Rozmowy Chiny–Rosja–Iran. Chodzi o dialog ws. programu nuklearnego Iranu

Ewentualne uzyskanie broni atomowej przez Iran budzi ogromne obawy w Izraelu, ale także w elitach politycznych Stanach Zjednoczonych.

Kwestia programu nuklearnego

Gospodarzem spotkania w Pekinie jest wiceminister spraw zagranicznych ChRL Ma Zhaoxu. Federację Rosyjską reprezentuje wiceminister spraw zagranicznych Siergiej Riabkow, a Teheran Kazem Gharibabadi, szef MSZ Iranu.

Władze Chin wyraziły nadzieję, że spotkanie pomoże wznowić w tym zakresie konstruktywny dialog. Pekin liczy, że uda się "wzmocnić komunikację i koordynację, aby szybko wrócić do negocjacji".

Przypomnijmy, że w 2015 r. Iran zawarł porozumienie z USA, Rosją, Chinami, Wielką Brytanią, Francją i Niemcami, zgadzając się na ograniczenie programu atomowego w zamian za zniesienie sankcji. W 2018 r. prezydent Donald Trump wycofał USA z tej umowy. Teheran przestrzegał porozumienia przez rok, po czym zaczął wycofywać się ze zobowiązań. Próby wznowienia rozmów zakończyły się fiaskiem.

W zeszłym tygodniu Trump poinformował, że wysłał list do najwyższego przywódcy Iranu, ajatollaha Alego Chamenei, z propozycją rozmów, sugerując, że Iran można powstrzymać militarnie lub przez porozumienie.

Mimo to w czwartek USA nałożyły sankcje na irańskie tankowce przewożące ropę do Chin oraz na ministra ropy Iranu. MSZ Iranu potępiło wskazując, że postrzega ją jako dowód fałszywości amerykańskich deklaracji o chęci negocjacji i przejaw wrogości wobec rozwoju kraju.

Teheran twierdzi, że jego program atomowy służy wyłącznie celom cywilnym, ale Zachód obawia się jego rosnących zapasów wzbogaconego uranu. Amerykański wywiad ocenia, że Iran nie rozpoczął jeszcze programu zbrojeniowego, ale podejmuje kroki, które mogą go do tego przygotować.

Manewry wojskowe

Od poniedziałku do czwartku u wybrzeży Iranu trwały wspólne ćwiczenia wojskowej Iranu, Chin i Rosji. Chodzi o strategicznie położony akwen w pobliżu miasta portowego Czabahar w południowo-wschodniej części kraju. Manewry pod kryptonimem Security Belt-2025 to piąte trójstronne ćwiczenia od 2019 r.

Analitycy do spraw bezpieczeństwa postrzegają te ćwiczenia jako wyraźny sygnał rosnących powiązań o charakterze militarnym między Iranem, Rosją i Chinami, które starają się zrównoważyć w regionie wpływy Stanów Zjednoczonych.

Strategiczne partnerstwo Rosja-Iran

W styczniu Moskwa i Teheranzawarły traktat o kompleksowym partnerstwie strategicznym Rosja-Iran.

W dokumencie jest klauzula zakazująca obu stronom wspierania agresorów przeciwko sobie oraz zezwalania na wykorzystanie ich terytorium do ataku na drugą stronę. Porozumienie zostało zawarte w zakresie rozszerzenia handlu i współpracy m.in. w dziedzinach obronności, transportu, cyberbezpieczeństwa, logistyki, środowiska, walki z terroryzmem i przestępczością czy pomocy humanitarnej. Traktat – zgodnie z założeniem – będzie regulował stosunki dwustronne przez następne 20 lat.