Porzućmy złe nawyki

Według prognoz co czwarty Polak zachoruje na nowotwór, a co piąty z tego powodu umrze. Dzisiaj w Polsce diagnozuje się 165 tys. nowych zachorowań. Jednak od 40 do 50 proc. zachorowań na nowotwory można zapobiec, eliminując 5 największych czynników rakotwórczych.

1. Palenie papierosów

To czynnik rakotwórczy numer jeden. Powoduje nie tylko raka płuca, lecz także zwiększa ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, piersi, nerek, pęcherza moczowego, żołądka, trzustki, gardła, jamy ustnej, przełyku. Produkty spalania tytoniu wywołują wiele mutacji w DNA, które prowadzą do zmian nowotworowych. Równie niebezpieczne jest palenie bierne, czyli wdychanie dymu tytoniowego, gdy przebywamy w pomieszczeniu, gdzie palą inni. Dobrą wiadomością jest to, że rzucenie palenia daje efekty: po pięciu latach ryzyko raka jest mniejsze o 39 proc.

1. Nadwaga i otyłość

Otyłości zwykle towarzyszy tzw. przewlekły proces zapalny niskiego stopnia, który może prowadzić do uszkodzenia DNA. Otyłość powoduje też wyższe poziomy hormonów estrogenowych, co może sprzyjać powstawaniu i przyspieszaniu rozwoju niektórych nowotworów. Nadwaga i otyłość o 11 proc. zwiększają ryzyko raka jelita grubego, o 9 proc. – raka piersi. Aż o 57 proc. – raka przełyku, o 39 proc. – trzonu macicy, o 25 proc. – raka nerki, o 24 proc. – raka pęcherzyka żółciowego.

2. Złe odżywianie

Największy grzech to spożywanie zbyt dużej ilości tłuszczów nasyconych i produktów wysoko przetworzonych. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem zakwalifikowała wędliny, do których dodaje się w procesie produkcyjnym azotyny, do grupy rakotwórczych. Pod wpływem wysokiej temperatury podczas smażenia i grillowania mięsa, zwłaszcza czerwonego, może powstawać wiele szkodliwych związków, takich jak WVA (wielonienasycone węglowodory aromatyczne), w tym rakotwórczy benzo(a)piren.

3. Alkohol

Co prawda kieliszek czerwonego wina może chronić przed chorobami serca, jednak każda ilość alkoholu powoduje wzrost ryzyka nowotworów, zwłaszcza u osób, które mają też inny czynnik ryzyka – np. zakażenie HCV i HBV. Aldehyd octowy – produkt metabolizmu alkoholu – może uszkadzać DNA komórek i zaburzać mechanizmy jego naprawy. Alkohol jest zwłaszcza niebezpieczny dla osób, które palą papierosy.

4. Promieniowanie UV

Udowodniono już związek pomiędzy promieniowaniem UV (zwłaszcza UVB) i nowotworami skóry także z jednym z najgroźniejszych: czerniakiem. Dlatego zaleca się, by latem unikać przebywania na słońcu w godzinach między 11 a 15, stosować ochronę przeciwsłoneczną (ubrania, kremy z odpowiednio wysokim do karnacji naszej skóry filtrem UV). Korzystną zmianą w Polsce jest wprowadzenie zakazu korzystania przez dzieci i młodzież poniżej 18. roku życia z solariów. Od lat apelowali o to onkolodzy: niedojrzała skóra jest najbardziej narażona na uszkodzenie.

Konsultacja: dr n. med. Janusz Meder, prezes Polskiej Unii Onkologii

„Planuję długie życie” to kampania informacyjno-promocyjna i indywidualny manifest. Plan na długie życie jest prosty: ruch codziennie. Warzywa i owoce – codziennie. Badanie przeciw rakowi – regularnie. Więcej informacji: www.planujedlugiezycie.pl

Pracodawca Zdrowia - zapraszamy do ubiegania się o certyfikat przedsiębiorstwa, instytucje, urzędy, które wykażą ponadprzeciętną troskę o zdrowie swoich pracowników i skuteczność we wdrażaniu programów promocji zdrowia wewnątrz firmy. Więcej informacji: www.gov.pl/zdrowie/pracodawcazdrowia.