Książka „Oppenheimer. Triumf i tragedia ojca bomby atomowej” autorstwa Kaia Birda i Martina Sherwina została opublikowana w 2005 roku, a w następnym zdobyła Nagrodę Pulitzera w kategorii biografii. Kai Bird jest dziennikarzem i autorem kilku książek, natomiast Martin Sherwin, zmarły w 2021 roku, był profesorem historii.
Sherwin, który interesował się epoką atomową, prace nad biografią Roberta Oppenheimera rozpoczął pod koniec lat siedemdziesiątych. Jednak o pomoc w doprowadzeniu dzieła swojego życia do końca musiał poprosić Kaia Birda. Razem przebadali tysiące utajnionych niegdyś dokumentów i przeprowadzili szereg wywiadów z ludźmi, którzy znali osobiście Oppenheimera; dzięki tej żmudnej pracy zdołali dokładniej poznać historię tego genialnego naukowca.
Robert Oppenheimer był człowiekiem wielowymiarowym, jedną z najbarwniejszych postaci w świecie nauki. Poza tym że był utalentowanym fizykiem i to właśnie fizyka stała się pasją jego życia, ten genialny naukowiec szeroko interesował się literaturą francuską i brytyjską. Pisał wiersze, znał kilka języków, nauczył się sanskrytu, aby móc czytać swoje ulubione starożytne teksty hinduskie w ich oryginalnej formie.
Publikacja dogłębnie obrazuje życie Roberta Oppenheimera, ale też i jego bardzo ciekawe czasy. Dzięki autorom poznajemy dzieciństwo Oppenheimera, jego relacje rodzinne, okres studiów, początek kariery naukowej, a także triumf i upadek człowieka, którego moralne rozterki nie wpisywały się w politykę wyścigu zbrojeń.
Kiedy akcja zbombardowania Hiroszimy i Nagasaki zakończyła się pełnym sukcesem, amerykańska prasa okrzyknęła twórców bomby atomowej narodowymi bohaterami, a człowiek kierujący zespołem badawczym stał się największym bożyszczem tłumów i amerykańskiego establishmentu. Zmieniło się to z chwilą, kiedy w zimnowojennych realiach powstała specjalna, senacka komisja, której celem było badanie lojalność pracowników administracji rządowej, szkół wyższych, wojska i innych instytucji życia publicznego. Na jej czele stanął senator Joseph Raymond McCarthy.
W kręgu zainteresowania „łowców komunistów” znalazł się także Robert Oppenheimer, którego lewicowa działalność w latach trzydziestych w Berkeley została szybko skojarzona z powojennym sprzeciwem, jaki wyrażał wobec planów sił powietrznych przewidujących masowe bombardowania strategiczne z użyciem broni jądrowej. Nie pomógł mu również fakt, że był przeciwnikiem budowy bomby termojądrowej. Taka postawa w obliczu narastającego konfliktu z ZSRR rozzłościła wielu wpływowych ludzi z Waszyngtonu.
Ta kilkusetstronicowa biografia pełna jest wnikliwych spostrzeżeń na temat życia Oppenheimera, badań naukowych, historii, polityki, rozwoju pierwszej na świecie broni atomowej oraz wysiłków rządowych agencji mających na celu zdyskredytowanie Oppenheimera, którego podejrzewano o różne przewinienia, w tym o bycie sowieckim agentem. Książka dogłębnie przedstawia jego życie i czasy, ujawniając wiele zdumiewających i bezprecedensowych szczegółów, intryg i napięć. To portret genialnego i ambitnego, a zarazem złożonego i pełnego wad człowieka, który na zawsze zmienił świat.
Bird i Sherwin obrazowo i barwnie przedstawiają ważne postacie przewijające się w życiu Oppenheimera i w przystępny sposób wyjaśniają zawiłości zagadnień naukowych czy polityki USA. Po książkę, którą czyta się jak thriller polityczny, powinien sięgnąć każdy, kto interesuje się historią XX wieku, kto szuka fascynującej biografii lub ma nadzieję dowiedzieć się więcej o tej niezwykłej postaci.
Książka zainspirowała Christophera Nolana, który postanowił oprzeć na niej scenariusz filmu biograficznemu poświęconego Oppenheimerowi. Premiera już w 2023 roku, w rolach głównych wystąpią m.in. Cillian Murphy, Robert Downey Jr., Matt Damon i Emily Blunt.