Trybunał Stanu dla prezesa NBP? Ważna opinia eksperta
Lider Platformy Obywatelskiej Donald Tusk informował w listopadzie, że koalicja KO, Polski 2050, Polskiego Stronnictwa Ludowego i Lewicy analizuje kwestię postawienia prezesa NBP przed Trybunałem Stanu. W piątek Tusk, który jest kandydatem ugrupowań na premiera, zadeklarował, że koalicja "nie zrobi niczego w kwestii NBP, co naruszyłoby stabilność i podważyło reputację instytucji państwa polskiego". Marszałek Sejmu Szymon Hołownia powiedział z kolei, że w tej sprawie należy przeanalizować "wszystkie za i przeciw".
Ważna opinia eksperta
Większość konstytucjonalistów i ekspertów jest jednak zgodna, że nie ma przesłanek do postawienia prezesa NBP przed Trybunałem Stanu. Narodowy Bank Polski zaprezentował np. opinię prof. Huberta Izdebskiego, którą ten przygotował dla banku centralnego. Wynika z niej m.in., że "za wykluczoną należy uznać odpowiedzialność konstytucyjną Prezesa NBP za udział w charakterze przewodniczącego organu kolegialnego (w tym przypadku, odpowiednio Rady Polityki Pieniężnej i Zarządu NBP)".
Poniżej fragment opinii prawnej:
Konstytucja RP przewiduje odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu m.in. Prezesa NBP – za naruszenie Konstytucji lub ustawy w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie urzędowania (art. 198 ust. 1). W ustawie o Trybunale Stanu wskazuje się przy tym, że odpowiedzialność ta obejmuje czyny, którymi Konstytucja lub ustawa została naruszona choćby nieumyślnie (art. 3). Nie może ulegać wątpliwości, że odpowiedzialność konstytucyjna nie obejmuje naruszenia aktów tego rodzaju, co Regulamin Rady Polityki Pieniężnej czy Regulamin Zarządu NBP.
Odpowiedzialność konstytucyjna (…), jak odpowiedzialność karna, charakter indywidualny, a osobie podlegającej tej odpowiedzialności, aby doprowadzić do jej ukarania, trzeba udowodnić winę, co najmniej nieumyślną. W rezultacie, za wykluczoną należy uznać odpowiedzialność konstytucyjną Prezesa NBP za udział w charakterze przewodniczącego organu kolegialnego (w tym przypadku, odpowiednio Rady Polityki Pieniężnej i Zarządu NBP).
Regulamin Rady Polityki Pieniężnej, ze względu zarówno na wykonawczy charakter tego regulaminu w stosunku do Ustawy NBP oraz zakres odnoszący się do trybu działania Rady (…), nie może być potraktowany jako źródło i wobec tego podstawa do korzystania przez członków Zarządu NBP – tym bardziej korzystania bezwarunkowego – z prawa do uzyskiwania (kopii) protokołów z posiedzeń Rady Polityki Pieniężnej. Dopuszczalność przekazania określonemu członkowi Zarządu NBP kopii danego protokołu z posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej powinna być ustalana w każdej takiej sprawie na podstawie kryteriów, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy o ochronie informacji niejawnych w powiązaniu z § 11 ust. 4 in fine odsyłającym do § 12 ust. 3 regulaminu Rady Polityki Pieniężnej.