Planetoida trojańska 2020 XL5 to kosmiczna skała odkryta przez międzynarodowy zespół astronomów. W jego składzie znajduje się także Polka, dr Dagmara Oszkiewicz z Instytutu Obserwatorium Astronomicznego UAM. Zespół, kierowany przez dra Toniego Santana-Rosa z Uniwersytetu w Alicante i Instytutu Nauk Kosmicznych Uniwersytetu w Barcelonie, korzystał z teleskopu SOAR o średnicy 4,1 m znajdującego się na Cerro Pachon w Chile. Rezultaty badań zostały opublikowane na łamach pisma „Nature Communications”.
Planetoida trojańska
Planetoidy trojańskie, zwana też trojańczykami to obiekty znajdujące się przede wszystkim na orbicie Jowisza, choć znane są także planetoidy trojańskie występujące na orbitach innych planet Układu Słonecznego (wokół Marsa 8 obiektów i wokół Saturna 28). Do tej pory zidentyfikowano łącznie około 9800 takich planetoid.
„Obiekty te krążą wokół Słońca w pobliżu punktów libracyjnych, zwanych też punktami Lagrange’a, znajdujących się na orbitach swoich planet, gdzie przyciąganie grawitacyjne planety i Słońca równoważy się. Dzięki temu miejsca te są stabilnymi punktami w przestrzeni kosmicznej. W układzie trzech ciał powiązanych grawitacyjnie, w których jedno ma masę pomijalną względem pozostałych dwóch, występuje pięć takich punktów. Określane są przeważnie od L1 do L5”. – czytamy na stronie dzienniknaukowy.pl.
Na ziemskiej orbicie
W roku 2010 astronomie odkryli pierwszą planetoidę trojańską Ziemi i nazwali ją 2010 TH7. Obiekt ten ma około 300 metrów średnicy i posiada mocno wydłużoną orbitę (znajduje się w odległości od około 30 do około 120 milionów kilometrów od Ziemi).
Druga planetoida trojańska została zauważona po raz pierwszy w grudniu 2020 roku. Jej obserwacje prowadził zespół Toni’ego Santana-Rosa z Uniwersytetu w Barcelonie. Obiekt 2020 XL5 okazał się 3-4 razy większy niż znana wcześniej planetoida. Odkryty trojańczyk ma średnicę ponad jednego kilometra
– Mając te dane pod ręką, poszerzyliśmy naszą wiedzę o orbicie planetoidy, a następnie mogliśmy potwierdzić, że jest to druga planetoida trojańska Ziemi. Ponadto wykonaliśmy pewne pomiary jasności obiektu, aby móc obliczyć jego rozmiar. Oczekuje się, że jest on większy niż jeden kilometr – mówił Santana-Ros – Nie ma wątpliwości, że to ziemski trojańczyk — dodał astronom.
Zespół badający planetoidę obliczył, że obiekt 2020 XL5 będzie znajdował się na swojej orbicie przez kolejnych 4 tysiące lat.
Nie wiadomo jeszcze, czy na ziemskiej orbicie znajdują się inne tego typu obiekty. 2020 XL5 i odkryty w 2010 roku 2010 TK7 mogą nie być jedynymi trojańczykami Ziemi. Może istnieć o wiele więcej takich ciał, jednak do tej pory nie zostały one wykryte, ponieważ pojawiają się na niebie bardzo blisko Słońca, więc ich obserwacja jest utrudniona.
– Jowisz to ogromny obiekt, to olbrzym, który oczyścił dużą część swojego sąsiedztwa. Nie ma w pobliżu żadnego innego konkurenta. Tak więc gromadzi wiele obiektów wokół swoich punktów L4 i L5 i bardzo trudno jest im uciec z tych punktów. W przypadku Ziemi jesteśmy znacznie bliżej Słońca, a ponadto mamy Wenus, o podobnej masie co Ziemia, mamy Marsa czy Księżyc. Oznacza to, że te punkty nie są tak stabilne, jak w przypadku Jowisza. Obiektom z ziemskich punktów L4 i L5 znacznie łatwiej jest uciec z powodu grawitacyjnych perturbacji – podkreśla Santana-Ros.
W październiku 2021 roku wystartowała misja Lucy. Jej celem jest badanie planetoid trojańskich Jowisza. Podczas swojej podróży sonda pokona 6,3 miliarda kilometrów. Zbada aż osiem planetoid znajdujących się na sześciu niezależnych orbitach. Pierwsze spotkanie Lucy z planetoidą planowane jest na 2025 rok.