"Ustawa incydentalna". Jest decyzja prezydenta

"Prezydent Rzeczypospolitej Andrzej Duda, działając na podstawie art. 122 ust. 5Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., odmówił podpisania ustawy z dnia 24 stycznia 2025 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie rozpoznawania przez Sąd Najwyższy spraw związanych z wyborami Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyborami uzupełniającymi do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonymi w 2025 r. i przekazał ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia" – czytamy w komunikacie Kancelarii Prezydenta.

Ustawa została przygotowana przez większość rządową i stanowi odpowiedź na impas w sądownictwie. Obecna koalicja nie uznaje bowiem legalności Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, wskazując, że zasiadają w niej tzw. neosędziowie – czyli osoby wyłonione w procedurach przed Krajową Radą Sądownictwa po 2017 r.

"Ustawa incydentalna" przewiduje, że o ważności wyboru prezydenta w 2025 r. nie będzie orzekać Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN, lecz 15 sędziów Sądu Najwyższego najstarszych stażem.

Spór wokół Sądu Najwyższego

Sytuacja jest dość nietypowa, ponieważ zgodnie z ustawą o Sądzie Najwyższym kwestię ważności wyboru prezydenta rozstrzyga Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Status tej izby jest kwestionowany m.in. przez obecne władze, które powołują się w tej sprawie na orzecznictwo organów spoza państwa polskiego – TSUE i ETPC. Dlatego – jak twierdzą – tzw. ustawa incydentalna ma ten problem rozwiązać, by stwierdzenie ważności wyboru prezydenta nie budziło wątpliwości.

Przedstawiciele PiS wskazują natomiast, że nie ma potrzeby stanowienia nowej ustawy, ponieważ obecne przepisy w zakresie ważności wyboru prezydenta są jasne i precyzyjne.