Władysław II Jagiellończyk urodził się 1 marca 1456 roku w Krakowie. Był najstarszym synem króla Polski Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki.
Kiedy miał 14 lat na swojego następcę wybrał go król czeski Jerzy z Podiebradów. W zamian król Czech liczył, że Korona pomoże mu w walkach z Węgrami i ich ambitnym władcą Marcinem Korwinem. Kandydaturę polskiego królewicza poparł także cesarz Fryderyk III Habsburg.
Król Czech
Jerzy z Podiebradów zmarł 22 marca 1471 roku. Niedługo później szlachta czeska, zdominowana przez stronnictwo polskie, nowym władcą wybrała Władysława Jagiellończyka, który był zresztą prawnukiem cesarza (i zarazem króla Czech) Zygmunta Luksemburskiego.
Wyboru Władysława nie uznał Maciej Korwin, który od lat starał się o koronę czeską. Korwin uzyskał poparcie ze strony papieża i całkiem oficjalnie używał tytułu króla Czech.
Młody Władysław stanął przed nie lada wyzwaniem – musiał przede wszystkim uzyskać przychylność papieża Sykstusa IV, lecz ten wyraźnie sprzyjał Korwinowi. Wojna z Węgrami rozgorzała z nową mocą. Wojska Macieja Korwina wkroczyły na Łużyce, Morawy i Śląsk oraz zdobyły Wrocław. Jednocześnie Węgrzy starali się o porozumienie z Krzyżakami, aby wspólnie zaatakować Polskę i Czechy.
Kazimierz Jagiellończyk początkowo wspierał syna, ale wkrótce polskie możnowładztwo przestało zgadzać się na finansowanie wypraw wojennych. Ostatecznie, w wyniku interwencji cesarza niemieckiego, Czechy i Węgry miały podpisać pokój. Został on zawarty w Ołomuńcu w 1478 roku. Na jego mocy obaj władcy, Władysław Jagiellończyk i Maciej Korwin, mogli używać tytułu króla Czech.
Król Węgier
Ziemie czeskie zostały, de facto, podzielone pomiędzy dwóch władców. Taki stan rzeczy trwał aż do 1490 roku. Wówczas Maciej Korwin zmarł. Był on władcą silnym, który, według niektórych, miał nawet despotyczne zapędy. Wielu węgierskich możnowładców było zdania, że jego wpływy są zdecydowanie zbyt wielkie. Zaczęto więc rozglądać się za kimś, który byłby mniej zaborczy i bardziej gotowy do ustępstw. Takim kandydatem miał być Władysław Jagiellończyk.
Nie wszyscy byli tego samego zdania. Cześć szlachty nowym królem wybrała Jana Olbrachta, polskiego królewicza, kolejnego syna Kazimierza Jagiellończyka.
Wówczas Władysław, aby zalegitymizować swój wybór na króla Węgier, pojął za żonę wdowę po Korwinie, królową Beatrycze.
Wojna pomiędzy Janem Olbrachtem i Władysławem wybuchła w 1491 roku. Ich ojciec, król Kazimierz, próbował mediacji pomiędzy synami, ale obaj niespecjalnie przejmowali się jego staraniami. Podpisany pod okiem Kazimierza pokój w Koszycach, Jan Olbracht zerwał niemal natychmiast.
Próbując skorzystać na panującym chaosie, Węgry najechał wówczas król niemiecki Maksymilian I Habsburg. Władysław zdołał się z nim jednak porozumieć, podpisując układ w Preszburgu, który zakładał, że w przypadku bezpotomnej śmierci Władysława, tron węgierski trafi w ręce Habsburga. Porozumienie to oznaczało zerwanie wcześniejszego, identycznego układu z Olbrachtem. Ten nie mógł się z tym pogodzić i kontynuował wojnę, która trwała kolejne dwa lata. Ostateczną porażkę Jan Olbracht poniósł w bitwie pod Preszowem. Z roszczeń do tronu Węgier zrezygnował zaś w 1494 roku po śmierci Kazimierza Jagiellończyka, kiedy został królem Polski.
W kolejnych latach bracia, Władysław Jagiellończyk i Jan Olbracht prowadzili poprawne i pokojowe relacje, choć nie było pomiędzy nimi przyjaźni.
