Rynki zaskoczone decyzją Macrona. Marine le Pen wywróci stolik?

Po przegranej partii Renaissance Macrona w wyborach do Parlamentu Europejskiego prezydent Francji niespodziewanie ogłosił wcześniejsze wybory parlamentarne, które pierwotnie miały odbyć się w 2027 r. Wiadomość o wcześniejszych wyborach zaskoczyła rynki, szczególnie ze względu na silny rezultat prawicowego Zjednoczenia Narodowego w wyborach do PE. Jest to bardzo ryzykowne zagranie, które naszym zdaniem ma zwiększyć szanse sprzymierzeńców politycznych Macrona w wyborach prezydenckich w 2027 r. Wydaje się, że zdaniem Macrona prawica nie podoła zadaniu, pogarszając w ten sposób swój wizerunek wśród głosujących, oceniają analitycy Ebury: Michał Jóźwiak, Andres Diaz-Kirk i Matthew Ryan, CFA

"Zjednoczenie Narodowe Marine Le Pen prawdopodobnie zwiększy swoją obecność w Zgromadzeniu Narodowym. Obecnie szacuje się, że jej partia zdobędzie w I turze najwięcej głosów, wydaje się jednak, że rywalizacja z lewicowym Nowym Frontem Ludowym będzie zacięta. Mało prawdopodobne, że któryś z komitetów wyborczych zyska samodzielną większość, parlament może więc być zawieszony" – twierdzą analitycy

Jak dodają, niepewność stworzyła dość zmienne warunki na rynkach finansowych, a kurs EUR/USD osłabił się od czasu ogłoszenia wyborów. Niepokój z nimi związany uderzył również w złotego. Główny francuski indeks giełdowy, CAC 40, również znacznie spadł, a spread rentowności francuskich i niemieckich obligacji rządowych wzrósł.

System wyborczy we Francji

W dniach 30 czerwca i 7 lipca Francja wybierze 577 członków Zgromadzenia Narodowego, czyli niższej izby parlamentu. Wybory odbywają się w jednomandatowych okręgach wyborczych, podobnie jak w USA i Wielkiej Brytanii. Istnieją jednak pewne różnice, przede wszystkim:

* Jeżeli żaden z kandydatów jednocześnie nie zbierze większości głosów i nie uzyska w danym okręgu poparcia 25 proc. uprawnionych do głosowania, przeprowadzana jest druga tura.

* W drugiej turze udział biorą zwycięzca pierwszej, kandydat, który uzyskał drugie miejsce, oraz wszyscy pozostali, którzy otrzymali poparcie co najmniej 12,5 proc. uprawnionych do głosowania w danym okręgu. Z tego względu istotna dla wyników wyborów w poszczególnych okręgach będzie frekwencja.

Główne komitety wyborcze

Możemy wyróżnić trzy główne bloki wyborcze: prawicowe Zjednoczenie Narodowe (Rassemblement National, RN), centrowe, prowadzone przez Macrona Ensemble (L'Europe Ensemble, ENS) i lewicowy Nowy Front Ludowy (Nouveau Front Populaire, NFP).

1) Centrum – Ensemble (ENS)

Lider: Emmanuel Macron

Koalicja zbudowana przez Macrona, składająca się z szerokiego spektrum partii centrowych i liberalnych; obecnie największy blok w Zgromadzeniu Narodowym.

Polityka

Blok opowiada się za kontynuacją polityki Macrona: wiek emerytalny podniesiony do 64 lat, ustawodawstwo prorynkowe, probiznesowe i proeuropejskie.

Oczekiwane poparcie

Ze względu na niepopularność Macrona ENS zdobywa w sondażach 18-20% głosów. Szacuje się, że uzyska 70–155 mandatów (obecnie 248).

2) Prawica – Zjednoczenie Narodowe (RN)

Liderka: Marine Le Pen

Zjednoczenie Narodowe jest skrajnie prawicową partią, której w Zgromadzeniu Narodowym przewodzą Marine Le Pen i Jordan Bardella. Obecnie ma 88 mandatów.

Polityka

Antyimigracyjna, populistyczna partia. Planują przywrócić wyższy wiek emerytalny i wprowadzić duże obniżki podatków szacowane na 16 mld EUR. Przyjmą bardziej konfrontacyjną postawę wobec Unii Europejskiej. Bardzo prawdopodobne, że wsparcie dla Ukrainy spadnie.

Oczekiwane poparcie

Szacuje się duży wzrost poparcia, według większości sondaży ok. 35%. Samodzielna większość jest jednak mało prawdopodobna.

3) Lewica – Nowy Front Ludowy (NFP)

Liderzy: Jean-Luc Melenchon (LFI), Olivier Faure (PS), Marine Tondelier (LE), Fabien Roussel (PCF)

Nowy Front Ludowy jest lewicową koalicją tworzoną przez centrolewicową Partię Socjalistyczną (Parti Socialiste, PS), Ekologów (Les Écologistes, LE), skrajnie lewicową Francję Niepokorną (La France Insoumise, LFI) i Francuską Partię Komunistyczną (Parti Communiste Français, PCF). Jest to w dużej mierze transformacja NUPES (Nouvelle Union Populaire Écologique Et Sociale) z 2022 r.

