Zagórskiego.

Spektakularnym zwieńczeniem imprezy i jej punktem kulminacyjnym bezpośrednio nawiązującym do tematyki Festiwalu był spektakl teatralny „Czerwona Gorączka" w reż. Michała Białeckiego. Sztuka ta oparta na opowiadaniu Andrzeja Pilipiuka wystawiona została w postindustrialnej scenerii pomieszczeń zabytkowego kompleksu pokopalnianego Sztolnia Królowa Luiza.

Przedstawienie przygotowane przy współpracy i z udziałem aktorów Teatru Nowego w Zabrzu przeniosło widzów do alternatywnej rzeczywistości roku 1919 i brutalnych realiów ogarniętego bolszewicką rewolucją Piotrogrodu. Całość zrealizowana w konwencji czarnego kryminału toczy się wokół próby rozwiązania tajemnicy makabrycznych morderstw funkcjonariuszy partyjnych, w sprawie których śledztwo prowadzi sam demoniczny Feliks Dzierżyński.

Ze względu na ograniczenia związane ze stanem epidemicznym niestety nie wszyscy chętni mogli zasiąść na widowni, są jednak szanse, że spektakl zaprezentowany zostanie w przyszłości szerszej publiczności. Festiwal zyskał również niezwykłą oprawę muzyczną w postaci kameralnego koncertu Warszawskiej Orkiestry Sentymentalnej, który z kolei repertuarem przeniósł słuchaczy muzycznie w okres dwudziestolecia międzywojennego.

Na przyszły rok planowana jest kolejna edycja imprezy, której szczegóły i motyw przewodni w ciągu najbliższych miesięcy zostanie doprecyzowany. Większość prelekcji i paneli dyskusyjnych zostało zarejestrowanych. W najbliższym czasie zostaną udostępnione na stronie www.alterhist.pl, profilu Festiwalu Historii Alternatywnej na fejsbuku oraz kanale youtube telewizji NTV.