Król „dobrze”
Władysław Jagiellończyk otrzymał od potomnych przydomek Król „dobrze”, gdyż podobno był spolegliwy i zgadzał się na wszystko. Czy tak było w istocie? Zdania są trochę podzielone. Uważa się, że król starał się o wprowadzenie pewnych reform i odbudowę kraju po wielu latach wojen, ale nie było to łatwe ze względu na opór szlachty.
Władysław zastał na Węgrzech niemal pusty skarbiec. Maciej Korwin, choć był władcą skutecznym, nie dbał zbytnio o finanse państwa. Władysław, choć próbował podreperować budżet, spotykał się z dużym oporem. Szlachta węgierska domagała się dla siebie coraz większych przywilejów i hamowała reformy.
Stanisław Rek, autor książki „Mohacz 1526” jest zdania, że opinie o nieudolności czy wręcz prymitywnym potakiwaniu Władysława Jagiellończyka są krzywdzące i nie mają też oparcia w źródłach. Autor pisze, iż Władysław wcale nie rozdawał bezmyślnie królewszczyzn, nie pomniejszył węgierskiego władztwa, a co za tym idzie, nie zmniejszył też państwowych dochodów.
Rek zwraca również uwagę, że opinia o królu Władysławie zmienia się także wśród samych badaczy węgierskich. Tamás Pálosfalvi, autor książki „From Nicopolis to Mohács. A History of Ottoman-Hungarian Warfare 1389–1526” o Władysławie Jagiellończyku pisze w następujący sposób:
Podczas, gdy jest oczywiste, że Władysław II nie był królem-wojownikiem typu Macieja i zasadniczo nie przejawiał pragnienia, aby osobiście stawać na polu bitwy, to bez wątpienia nie był również leniwym królem-marionetką, jak go tradycyjnie przez stulecia przedstawiano.
Był to człowiek inteligentny i w sposób widoczny kochany przez własnych poddanych tak jak nigdy nie miało to miejsca w przypadku Macieja. Wiedział też wystarczająco dobrze, jak pozyskać lojalność własnych baronów bez obdarowywania ich ogromnymi nadaniami, tak jak czynił to Zygmunt [Luksemburski] przed wiekiem.
Brał czynny udział w skomplikowanych sporach dyplomatycznych i wypowiadał samodzielne opinie na tematy o doniosłym znaczeniu.
Małżeństwa Władysława Jagiellończyka
Pierwszą żoną Władysława Jagiellończyka była Barbara Hohenzollern, którą poślubił per procura w 1476 roku. Małżeństwo jednak nigdy, de facto, nie zostało zawarte, gdyż Władysław stracił zainteresowanie Barbarą, gdy ta utraciła księstwo głogowskie (para prawdopodobnie nigdy się nie spotkała). Oficjalnie małżeństwo zostało rozwiązane przez papieża w 1500 roku.
Nie czekając jednak na decyzję Stolicy Apostolskiej, Władysław w 1490 roku poślubił wdowę po Macieju Korwinie, Beatrycze. Według jej relacji małżeństwo zostało skonsumowane. Władysław jednak wypierał się tego, co dawało możliwość unieważnienia związku. Stało się to także w 1500 roku.
Ostatnią żoną Władysława Jagiellończyka była Anna de Foix-Candale. Para pobrała się w październiku 1502 roku i doczekała się dwójki dzieci: Anny i Ludwika.
Na mocy podpisanego z cesarzem Maksymilianem Habsburgiem układu w Wiedniu w 1515 roku, Anna Jagiellonka poślubić miała jego wnuka Ferdynanda Habsburga, a Ludwik Jagiellończyk cesarską wnuczkę, Marię Habsburg.
Władysław Jagiellończyk zmarł 13 marca 1516 roku w Budzie. Jego następcą został syn, Ludwik.
Czytaj też:
Jagiellonowie i Habsburgowie przed ołtarzemCzytaj też:
Wesele w Landshut. Nieszczęśliwa polska królewna i Niemiec, który ją porzuciłCzytaj też:
Jan Długosz. Od banity do wychowawcy królewskich synów