Pomimo że owoce i warzywa mają wiele cennych właściwości i licznych wartości odżywczych, ciągle jemy ich za mało. Zgodnie z zaleceniami WHO powinniśmy codziennie spożywać minimum 400 gramów owoców i warzyw. A wielu dietetyków uważa, że tę ilość należałoby nawet podwoić. Tymczasem przeciętny Europejczyk zjada około 340 g owoców i warzyw dziennie. Polacy jeszcze mniej – jedynie 280 g. Najwyższy czas, by to zmienić!

Owoce i warzywa przez cały rok

Organizacja Narodów Zjednoczonych postanowiła ustanowić rok 2021 Międzynarodowym Rokiem Owoców i Warzyw. Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres w swoim przemówieniu inaugurującym akcję zwrócił uwagę na potrzebę podnoszenia świadomości na temat roli owoców i warzyw w odżywianiu człowieka oraz w bezpieczeństwie żywnościowym.

Ogłaszając rok 2021 Międzynarodowym Rokiem Owoców i Warzyw, przyjrzymy się bliżej jednemu z najważniejszych sektorów i wzywamy do przyjęcia bardziej holistycznego podejścia do produkcji i konsumpcji z korzyścią dla zdrowia ludzkiego i środowiska – mówił Antonio Guterres.

W związku z tym przez najbliższe miesiące Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) będzie zachęcać władze państw do prowadzenia edukacji na temat diety uwzględniającej owoce i warzywa oraz prowadzić globalną debatę na temat różnych aspektów uprawy owoców i warzyw, ich wkładu w realizację celów zrównoważonego rozwoju i innych światowych konwencji.

Międzynarodowy Rok Owoców i Warzyw jest też okazją do poruszania innych ważnych kwestii, takich jak ograniczanie strat i odpadów, promowanie inwestycji w innowacje i rozwój infrastruktury, czy wsparcie technologiczne dla rolników z krajów rozwijających się. To także dobra okazja do skierowania naszej uwagi na wartości odżywcze warzyw i owoców.

Dlaczego warto jeść owoce i warzywa?

Korzyści płynące ze spożywania warzyw i owoców są ogromne. Dostarczają one przede wszystkim wielu składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Są bardzo dobrym źródłem witaminy C, źródłem karotenu (prowitaminy A), kilku witamin z grupy B, polifenoli, potasu, kwasu foliowego oraz błonnika, czyli włókna pokarmowego. Większość owoców i warzyw ma naturalną niską zawartość tłuszczów i kalorii. Żadne nie zawierają cholesterolu. Za to wzmacniają odporność.

Owoce i warzywa mają liczne zalety zdrowotne – u ludzi, którzy jedzą więcej produktów z tej grupy w ramach zbilansowanej diety, mniej prawdopodobne jest występowanie niektórych chorób przewlekłych, takich jak miażdżyca czy cukrzyca. Dieta bogata w warzywa i owoce może przyczynić się także do obniżenia ryzyka zachorowania na niektóre choroby nowotworowe. Dodatkowo regularne spożywanie dużych ilości owoców i warzyw obniża zagrożenie chorobami serca i udarem, a także pomaga przeciwdziałać występowaniu nadwagi i otyłości.

Jedzenie owoców i warzyw ma same pozytywne skutki dla naszego zdrowia, nic więc dziwnego, że inicjatywę ONZ ustanawiającą rok 2021 Międzynarodowym Rokiem Owoców i Warzyw poparło wiele organizacji, w tym AIAM5, czyli Globalny Sojusz na rzecz Promocji Konsumpcji Owoców i Warzyw „5 a day”, a w Polsce – Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków (KUPS). Ministerstwo Rolnictwa wspólnie z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa zachęca do jedzenia owoców i warzyw i jednocześnie zwraca uwagę, że ich uprawa to ważny element gospodarki, który zapewnia utrzymanie milionom rodzin rolniczych.

Polska czołowym producentem owoców i warzyw w Unii Europejskiej

Produkcja warzyw i owoców jest ważną gałęzią polskiego rolnictwa, której znaczenie stopniowo rośnie. Stanowi ważne zaplecze surowcowe dla krajowego przemysłu przetwórczego. Udział warzyw w wartości towarowej produkcji rolniczej w 2019 r. wynosił 11 proc. a owocowej – 12 proc. (dane z 2017 r).

Polska jest czołowym unijnym producentem warzyw, po Hiszpanii, Włoszech i Francji. Roczna krajowa produkcja warzyw ogółem w latach 2015–2020 wynosiła od 4,8 mln ton do 5,7 mln ton i stanowiła 8–9 proc. zbiorów w Unii Europejskiej.

Nasz kraj jest największym unijnym producentem kapusty i buraków ćwikłowych. Zajmujemy drugą pozycję w produkcji ogórków (po Hiszpanii) oraz ziemniaków (po Niemczech), a trzecią w produkcji marchwi (po Niemczech) oraz kalafiorów (po Hiszpanii i Włoszech). Polska plasuje się na czwartym miejscu w unijnej produkcji pomidorów i piątym – cebuli.

Jeśli chodzi produkcję owoców, też mamy się czym pochwalić. Polska jest bowiem znaczącym w Unii Europejskiej producentem owoców klimatu umiarkowanego. Pod względem wolumenu zbiorów znajdujemy się w czołówce – za Hiszpanią, a przed Francją i Grecją. Jesteśmy największym w UE producentem: jabłek, wiśni, malin, porzeczek i agrestu. Polska to również znaczący unijny producent borówek, truskawek i aronii.

Ze względu na panujący w Polsce klimat umiarkowany uprawa warzyw gruntowych oraz owoców ma charakter sezonowy. I właśnie sezonowo powinniśmy je jeść. Dlaczego? Takie owoce i warzywa mają największą wartość odżywczą, są najbogatsze w witaminy i minerały.

Dodatkowo takie produkty nie są długo przechowywane, gdyż czas od momentu ich zebrania do zjedzenia jest stosunkowo krótki. Co za tym idzie – warzywa i owoce nie tracą świeżości oraz wartości odżywczej. W przypadku produktów sezonowych nie stosuje się także środków poprawiających wygląd czy przedłużających trwałość. Smak sezonowych owoców i warzyw jest wyjątkowy! Chyba każdy z nas przyzna, że pomidory nigdy nie smakują tak jak latem?

Ale nie tylko owoce i warzywa powinny się znaleźć w naszym jadłospisie. Na uwagę zasługują także mięsa, które na stałe wpisały się w jadłospis Polaków.

Kupujmy mięso, mleko, nabiał, to pełne cennych składników odżywczych produkty. Powinny być w składzie każdej zdrowej diety. Zalecane zwłaszcza dla dzieci i młodzieży. Szczególnie polecam te od polskich rolników i producentów – zachęca Grzegorz Puda, minister rolnictwa i rozwoju wsi.

Bądź solidarny z rolnikami i kupuj świadomie

Podobnie rzecz ma się z owocami i warzywami, warto sięgać po te z rodzimej produkcji. Kupując żywność ze znakiem PRODKUT POLSKI wspieramy polskich przedsiębiorców i rolników, a także lokalne budżety – bo przekłada się to na podatki płacone w gminach i miastach. Wpływamy także na przychody i zyski firm działających w Polsce, czyli pośrednio również na miejsca pracy.

Dodatkowo przyczyniamy się do ochrony środowiska, bowiem kupowanie produktów od lokalnych wytwórców zdecydowanie zmniejsza zużycie paliwa i emisję dwutlenku węgla.

Kolejnym czynnikiem, który negatywnie wpływa na środowisko, jest marnowanie żywności wynikające z długotrwałego transportu, magazynowania, a także wyrzucania produktów niespełniających wygórowanych wymogów estetycznych.

I jeszcze jeden ważny aspekt: małym, rodzinnym gospodarstwom niestosującym sztucznych nawozów łatwiej przestawić się na ekologiczny system produkcji. A rolnictwo ekologiczne jest przyjazne przyrodzie. Kampania #KupujŚwiadomie zwraca szczególną uwagę, jakich krajowych oraz unijnych znaków jakości szukać na produktach żywnościowych, aby konsumenci mieli gwarancję, że nabywają wyroby rodzimego pochodzenia, wysokiej jakości i spełniające określone normy produkcji

Jak rozpoznać, że przy produkcji nie używano chemii i GMO oraz że wyrób został wytworzony z dbałością o środowisko naturalne? Potwierdzeniem jest zamieszczone na etykietach produktów logo produkcji ekologicznej UE wraz z numerem jednostki certyfikującej.

Wśród unijnych oznaczeń należy wyróżnić system zapewniający ochronę produktów regionalnych i tradycyjnych, w ramach którego występują trzy kategorie: Chroniona Nazwa Pochodzenia, Chronione Oznaczenie Geograficzne i Gwarantowana Tradycyjna Specjalność. Klient, widząc te certyfikaty, ma pewność, że nabywa produkt wyjątkowy, a do takich należą np. truskawka kaszubska, fasola korczyńska, jabłka grójeckie czy czosnek galicyjski.

To jak, podejmujecie wyzwanie, by w 2021 roku jeść więcej owoców i warzyw?

Czytaj też:
Zdrowe i smaczne, bo z Polski. Postaw na rodzime produkty. Jak kupować świadomieCzytaj też:
„Bitwa Regionów” – polska kuchnia w najlepszym wydaniu