Cyfrowa broń przeciw nowotworom

Jedną z zalet opieki koordynowanej jest poprawa efektywności poprzez usprawnienie przepływu informacji. I chodzi tu nie tylko o wymianę elektronicznej dokumentacji medycznej (EDM) – rozwiązania, które według przedstawicieli młodego pokolenia personelu medycznego stanowi najbardziej obiecujące narzędzie do poprawy opieki nad pacjentem w ciągu najbliższych pięciu lat (według raportu Future Health Index 2020) – lecz także o stały dostęp lekarzy do wyników badań i historii medycznej pacjentów. A także o wykorzystanie cyfrowych technologii do szybszego postawienia trafnej diagnozy.

Opieka koordynowana i personalizowana może też zmniejszyć poziom stresu u pacjenta, który po usłyszeniu diagnozy często czuje się zagubiony w gąszczu różnych procedur diagnostyczno-terapeutycznych. Właśnie dlatego, aby szybka i skuteczna była zarówno diagnostyka, jak i terapia, decydenci oraz lekarze pracują nad rozwojem Krajowej Sieci Onkologicznej, będącej jednym z fundamentów Narodowej Strategii Onkologicznej.

Digitalizacja diagnostyki

Stworzenie Krajowej Sieci Onkologicznej jest koniecznością w sytuacji, w której lekarzy specjalistów już dziś jest za mało, a według prognoz liczba nowych przypadków zachorowań na nowotwory ma się zwiększyć w ciągu najbliższych dwóch dekad o niemal 70 proc.

Transformacja w sposobie leczenia oraz finansowania służby zdrowia z modelu tradycyjnego na oparty na wynikach leczenia (tzw. Value Based Healthcare) jest szczególnie istotna, zwłaszcza w przypadku terapii pacjentów onkologicznych.

Poza administracyjnymi regulacjami oraz procedurami medycznymi w nowoczesnym leczeniu nowotworów pomóc mogą m.in. zaawansowane rozwiązania informatyczne oraz telemedyczne. Już podniosły one m.in. poziom jakości obrazowania, a także dały nowe urządzenia do analizy obrazów oraz ich digitalizacji. Dzięki nowoczesnym technologiom współczesna radiologia bazuje już niemal wyłącznie na obrazach cyfrowych. Usprawniło to pracę radiologów, ułatwiło błyskawiczne dzielenie się cyfrowymi obrazami z innymi członkami personelu medycznego w danej placówce, a także umożliwiło lekarzom szybsze podejmowanie decyzji na podstawie większej ilości danych.

– Poza regulacjami i procedurami, niezbędnymi do koordynacji procesu diagnostyczno-terapeutycznego, istotną rolę odgrywa także technologia. Osoba z podejrzeniem nowotworu w momencie znalezienia się w systemie opieki zdrowotnej powinna być objęta kompleksową i szybką diagnostyką obrazową, patomorfologiczną i genetyczną. Współczesne cyfrowe rozwiązania dają możliwość zebrania tego szerokiego spektrum danych medycznych o pacjencie w jednym miejscu, na jednym ekranie i przekazania go koordynatorowi leczenia, który zdecyduje o dalszym sposobie postępowania – tłumaczy Michał Kępowicz, dyrektor ds. relacji strategicznych w Philips Health Systems. – Zapewnienie sprawnej wymiany danych medycznych pomiędzy różnymi systemami i użytkownikami ma ogromne znaczenie w budowaniu wysokiej jakości standardów leczenia – dodaje Kępowicz.

Pomimo coraz szerszego dostępu do różnych technologii cyfrowych w tyle wciąż zostaje patomorfologia. Tymczasem postęp technologiczny umożliwia również w tej dziedzinie znaczną poprawę działania. Cyfrowa patomorfologia nie tylko daje szansę na szybszą diagnostykę w tym zakresie, lecz także ułatwia patomorfologom podejmowanie decyzji diagnostycznych.

Między innymi dlatego np. Norwedzy w ramach strategii rozwoju onkologii „Leve med kreft. Nasjonal kreftstrategi 2018–2022” („Życie z rakiem. Narodowa strategia walki z rakiem”) – zakładającej wykorzystanie w leczeniu nowotworów nowoczesnych technologii – przyjęli program pełnej digitalizacji patomorfologii do końca roku 2020.

Powszechnie wiadomo, jak wielką rolę w onkologii odgrywa czas. Wczesna diagnoza choroby, pozwalająca na identyfikację chorych będących jeszcze w bezobjawowym stadium raka, pozwala na skuteczniejszą interwencję medyczną. Precyzyjna interpretacja zależy jednak m.in. od jakości skanowanych preparatów mikroskopowych, jakości obrazów cyfrowych w skanerach (wynikającej również z optyki tych urządzeń), a także od stopnia kompresji po wykonaniu obrazów cyfrowych oraz kompletności końcowego obrazu.

Cyfrowe platformy w służbie onkologii

Podniesieniu efektywności opieki nad osobami z podejrzeniem choroby nowotworowej służą kompleksowe onkologiczne platformy cyfrowe. Jedną z nich jest system Philips Intellispace Precision Medicine Platform, rozwijany we współpracy z bostońskim Dana-Farber Cancer Institute. Dzięki zintegrowaniu wszystkich środowisk diagnostycznych – od badań genetycznych i badań obrazowych do cyfrowej patomorfologii – możliwe jest wyświetlenie na jednym ekranie kompletu danych medycznych dotyczących pacjenta, które łączone są z danymi porównawczymi i wspomagającymi. Zastosowanie tego typu platformy umożliwia specjalistom łatwiejsze podejmowanie decyzji dotyczących dalszej diagnostyki lub wyboru najlepszego sposobu leczenia, a także symulację i planowanie radioterapii na różnych etapach rozwoju choroby nowotworowej, co nie tylko zwiększa jakość leczenia, lecz także może prowadzić do zmniejszenia kosztów związanych z terapią nowotworową. Tymczasem według różnych szacunków w tradycyjnie funkcjonujących systemach zdrowotnych nieefektywnie wydatkowanych może być nawet 20–30 proc. pieniędzy przeznaczonych na leczenie.

Również system PODS (Precision Oncology Decision Support), rozwijany w ramach współpracy firmy Philips z amerykańskim Centrum im. M.D. Andersona, stanowi istotne narzędzie wspierające lekarzy w efektywniejszym podejmowaniu decyzji klinicznych. Dostęp do zweryfikowanych informacji o terapiach opartych na dowodach naukowych oraz badaniach klinicznych, jaki zapewnia platforma, umożliwia onkologom i patomorfologom z całego świata, w tym także lekarzom z Polski, łatwiejszy wybór właściwej terapii spersonalizowanej na podstawie profilu genetycznego pacjenta.

Wsparcie dla opieki koordynowanej, a także rozwój nowoczesnych systemów IT oraz nowych technologii mogą nie tylko pomóc w przyspieszeniu leczenia, lecz także w końcu dać lekarzom kolejną innowacyjną broń w walce z rakiem. Dzięki niej pacjenci onkologiczni mogą być leczeni szybciej, a w końcowym rozrachunku – taniej niż dotychczas. W tym celu konieczna jest jednak zmiana sposobu myślenia, postawienie na rozwój Value Based Healthcare, medycynę personalizowaną oraz pogłębienie współpracy między lekarzami, szpitalami i wytwórcami przełomowych technologii medycznych.