W interpelacji skierowanej do ministra sprawiedliwości prezes stowarzyszenia Skuteczni przypomina bulwersujące doniesienia dot. skopiowanego uzasadnienia wyroku sądu. Zdaniem Piotra Liroya-Marca sprawa ta "jest o tyle zastanawiająca, że – jak podano w artykule – pierwsze orzeczenie nie zostało opublikowane w internetowym Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych, a więc nie dało się powielić jego fragmentów metodą kopiuj-wklej"." To z kolei może oznaczać, że sędziowie nieformalnie uzgadniali treść uzasadnień lub – co gorsza – odpowiednie treści dostarczyła osoba trzecia" – zauważa.
Poseł z Kielc wskazuje, że tego rodzaju zjawiska w sądownictwie rodzą pytania o sposoby organizacji, monitoringu i nadzorowania pracy sędziów. "Z jednej strony może być to wyraz nadmiernego obciążenia sędziów, których wymiar pracy regulowany jest zgodnie z ustawą zakresem powierzonych zadań. Z drugiej strony brak jest realnej kontroli czasu pracy sędziów (mimo dyspozycji art. 79, który wskazuje, że sędzia nie może powoływać się na zasadę niezawisłości sędziowskiej dla uchylenia się od poleceń w zakresie czynności administracyjnych), którzy mogliby być rozliczani z czasu poświęcanego na poszczególne czynności. Po trzecie wreszcie, kopiowanie całego wyroku, czy uzasadnienia powoduje (z punktu widzenia teorii prawa), że wykluczone zostało prawo do sądu" – podkreśla poseł i dodaje: "Wyrok powinien być bowiem efektem procesu myślowego sędziego dokonującego subsumpcji. Uzasadnienie zaś powinno być odzwierciedleniem tego toku wnioskowania".
Liroy-Marzec podkreśla, że na problem kopiowania wyroków nakłada się inny problem - nienależytego wykonywania obowiązków oraz podejrzenie przekazywania obowiązków sędziego asystentom, referendarzom czy pracownikom administracyjnym.
"Kopiowanie wyroków, albo przekazywanie faktycznego aktu pisania wyroku osobie niebędącej sędzią jest godne potępienia. Porównać można to do wpuszczenia na salę Sejmu lub Senatu osób bez mandatu posła, którzy oddać mieliby głosy w trakcie procesu legislacyjnego. Tylko osoby uprawnione przez suwerena mogą tworzyć w Polsce prawo" – tłumaczy.
Czytaj też:
Dwóch sędziów, dwa wyroki i... skopiowane uzasadnienie. Sprawą zajmuje się prokuratura
W związku z opisany problemem Liroy-Marzec zwraca się do Zbigniewa Ziobry z dziewięcioma pytaniami:
1.W jaki sposób monitorowana jest aktualnie liczba godzin poświęcana przez sędziów na wykonywanie obowiązków służbowych? Jakie podmioty prowadzą tego typu działania i jakim podmiotom bądź organom są one udostępniane? Czy dane te są przystosowane do analizy pod kątem liczby godzin pracy sędziów poświęcanych na poszczególne rodzaje wykonywanych przez nich czynności służbowych?
2.Czy Ministerstwo Sprawiedliwości otrzymuje dane dotyczące czasu pracy poszczególnych sędziów oraz zagregowanie dane dotyczące liczby godzin poświęcanych na wykonywanie obowiązków służbowych przez sędziów w ramach jednego sądu?
3.Czy Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi aktualnie prace projektowe nad rozwiązaniami służącymi do elektronicznego monitorowania pracy sędziów? Jeśli tak, to jakie są założenia projektowanych rozwiązań i na jakim etapie się one aktualnie znajdują?
4.Czy Ministerstwo Sprawiedliwości zechciałoby rozważyć wykorzystanie technologii blockchain do monitorowania pracy sędziów? Takie rozwiązanie uczyniłoby pracę sędziów transparentną i uniemożliwiłoby „kopiowanie” wyroków.
5.Jaka jest metodologia stosowana do statystycznego opisu globalnego funkcjonowania sądownictwa w Polsce oraz do statystycznego opisu pracy indywidualnych sędziów?
6.Czy Ministerstwo Sprawiedliwości rozważało bądź planuje zmiany w konstrukcji zmiennych stosowanych do statystycznego opisu zarówno globalnego funkcjonowania sądownictwa, jak i pracy indywidualnego sędziego? Jeśli tak, to jakie są założenia proponowanych zmian i na jakim etapie znajduje się aktualnie ich przygotowywanie?
7.Czy Ministerstwo Sprawiedliwości rozważało bądź planuje wprowadzenie rozwiązań mających na celu zapobieganiu praktykom „kopiowania” treści wyroków sądowych oraz ich uzasadnień? Jeśli tak, to jakie są założenia projektowanych rozwiązań i na jakim etapie się one aktualnie znajdują?
8.Czy Ministerstwo Sprawiedliwości rozważało bądź planuje wprowadzenie przepisów nakładających na sędziów i sądy obowiązek sporządzania orzeczeń oraz uzasadnień do orzeczeń w formie cyfrowej za pomocą specjalnego, dedykowanego dla sądów narzędzia teleinformatycznego? Jeśli tak, to jakie są założenia projektowanych rozwiązań i na jakim etapie się one aktualnie znajdują?
9.Czy Ministerstwo Sprawiedliwości dysponuje danymi statystycznymi dotyczącymi przekraczania przez sędziów terminów instrukcyjnych? Jeśli tak, to czy są to dane dostępne publicznie i w jaki sposób można się z nimi zapoznać?