W rozmowie telefonicznej z Wołodymyrem Zełenskim Donald Trump zaproponował przekazanie ukraińskich elektrowni jądrowych pod kontrolę USA dla ich bezpieczeństwa.
"Amerykańska własność tych elektrowni byłaby najlepszą ochroną dla tej infrastruktury i wsparciem dla ukraińskiej infrastruktury energetycznej" – napisał Biały Dom w komunikacie wydanym po rozmowie prezydentów USA i Ukrainy, która odbyła się w środę (19 marca).
Zełenski doprecyzował później, że dyskusja dotyczyła wyłącznie elektrowni jądrowej w Zaporożu, która znajduje się w okupowanej przez Rosję części obwodu zaporoskiego. Przed rosyjską inwazją generowała około 20 proc. ukraińskiej energii elektrycznej.
Elektrownia jądrowa w Zaporożu. Trump chce jej użyć do wydobycia minerałów
Według najnowszych doniesień Trump rozważa wykorzystanie Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej do wydobywania metali ziem rzadkich i innych minerałów na Ukrainie. Taką informację podał dziennik "Financial Times", powołując się na dwóch ukraińskich urzędników.
Fakt, że kwestia ta jest przedmiotem dyskusji między Waszyngtonem a Kijowem w ramach umowy surowcowej, potwierdziło źródło Politico w Kijowie. – Górnictwo wymaga dużej ilości energii elektrycznej. Ta elektrownia (w Zaporożu – red.) jest największa w Europie. Dlatego strona amerykańska wpadła na pomysł, że możemy współpracować, aby odzyskać nad nią kontrolę – powiedziało źródło.
Według niego Kijów zamierza również odzyskać kontrolę nad miastem Enerhodar, gdzie mieszka załoga elektrowni w Zaporożu, którą Rosja de facto wzięła jako zakładników.
Rosyjska okupacja Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej
Zaporoska Elektrownia Jądrowa została zajęta w marcu 2022 r., w pierwszej fazie rosyjskiej inwazji na Ukrainę. To największa elektrownia atomowa w Europie i trzecia na świecie. Posiada sześć reaktorów typu WWER-1000 o mocy 950 MW każdy. Obecnie nie produkuje energii.
Na terytorium Ukrainy znajdują się w sumie cztery elektrownie jądrowe z 15 reaktorami jądrowymi, które dostarczyły jej w zeszłym roku około 2/3 energii elektrycznej, podczas gdy rosyjskie bombardowania uszkodziły lub zniszczyły niemal wszystkie elektrownie cieplne.
Brytyjski dziennik "The Times" ujawnił w 2023 r., że armia ukraińska przeprowadziła nieudaną próbę odbicia elektrowni w Zaporożu. Operacja miała miejsce w październiku 2022 r.
Czytaj też:
Zełenski odrzucił propozycję Trumpa. "Tylko pod kontrolą Ukrainy"