W 2024 r. NBP nie przekaże do budżetu państwa ani złotówki. To efekt straty NBP. Jednak w projekcie przygotowanym przez odchodzący rząd PiS założono wpłatę w wysokości 6 mld zł. Wstępny szacunek wyniku NBP za ubiegły rok zapisano w planie finansowym NBP na 2024 r., który 5 grudnia uchwaliła Rada Polityki Pieniężnej. Dokładne dane poznamy w kwietniu 2024 r., gdy NBP opublikuje swoje sprawozdanie finansowe. 95 proc. zysku NBP – o ile ten występuje – jest wpłacane co roku do budżetu państwa.
Wynik finansowy banku centralnego zależy m.in. od poziomu stóp procentowych oraz kursu walut na koniec roku. Im mocniejszy złoty, tym mniejsze szanse na zysk. Tymczasem polska waluta umocniła się w tym roku względem m.in. euro i dolara amerykańskiego o około 7,5-8 proc. Od 2010 r. NBP nie zanotował zysku pięć razy – w latach 2014-2015, 2018-2019 i w 2022 r.
Narodowy Bank Polski tłumaczy
Jednak liberalno-lewicowe media oraz rządzący politycy atakują Narodowy Bank Polski za "wprowadzenie w błąd" organów państwa, a także sugerują, że mogą za to postawić przed Trybunałem Stanu prof. Adama Glapińskiego, prezesa NBP. W obliczu ataków, NBP wydał specjalny komunikat, w którym odnosi się do zarzutów.
"Kluczowy wpływ na wynik finansowy NBP ma kurs walutowy, a to czynnik podlegający dynamicznym i nieprzewidywalnym zmianom. Jednocześnie podkreślamy, że NBP nie jest finansowany z podatków obywateli. Ujemny wynik NBP nie jest pokrywany z budżetu państwa, nie ma też żadnego wpływu na zdolność do realizacji podstawowego celu Banku, jakim jest walka z inflacją – jego wysokość zależy od wielu czynników niezależnych od NBP, a mianowicie zmienności zagranicznych stóp procentowych i kursów walut. Obecnie, zmienność na rynkach finansowych jeszcze bardziej utrudnia określenie długoterminowego trendu parametrów, które powodują dynamicznie zmieniające się skutki wyceny cenowej i kursowej aktywów NBP. Dodatni wynik finansowy nie jest ustawowym i operacyjnym celem działania NBP" – czytamy.
"Zgodnie z przyjętą od wielu lat i kadencji praktyką kolejnych prezesów NBP, w ramach prac nad aktualizacją dochodów budżetu państwa czy też ustawy budżetowej kolejni ministrowie finansów przesyłają do NBP zapytania dotyczące planowanego wyniku finansowego za rok. Takie też zapytanie Bank otrzymał po raz ostatni w sierpniu 2023 r. Wówczas oszacowany dodatni widok finansowy w wysokości ok. 6 mld zł został zapisany w projekcie budżetu z zastrzeżeniem, że „jest obciążony dużą niepewnością” na co zawsze wskazuje zarówno Narodowy Bank Polski, jak i Ministerstwo Finansów. W następnych miesiącach szacunek ten uległ gwałtownej zmianie związanej przede wszystkich z bardzo szybkim wzrostem kursu złotego do głównych walut. Duży wpływ miał również wybuch wojny na Bliskim Wschodzie. To przełożyło się na gwałtowny spadek równowartości złotowej aktywów w walutach obcych, a w konsekwencji doprowadziło do ujemnego wyniku finansowego NBP. Sam wzrost kursu złotego obniżył wynik finansowy na koniec roku o ok. 31 mld zł!" – podkreśla NBP.
Bank centralny podkreśla także, że o możliwości wystąpienia ujemnego wyniku finansowego było powszechnie wiadomo przez kolejne miesiące począwszy od września, a już formalnie co najmniej od 11 grudnia ubiegłego roku, gdy ogólnopolskie media informowały o zatwierdzeniu przez Zarząd planu finansowego NBP na rok 2024. "Jednak Minister Finansów rządu utworzonego 13 grudnia 2023 r. nie zapytał NBP o aktualny przewidywany wynik, mimo otwartości banku na współpracę, wielokrotnie deklarowanej. Ku zdziwieniu analityków 19 grudnia ub. roku nowy rząd przyjął projekt budżetu z zapisem o wpłacie z zysku NBP w wys. 6 mld zł. Umieszczenie w projekcie szacunku z sierpnia 2023 r. w związku z wiedzą Ministra Finansów na temat zaistniałych i niezależnych od NBP czynników rynkowych, a także zmiennego charakteru szacunków nt. wyniku finansowego NBP należy uznać za co najmniej zaskakujące. Ponadto Sejm 18 stycznia uchwalił budżet bez stosownej poprawki uwzględniającej informację zawartą w przyjętej 8 stycznia 2024 r. opinii Rady Polityki Pieniężnej nt. budżetu, że „nie przewiduje się wpłaty zysku z NBP w 2024 r”. – zaznaczono.
Czytaj też:
Trybunał Stanu dla prezesa NBP? Prof. Krysiak: Absurdalne zarzuty