Wyrok ten dot. niezgodności z Konstytucją przepisów o pomniejszeniu świadczeń emerytalnych części emerytów. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r., sygn. SK 140/20, przepisy art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w odniesieniu do osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń przed 6 czerwca 2012 r., są niezgodne z Konstytucją RP. Naruszają zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.
"Osoby, które zdecydowały się na skorzystanie z wcześniejszej emerytury przed 6 czerwca 2012 r., podejmowały taką decyzję na podstawie obowiązującego wówczas stanu prawnego, który nie przewidywał pomniejszenia zgromadzonego kapitału emerytalnego o świadczenia pobrane w okresie wcześniejszej emerytury. Ufały, że państwo nie zmieni tych reguł, tymczasem zostały one zmodyfikowane, nie dając ubezpieczonym możliwości stosownej reakcji" – zauważa Trybunał.
Bez regulacji zwrotu należnych świadczeń
W orzeczeniu Trybunał stwierdził, że ustawodawca powinien wprowadzić odpowiednie regulacje w celu zagwarantowania uprawnionym osobom zwrotu należnych świadczeń. Mimo upływu roku od orzeczenia takie regulacje nie zostały wprowadzone ani nawet skierowane na ścieżkę legislacyjną – zauważono w piśmie.
Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny orzekł, że do czasu wprowadzenia stosowanych ustawowych regulacji osoby zyskujące uprawnienia w następstwie wyroku mogą występować o ich uznanie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a więc o naliczenie świadczeń zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego i wypłatę rekompensat.
Problem dotyczy tysięcy osób, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 r. Z licznych pism kierowanych przez te osoby do Trybunału Konstytucyjnego wynika, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych odrzuca ich wnioski o ponowne przeliczenie świadczeń i wypłatę wyrównania, jako powód wskazując brak publikacji orzeczenia TK w Dzienniku Ustaw.
"W związku z tym Prezes Trybunału Konstytucyjnego przypomina, że zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne, bez względu na fakt ich publikacji. Potwierdziło to także Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego w uchwale z 26 kwietnia 2016 r. podpisanej przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego Małgorzatę Gersdorf, w której stwierdzono, że zgodnie z art. 190 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego podlegają niezwłocznemu opublikowaniu, a nieopublikowany wyrok Trybunału Konstytucyjnego, stwierdzający niezgodność z Konstytucją określonego przepisu uchyla domniemanie jego zgodności z Konstytucją z chwilą ogłoszenia wyroku przez Trybunał Konstytucyjny w toku postępowania. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma natomiast obowiązek uwzględnienia orzeczenia Trybunału w przedmiocie niezgodności z Konstytucją rozpatrywanych przepisów ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych" – podkreślono.
Nie tylko TK. RPO upomina się o emerytów
Interwencję w tej sprawie podejmował już Rzecznik Praw Obywatelskich, zwracając się do szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów o wyjaśnienie podstaw faktycznych i prawnych wstrzymywania ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 4 czerwca 2025 roku oddalił apelację ZUS od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2025 roku, przyznając, że świadczenie powinno zostać przeliczone, a wniosek skierowany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należało rozpatrzeć pozytywnie.
Kwestia odmowy przez premiera publikacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i ich nierespektowania jest też przedmiotem zawiadomienia o podejrzeniu przestępstwa, które prezes Trybunału Konstytucyjnego przekazał w lutym tego roku legalnemu Zastępcy Prokuratora Generalnego – przypomina TK.
Czytaj też:
Skarga do TSUE na rentę wdowią. Resort odpowiadaCzytaj też:
Jedna godzina religii w szkole. Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie