Wolność słowa zagrożona. Naukowcy ostrzegają ws. karania za "mowę nienawiści"

W liście skierowanym do prezydenta, członków rządu, marszałka Sejmu oraz prymasa Polski grupa naukowców ostrzega, że zapowiedzi minister ds. równości i wiceminister sprawiedliwości ws. wpisania do Kodeksu Karnego przestępstwa "mowy nienawiści ze względu na orientację seksualną i płeć" doprowadzi do zagrożenia wolności słowa, sumienia i religii, gwarantowanych przez Konstytucję RP.

Zagrożona wolność słowa

W liście przypomniano wypowiedź minister ds. równości Katarzyna Kotula, która zarysowała kierunek zmian legislacyjnych, które "mogą doprowadzić do penalizacji katolickich poglądów na małżeństwo".

"Powołując się na wzór rozwiązań przyjętych w Estonii, jako cel inicjowanych zmian pani minister wskazała prawne usankcjonowanie tzw. równości małżeńskiej, czyli przyznanie pełni praw przysługujących małżeństwu i rodzinie, łącznie z prawem do adopcji, odpowiednio sformalizowanym związkom osób jednej płci" – czytamy.

W liście podkreślono, że etapem pośrednim ma być wprowadzenie ustawy o związkach partnerskich, jednak pierwszym krokiem będzie wpisanie do Kodeksu Karnego przestępstwa „mowy nienawiści ze względu na orientację seksualną i płeć”.

"Mowa nienawiści" w praktyce

Wykładowcy podkreślają, że pojęciem "mowa nienawiści" są objęte wypowiedzi, które uznano za dyskryminacyjne tylko dlatego, że "przeczą zasadzie równości wszystkich osób w sensie równoprawności zawieranych między osobami związków, bez względu na płeć lub orientację seksualną. Takie rozumienie dyskursu dyskryminacyjnego wyraziła także minister Kotula twierdząc, że aktualny stan polskiego prawa w kwestii małżeństw, oparty na art. 18 Konstytucji RP (»Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej«), jest »czystą formą dyskryminacji«".

Autorzy listu zwracają uwagę, że zapowiedzi rządu wprowadzają "oczywistą sprzeczność" między znaczeniem terminu "małżeństwo" w języku planowanych zmian prawnych a jego znaczeniem w języku religii katolickiej. "Jeżeli takie zmiany staną się faktem, używanie tego terminu w zakresie wyznaczonym nauczaniem Kościoła, a więc niezgodnym z zasadą tzw. równości małżeńskiej, nie tylko będzie rozmijać się z nową normą prawną, ale też wyczerpywać znamiona tzw. mowy nienawiści ze względu na rzekomy charakter dyskryminacyjny" – czytamy.

Prześladowanie całego społeczeństwa

Naukowcy apelują, aby zabezpieczyć stan prawny określony w art. 18 Konstytucji RP, jak również prawo wolności słowa i wyznania, zapobiegając karaniu za wypowiedzi o małżeństwie zgodne z chrześcijańskim światopoglądem.

Zwrócono również uwagę, że kierując się interesem wąskiej grupy społecznej ustawodawca może radykalnie ograniczyć wolność wszystkich obywateli.

"Zwracamy uwagę, że dążąc do poszerzenia uprawnień pewnej grupy społecznej, odbiera się tu podstawowe wolności obywatelskie wszystkim bez wyjątku, w tym gwarantowaną przez Konstytucję RP w art. 53 »wolność sumienia i religii« i prawo do »uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie« oraz gwarantowaną w art. 54 »wolność wyrażania swoich poglądów«. Deklarowana ochrona mniejszości stwarza przy tym narzędzia do prześladowana całego społeczeństwa, nie wyłączając członków tychże mniejszości" – czytamy.

Wśród sygnatariuszy listu znajdują się:

Lidia Banowska | historyk literatury, UAM

Jacek Bartyzel | filozof polityki, UMK

Mariusz Bryl | historyk sztuki, UAM

Stanisław Czekalski | historyk sztuki, UAM

Katarzyna Dybeł | historyk literatury, UJ

Joanna Gorecka-Kalita | historyk literatury, UJ

Michał Haake | historyk sztuki, UAM

Michał Januszkiewicz | teoretyk literatury, UAM

Jarosław Jarzewicz | historyk sztuki, UAM

Tomasz Jasiński | historyk, UAM

Marek Jurek | historyk, publicysta polityczny

Piotr Juszkiewicz | historyk sztuki, UAM

Jacek Kowalski|historyk sztuki, UAM

Grzegorz Kucharczyk | historyk, IH PAN

Elżbieta Lijewska | historyk literatury, UAM

Stanisław Mikołajczak | językoznawca, em. UAM

Grzegorz Musiał | fizyk, UAM

Radosław Okulicz Kozaryn | historyk literatury, UAM

Małgorzata Okulicz Kozaryn | historyk literatury, UAM

Magdalena Piotrowska | historyk literatury i widowisk, UAM

Wiesław Ratajczak | historyk literatury, UAM

Kazimierz Świrydowicz | matematyk, logik, prawnik, UAM

Piotr Tylus | historyk literatury, UJ

Marek Wedemann | historyk literatury, UAM

Tadeusz J. Żuchowski | historyk sztuki, UAM