Budda z Bamianu. W 2001 roku talibowie wysadzili w powietrze zabytek sprzed 1500 lat

Budda z Bamianu. W 2001 roku talibowie wysadzili w powietrze zabytek sprzed 1500 lat

Dodano: 
„Wyższy” Budda z Bamianu. Miejsce przed i po wysadzeniu w powietrze
„Wyższy” Budda z Bamianu. Miejsce przed i po wysadzeniu w powietrze Źródło:Wikimedia Commons / UNESCO/A Lezine
Afganistan rządzony przez talibów przed rokiem 2001 dał się poznać światu jako krwawy reżim. Talibowie nie oszczędzali żadnych przejawów „odmienności”. Bezpieczne nie były nawet zabytki, o czym przekonano się w Bamianie, gdzie znajdowały się słynne, ogromne posągi Buddy z VI i VII wieku.

Bamian leży na Jedwabnym Szlaku, który biegnie przez region górski Hindukusz w Afganistanie. Historycznie był szlakiem karawan łączącym Chiny z rynkami świata zachodniego. Okolice Bamianu były miejscem, gdzie zlokalizowano kilka buddyjskich klasztorów oraz liczne pustelnie. Życie religijne w okolicy kwitło. Mnisi mieszkali w jaskiniach wykutych w zboczach klifów Bamian. Wielu z nich zdobiła swoje pustelnie rzeźbami i kolorowymi freskami, których powstanie datuje się na lata 438-980.

Bamian stanowił ważne miejsce dla buddyzmu od II wieku n.e. do czasu wojny o kalifat Abbasydów pod koniec wieku VIII. Region stał się na krótko buddyjski po 870 roku, lecz sytuacja ta trwała zaledwie 100 lat.

Dwa najbardziej znane, gigantyczne posągi stojącego Buddy: Vairocana i Siakjamuniego miały odpowiednio 55 i 38 metrów. Przed wysadzeniem w powietrze przez talibów, były to największe posągi ukazujące stojącego Buddę na świecie (Budda z Leshan jest wyższy, lecz jest to posąg siedzący). Korpusy posągów wyciosano bezpośrednio z urwisk z piaskowca, ale detale wymodelowano w mule zmieszanym ze słomą i pokrytych stiukiem. Ta powłoka, która przez lata niemal zupełnie się zdarła, została namalowana w celu uwydatnienia wyrazu twarzy, rąk i fałd szat. Większy posąg był pomalowany na karminową czerwień, a mniejszy na wiele kolorów. Dolne części ramion posągów zostały zbudowane także z mieszanki błotnej i słomy, wspartej na drewnianych szkieletach. Górne części twarzy były wykonane z wielkich drewnianych masek lub odlewów, a drewniane kołki stabilizowały całą zewnętrzną strukturę. Zabytkowe posągi są uważane za syntezę sztuki buddyjskiej, sztuki okresu Gupta z Indii oraz wpływów z Imperium Sasanidów i Cesarstwa Bizantyńskiego.

W czasach rozkwitu buddyzmu w Biamanie do stóp posągów przybywały co roku tłumy pielgrzymów, którzy przed obliczami Buddy składali liczne ofiary. Prawdopodobnie było to najważniejsze miejsce kultu w całym regionie. Chiński pielgrzym buddyjski Xuanzang odwiedził to miejsce 30 kwietnia 630 i opisał Bamian jako kwitnący ośrodek buddyjski „z ponad dziesięcioma klasztorami i ponad tysiącem mnichów”. Zauważył również, że obie postacie Buddy były „ozdobione złotem i pięknymi klejnotami”. Co ciekawe, Xuanzang wspomina trzeci, jeszcze większy, leżący posąg Buddy. Monumentalny siedzący Budda, podobny w stylu do tych z Bamian, nadal istnieje w jaskiniach świątyni Bingling w chińskiej prowincji Gansu.

Zamiar zniszczenia posągów przez talibów, ogłoszony 27 lutego 2001 r., wywołał falę międzynarodowych protestów. Odbyło się wówczas spotkanie ambasadorów 54 państw członkowskich Organizacji Konferencji Islamskiej (OIC). Wszystkie państwa OIC – w tym Pakistan, Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie – trzy kraje, które oficjalnie uznały rząd talibów – przyłączyły się do protestu, aby oszczędzić pomniki. Jednocześnie Indie zaproponowały zorganizowanie transportu wszystkich artefaktów do Indii, „gdzie byłyby bezpiecznie przechowywane i zachowane dla całej ludzkości”. Te starania zostały odrzucone przez talibów. Posągi zostały wysadzone w powietrze w marcu 2001 roku z rozkazu przywódcy talibów, mułły Mohammeda Omara.

Po zniszczeniu posągów przeprowadzono badania za pomocą węgla organicznego wewnętrznych elementów posągów, które wskazały, że wyższy Budda powstał około 544-595 roku, natomiast niższy około 591-644 roku.

Zniszczenie posągów Buddy w Bamian stało się symbolem ucisku i walki z talibów ze wszelkimi przejawami odmiennych religii, kultur oraz historii.

Źródło: DoRzeczy.pl