Kiedy pojawi się szczepionka na koronawirusa? Polska agencja walczy z czasem

Agencja Badań Medycznych miała się zaangażować w walkę z koronawirusem. Co w tej sferze udało się już zrobić?

W pierwszych dniach po ogłoszeniu pandemii SARS-CoV-2 przez WHO, w porozumieniu z ministrem zdrowia Łukaszem Szumowskim, podjęliśmy decyzję o jak najszybszym zaktywizowaniu polskich naukowców i przeznaczeniu nawet 50 milionów złotych na wsparcie badań klinicznych, ukierunkowanych na przeciwdziałanie COVID-19.

Co z tego wynika?

Dzięki wsparciu Agencji Badań Medycznych, polscy naukowcy stali się aktywnymi uczestnikami międzynarodowych prac toczących się w walce z koronawirusem. W ramach uruchomionego funduszu, Agencja Badań Medycznych dofinansowała dotychczas trzy projekty w ramach badania własnego.

Jakie to projekty?

„Badania nad szczepionką przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 oraz wsparcie prac badawczych nad poszukiwaniem skutecznej terapii”. Obecnie ABM planuje dofinansowanie kolejnych minimum 16 projektów w ramach szybkiej ścieżki wsparcia opracowania szczepionki, terapii i rozwoju technik szybkich testów diagnostycznych. Utworzony fundusz ma na celu wspierać przede wszystkim projekty, których efekty zobaczyć będzie można na przełomie roku.

Skoro rozmawiamy o projektach ABM, to proszę w skrócie opisać, na czym polegają projekty naukowców z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, a także z Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA rekomendowane przez państwa instytut?

Oba projekty skierowane są do pacjentów z grupy wysokiego ryzyka zakażeń i powikłań SARS-CoV-2. Wczesne rozpoznanie oraz wiedza jak leczyć osoby, które narażone są na ciężki przebieg choroby COVID-19 to priorytet w walce ze śmiertelnym żniwem, jakie przynosi koronawirus. Badanie Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, którego liderem jest dr hab. n. med. Katarzyna Kotfis dotyczy zastosowania spironolaktonu w leczeniu zwłóknienia płuc związanego z zakażeniem SARS-CoV-2. Innowacja związana z zastosowaniem leku pozwoli na ograniczenie występowania ciężkiej niepełnosprawności oddechowej, w przebiegu infekcji SARS-CoV-2u pacjentów.

Naukowcy z Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie, będą poszukiwać natomiast marketów genetycznych odpowiedzialnych za intensywność przebiegu choroby COVID-19 u pacjentów z grupy ryzyka – pacjentów z towarzyszącymi chorobami krążeniowo-oddechowymi, aby w przyszłości móc na podstawie testów przewidywać możliwy przebieg choroby.

Wiele mówi się o wykorzystaniu osocza ozdrowieńców w leczeniu ludzi zakażonych koronawirusem. W tym zakresie także działa ABM?

Tak. Perspektywicznym projektem w leczeniu chorych na COVID-19 wydaje się również pomysł wykorzystania w leczeniu koronawirusa osocza ozdrowieńców, realizowany przez zespół badaczy z Uniwersytetu Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Badanie zakłada że osoby, które wyzdrowiały z COVID-19 wytworzyły przeciwciała, które neutralizują wirusa. Pobranie osocza od takiej osoby i przetoczenie jej aktualnie choremu może pomóc mu w szybszym powrocie do zdrowia.

Czy jest szansa, aby ABM wypracował szczepionkę przy współpracy z polskimi naukowcami?

Zespoły badawcze do maksimum zintensyfikowały wysiłki w walce z koronawirusem. Na całym świecie toczy się ponad 100 projektów w poszukiwaniu szczepionki przeciw SARS-CoV-2.Opracowanie szczepionki to jednak kwestia bardzo złożona. Wprowadzenie na rynek nowego leku czy szczepionki w normalnych warunkach trwa zwykle 3 do 5 lat. W związku z nadzwyczajną sytuacją wszystkim zależy, by ten czas maksymalnie skrócić. Prace w tym zakresie mogą potrwać jednak rok, a nawet dłużej. Do Agencji trafiło kilka propozycji badań dotyczących szczepionki przeciwko COVID-19. Zdecydowaliśmy się na wsparcie finansowe również z tego zakresu, ponieważ wierzymy, że potencjał polskich badań w niczym nie ustępuje światowym standardom. Dzięki wsparciu Agencji Badań Medycznych również w Polsce mają szansę powstać wartościowe projekty, które mogą okazać się cenne, także z punktu widzenia prac europejskich, czy ogólnoświatowych.

Wirusolodzy twierdzą, że opracowanie szczepionki może potrwać wiele lat. Pan także tak uważa. A co, jeśli czeka nas okres wirusów?

Tak jak już podkreślałem, w tradycyjnych warunkach opracowanie szczepionki trwa zwykle 3-5 lat. Proces opracowania i wprowadzenia szczepionki do szerokiego użytku wymaga wcześniejszych, restrykcyjnych badań sprawdzających m.in. czy podawana substancja jest bezpieczna, czy organizm wytwarza odporność w reakcji na jej podanie, które z przeciwciał zapewniają ochronę i jak długo utrzymuje się jej działanie. Pojawiające się informację dotyczące mutacji koronawirusa, stanowią z pewnością wyzwanie dla naukowców. Istnieje ryzyko, że wirus może być dla nas stałym zagrożeniem i będziemy musieli nauczyć się sobie z nim radzić, wykorzystując szybkie testy oraz skuteczne metody leczenia. Właśnie dlatego, tak ważne jest dziś wsparcie badań we wszystkich tych obszarach.