Polityka

Obniżenie wieku emerytalnego do 62 lat, podniesienie płacy minimalnej o 14% i indeksowanie płac inflacją. Wyższe podatki dla zamożnych (najwyższa stawka podatku dochodowego 90%, podatek od bogactwa 3%), zwiększenie wydatków i inwestycji w zieloną energię.

Oczekiwane poparcie

NFP powinien uzyskać w pierwszej turze 27–30% głosów ze względu na wchłonięcie większości lewicowych partii.

Możliwe scenariusze wyborów

W prawdopodobnym scenariuszu, w którym żaden z bloków nie zyskuje samodzielnej większości, formacja rządu będzie zależała w dużej mierze od wyników koalicji Ensemble:

* Jeśli jego pozycja będzie słaba, istnieje spore prawdopodobieństwo, że gaullistyczni Republikanie (Les Républicains, LR) odegrają istotną rolę w formowaniu rządu. Jordan Bardella z RN na razie wyklucza koalicję, może się to jednak zmienić. Koalicja RN-LR wymagałaby zapewne porzucenia przez RN części bardziej ambitnych obietnic wyborczych. Nawet jeśli to Ensemble będzie dla formacji koalicji kluczowe, kiepski wynik wymusi na nim prawdopodobnie kohabitację z lewicą lub skrajną prawicą.

* Lepszy wynik Ensemble może postawić prezydencki blok polityczny na silniejszej pozycji negocjacyjnej i dać większą szansę na utworzenie mniejszościowego rządu, jego pozycja będzie jednak najpewniej słabsza niż przed wyborami.

Wyniki pierwszej tury zapewne od razu odpowiedzą na pytanie, czy Ensemble przekroczy oczekiwania. Niepopularność Macrona prawdopodobnie utrudni jego partii zdobycie poparcia ukierunkowanych lewicowo głosujących w walce z NFP oraz preferujących prawicową opcję polityczną obywateli w potyczce z RN. Wciąż jednak uważamy, że Ensemble jest na dobrej pozycji, by w razie walki jeden na jednego w drugiej turze wyborów pokonać NFP lub RN. Należy jednak pamiętać, że jeżeli frekwencja będzie wysoka, może dochodzić do starcia trzech bloków w poszczególnych okręgach wyborczych.

Jeśli wierzyć ostatnim sondażom i założyć, że wszyscy głosujący na Republikanów zdecydują się jednak na RN, lewica musiałaby w drugiej turze uzyskać ok. 80% głosów, by zyskać w Zgromadzeniu więcej mandatów niż prawica.

Możliwe reakcje rynków walutowych

1) Brak większości, słabe Ensemble

Jeśli wynik Ensemble będzie słaby, może utworzyć się lewicowa lub prawicowa koalicja. Konieczność osiągnięcia porozumienia między partiami w kontekście przyszłych działań doprowadziłaby to jednak najpewniej do silnego rozmycia postulatów czy to RN, czy NFP. Kompromisy, na jakie musiałyby przystać obie partie, prawdopodobnie sprzyjałyby utrzymaniu silniejszego status quo i nieco mniej ekspansywnej polityce fiskalnej. W efekcie wpływ na rynki byłby neutralny.

2) Brak większości, silne Ensemble

Dobry wynik Ensemble mógłby doprowadzić do uformowania bardzo słabego, kohabitacyjnego i technokratycznego rządu kierowanego przez tę partię lub rządu mniejszościowego, łączącego partie bliskie centrum. Polityka Ensemble była w ostatnich latach stosunkowo korzystna dla rynków, a taki wynik byłby naszym zdaniem zdecydowanie pozytywnym sygnałem dla francuskich aktywów i euro.

3) Większość Zjednoczenia Narodowego

Zaskakująco dobry wynik RN w wyborach do PE wywołał początkowo duże zainteresowanie. Wydaje się jednak, że partia złagodziła swoją retorykę, szczególnie w kontekście polityki fiskalnej. Prawicowa większość byłaby negatywnie odebrana przez rynki, w mniejszym jednak stopniu niż lewicowa. Niemniej taki obrót wydarzeń doprowadziłby naszym zdaniem do osłabienia francuskich aktywów i euro.

4) Większość Nowego Frontu Ludowego

Jest to naszym zdaniem najgorszy scenariusz dla francuskiego rynku akcji i euro; obecnie mało prawdopodobny. Spodziewamy się, że doprowadziłby do gwałtownej wyprzedaży wspólnej waluty. Wynika to z oczekiwań bardzo ekspansywnej polityki fiskalnej NFP i planów zwiększenia opodatkowania najzamożniejszych, co mogłoby spowodować odpływ kapitału.

Powyższym możliwościom przypisaliśmy na podstawie sondaży prawdopodobieństwo oraz oszacowaliśmy ich wpływ na kurs EUR/USD. Wpływ na kurs USD/PLN może być silniejszy zważając na to, że zmiana sentymentu może dodatkowo odbić się na kursie złotego (EUR/PLN).