Prof. Kieżun i SB. Dokumenty IPN

Prof. Kieżun i SB. Dokumenty IPN

Dodano: 
W związku z formułowanymi zarzutami i nieprawdziwymi ocenami zakresu relacji prof. Witolda Kieżuna z SB ujawnionymi w artykule Sławomira Cenckiewicza i Piotra Woyciechowskiego „Tajemnica Tamizy”, zdecydowaliśmy się opublikować najważniejsze materiały archiwalne dotyczące tej sprawy.

Nie chcemy tutaj rozpisywać się na temat zawartości tych materiałów, nie chcąc czegokolwiek narzucać i sugerować. Kolejną analizę materiałów „Tamizy” zawiera poniedziałkowy tekst Sławomira Cenckiewicza i Piotra Woyciechowskiego w „Do Rzeczy” pt. „O Tamizie raz jeszcze”.

Nie chcemy też wchodzić w polemikę z kolejnymi wersjami kontaktów z SB wygłaszanymi przez Witolda Kieżuna, jak choćby na łamach „Rzeczpospolitej” z 27 września br., skąd dowiadujemy się o sporadycznych kontaktach z SB, pisaniu analiz administracyjnych, niedonoszeniu na konkretne osoby, nie sygnowaniu doniesień i braku rękopisów. Pragniemy jedynie, by każdy wyrobił sobie własne zdanie konfrontując się osobiście z tym materiałem.

Swój komentarz ograniczamy jedynie do lakonicznego przybliżenia zawartości upublicznianych dokumentów.

Są to więc przede wszystkim akta agenturalne TW ps. „Tamiza” na które składają się: teczka personalna i dwa tomy teczek pracy tajnego współpracownika. Postanowiliśmy jednak również opublikować akta paszportowe Witolda Kieżuna i tzw. ocenno-kontrolne Departamentu I MSW, powstałe w związku z jego wyjazdem do pracy w ramach ONZ w 1981 r.

Zrezygnowaliśmy jedynie z publikacji tych dokumentów lub ich fragmentów, w których znajdują się dane osobowe osób żyjących (z wyłączeniem Witolda Kieżuna) takie jak daty urodzenia czy adresy zamieszkania (!!!), czyli raptem osmiu kart z całego zbioru, które niczego w meritum nie wnoszą. (Zresztą jest to łatwe do zweryfikowania gdyż materiały te są ogólnie dostępne w IPN).

Ze względu na obszerność zgromadzonego materiału (około 900 stron), nie publikujemy również wielu innych dokumentów związanych z tą sprawą, które zostały odnalezione w różnych sprawach operacyjnych SB realizowanych w stosunku do osób na które donosił „Tamiza”.

Pierwszym z publikowanych materiałów jest teczka personalna TW ps. „Tamiza” – sygn. IPN BU 00275/45, t. 3, w której znajdują się podstawowe dokumenty związane z wytypowaniem Witolda Kieżuna do werbunku, sposobem jego realizacji, ocenami TW „Tamiza” i jego historią w latach 1973-1982. Łącznie, po wyłączeniach o których wspomnieliśmy, tom ten zawiera w 211 kart.

Drugi z materiałów jest najważniejszy. To pierwszy tom tzw. teczki pracy TW ps. „Tamiza” – sygn. IPN BU 00275/45, t. 2, który zawiera obecnie (po nieznacznych wyłączeniach) aż 472 kart, w większości doniesień agenturalnych „Tamizy” (również rękopiśmiennych), informacji, ocen i wniosków prowadzących go funkcjonariuszy SB, korespondencję prowadzoną ws. Witolda Kieżuna pomiędzy różnymi pionami bezpieki. Jak wspomniano, w tomie tym znajduje się wiele doniesień odręcznych, sygnowanych również podpisem „Tamiza” (nie mówimy tu o doniesieniach w których pseudonim ten dopisywali funkcjonariusze SB). Są to następujące karty: 158, 298, 355, 357-358.

Trzeci z zamieszczonych poniżej tomów to drugi tom tzw. teczki pracy TW ps. „Tamiza” – sygn. IPN BU 00275/45, t. 1 (17 kart), w którym znajduje się zaledwie kilkanaście stron dokumentów wytworzonych przez SB, które dokumentują końcowy fragment działalności „Tamizy” i jego oceny ze strony Wydziału III stołecznej SB (lata 1980-1982).

Czwarty z materiałów to akta paszportowe Witolda Kieżuna – sygn. IPN BU 728/17411 (126 kart), które zawierają liczne kwestionariusze paszportowe, opinie przełożonych i delegacje służbowe na wyjazdy zagraniczne. W aktach paszportowych znajduje się także korespondencja tajnych służb ws. Witolda Kieżuna. Zwracamy tu m. in. uwagę na kwestie dotyczące przedłużania pobytów profesora na Zachodzie i ważności jego paszportu, w które angażowało się kierownictwo MSW, w tym funkcjonariusze wywiadu, żeby odwołać się tutaj do pism sygnowanych przez oficerów rezydentury wywiadowczej PRL w Kanadzie: kpt./mjr Jacek Kajdy – oficer operacyjny ps. „Trym” (2 VI 1981-13 VIII
1985) – wicekonsul w KG PRL w Montrealu; ppłk Jan Kuśmieryk – oficer operacyjny ps. „Fent” (1985-1988?) – konsul w KG PRL w Montrealu; kpt./mjr Ryszard Widerski – oficer operacyjny ps. „Rizo” (1 VII 1985-29 VII 1989) – wicekonsul w Konsulacie Generalnym PRL w Montrealu. W aktach tych są wreszcie niezwykle cenne listy i pisma kierowane przez Witolda Kieżuna do gen. Czesława Kiszczaka, w których odsłania on swoje zaangażowanie i rolę w okresie PRL.

Piąty z publikowanych materiałów to materiały opiniodawcze Departamentu I MSW na temat Witolda Kieżuna – sygn. IPN BU 01918/564 (21 kart), które odtwarzają proces wyjazdu profesora z ramienia MSZ PRL w charakterze eksperta ONZ do Burundi. Najciekawszym dokumentem w tej teczce jest kwestionariusz własnoręcznie sporządzony przez Witolda Kieżuna, w którym opisuje on swój życiorys, w tym również różne funkcje jakie pełnił w PRL i wykonywane prace (w tym również wykłady w WSNS przy KC PZPR).

Cały wywiad opublikowany jest w 39/2014 wydaniu tygodnika Do Rzeczy.