Czy można już powoli mówić o modzie na ekologiczną żywność w Polsce?

Coraz więcej Polaków dba o siebie i środowisko, nie dziwi więc, że chcą też jeść ekologiczne produkty. Jak wynika z raportu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego „Marketing promocja i analiza rynku. Analiza rynku produkcji ekologicznej w Polsce, w tym określenie szans i barier dla rozwoju tego sektora produkcji” (finansowanego ze środków Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi), aż ośmiu na dziesięciu polskich konsumentów deklaruje zakup żywności ekologicznej, a co piąty sięga po nią co najmniej raz w tygodniu. To pokazuje, że nadchodzące lata mogą być dla polskich producentów ekologicznych znakomitą szansą na rozwój.

Czym różni się produkt ekologiczny od produktu nieekologicznego? Po czym możemy rozpoznać żywność ekologiczną?

Przede wszystkim, w oznakowaniu żywności paczkowanej, która jest faktycznie ekologiczna znajdziemy:

– unijne logo produkcji ekologicznej, czyli charakterystyczny zielony liść z dwunastoma gwiazdkami,

– numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej, nadzorującej producenta ekologicznego, który przeprowadził ostatnie działania produkcyjne lub przygotowawcze, oraz 

– oznaczenie miejsca, w którym wyprodukowano surowce rolnicze, z których wytworzono końcowy produkt ekologiczny. Przykład:

PL-EKO-xxx

„rolnictwo UE”/„rolnictwo spoza UE”/ „rolnictwo UE/spoza UE”/ rolnictwo Polska

Kto przyznaje te certyfikaty?

W Polsce działa obecnie 13 jednostek certyfikujących, które na podstawie upoważnienia wydanego przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wydają – ale też cofają – certyfikaty obejmujące żywność ekologiczną. Jednostki certyfikujące wydają w/w certyfikaty każdemu podmiotowi gospodarczemu, który podlega ich kontroli i który w obszarze swojej działalności spełnia wymogi określone w przepisach dotyczących rolnictwa ekologicznego. Nadzór nad ich funkcjonowaniem sprawuje Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.

Producenci żywności ekologicznej spełniają bardzo restrykcyjne normy produkcyjne, a ich praca jest na bieżąco kontrolowana, dzięki czemu ich produkty odpowiadają najwyższym standardom żywności wysokiej jakości.

Jak często są kontrolowane gospodarstwa ekologiczne?

Przynajmniej raz w roku, aby mieć pewność, że ekologiczna produkcja rolna jest prowadzona zgodnie z przepisami dotyczącymi rolnictwa ekologicznego. Jeśli kontrola przebiegnie pozytywnie, wydawany jest protokół z kontroli oraz certyfikat, obejmujący grupy produktów/działalność, spełniające wymagania rolnictwa ekologicznego.

A jeśli stwierdzone zostaną nieprawidłowości?

Przy drobnych niedociągnięciach rolnik musi zobowiązać się do ich wyeliminowania oraz wdrożenia odpowiednich działań naprawczych na przyszłość. W przypadku poważniejszych uchybień to również ma miejsce, natomiast dodatkowo mogą one skutkować zawieszeniem, cofnięciem lub odmową wydania certyfikatu, gdy uchybienia mają wpływ na ekologiczny status produktów.

Czym charakteryzują się produkty ekologiczne?

Żywność ekologiczna musi zawierać minimum 95 proc. ekologicznych produktów rolnych tzn. wytworzonych metodami ekologicznymi. Do jej produkcji nie mogą być wykorzystywane organizmy genetycznie zmodyfikowane (GMO) (w tym za pomocą GMO) ani syntetyczne dodatki. Zabronione jest także stosowanie promieniowania jonizującego w produkcji żywności ekologicznej.

Bez wątpienia warto więc stawiać na produkty ekologiczne. Niestety, ich ceny są zazwyczaj dużo wyższe niż tych nieekologicznych. Czy te produkty faktycznie muszą być drogie?

Nie da się ukryć, że taka żywność jest droższa w porównaniu z produktami z upraw konwencjonalnych. Ale nie ma się co dziwić, wysoka cena żywności ekologicznej odzwierciedla prawdziwe jej koszty. Przede wszystkim produkcja ekologiczna wymaga większych nakładów pracy, wiele prac wykonuje się ręcznie. Z drugiej strony, uprawy ekologiczne są bardziej niż uprawy konwencjonalne narażone na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych czy atak szkodników. Niedodawanie dodatkowych nawozów sztucznych obniża plony. I w końcu sam proces certyfikacji także kosztuje.

Gdzie kupować żywność ekologiczną?

Tak naprawdę – już wszędzie. Można w specjalnych sklepach ekologicznych, ale też w zwykłych marketach. Sprawdzonym miejscem są też lokalne ryneczki oraz targi. Tam też możemy poprosić sprzedawcę o pokazanie certyfikatu.

Ile jest gospodarstw ekologicznych w Polsce?

W 2020 roku w naszym kraju znajdowało się 18 575 gospodarstw ekologicznych. Rok wcześniej było ich 18 637.

Wzrosła za to powierzchnia upraw w ekologii. Według stanu na 31 grudnia 2020 r. łączna powierzchnia ekologicznych użytków rolnych w naszym kraju to 509,3 tys. ha wobec 507,6 tys. ha na koniec 2019 r.

A jak nasz rodzimy rynek produktów ekologicznych wypada na tle innych państw UE?

Bardzo perspektywicznie. W 2020 r. w porównaniu do 2019 r. wartość rynku wzrosła o 10 proc. Rolnicy ekologiczni mają do wykorzystania coraz więcej kanałów dystrybucji, zarówno w ramach RHD, jak i przez specjalnie uruchomioną platformę polskiebazarek.pl. Dodatkowo należy pamiętać, że rozpoznawalność logo produkcji ekologicznej w Polsce wynosi 70 proc., podczas gdy średnia dla UE to 56 proc., co świadczy o świadomości polskich konsumentów, którzy wiedzą, czym charakteryzuje się żywność ekologiczna, dlaczego jest droższa od konwencjonalnej, i są gotowi ten koszt ponieść.

Jaka przyszłość czeka polski rynek produktów ekologicznych?

Pracujemy nad tym, by za kilka lat rynek polski nie odbiegał od innych rynków UE. W tym celu Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w związku z analizą stanu sektora rolnictwa ekologicznego w Polsce oraz polityką UE przygotowało nowy Ramowy Plan Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego na lata 2021-2027, obejmujący wsparcie i działania nakierowane na rozwój rolnictwa ekologicznego we wszystkich obszarach łańcucha żywności, począwszy od produkcji pierwotnej do oddziaływania na popyt. Przygotowywany jest także system wsparcia do wykorzystania żywności ekologicznej w stołówkach szkolnych, co dodatkowo podniesie popyt na te produkty. Mamy nadzieję, że wszystkie osoby chcące odżywiać się ekologicznie będą miały taką możliwość.

I cały czas zachęcamy Polaków do świadomych, ekologicznych zakupów rodzimej produkcji. W końcu jesteśmy tym, co jemy!

Więcej informacji o o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa - kliknij TUTAJ

Więcej informacji o Produkcie Ekologicznym - kliknij TUTAJ