Raport wskazuje, że w przeciwieństwie do wielu państw europejskich, Polska nie posiada skutecznych narzędzi prawnych pozwalających na odebranie obywatelstwa osobom, które stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego lub uzyskały obywatelstwo w sposób nieuczciwy. Dokument analizuje rozwiązania stosowane w innych państwach – od przesłanek karnych (terroryzm, szpiegostwo, zdrada) po administracyjne (oszustwa przy naturalizacji) – oraz podkreśla konieczność zgodności z prawem międzynarodowym, zasadą proporcjonalności i obowiązkiem unikania bezpaństwowości.
W raporcie zidentyfikowano katalog karnych i administracyjnych przesłanek oraz procedur stosowanych w innych krajach w przedmiotowym zakresie, które umożliwiają skuteczną reakcję państwa wobec osób działających na jego szkodę, przy jednoczesnym poszanowaniu prawa międzynarodowego, w tym zasady unikania bezpaństwowości. Raport formułuje także konkretne rekomendacje ustawowe dla Polski, które mają zrównoważyć potrzeby bezpieczeństwa z ochroną praw jednostki.
W konkluzjach raportu można przeczytać m.in., że procesy związane z formalną/legalną obecnością już obecnych i przyszłych obcokrajowców na terytorium Polski będą w narastającej skali skutkować administracyjnym, rozłożonym w czasie uprawnieniem tych osób do uzyskania polskiego obywatelstwa, a zjawisko to w kolejnych latach będzie nabierało skokowego przyrostu.
"Polska stoi przed bardzo poważnymi wyzwaniami zmierzenia się z nieuniknionymi i nieodwracalnymi procesami migracyjnymi, w tym również procesami o charakterze masowym. Niektóre z nich rozpoczęły się w naszym kraju już kilku lat temu (migracja ukraińska i białoruska), a kolejne warianty migracji właśnie nabierają tempa. Wpływ tych zjawisk jest fundamentalny dla szeregu istotnych obszarów bieżącego funkcjonowania i przyszłości kraju – bezpieczeństwa wewnętrznego, gospodarki, kultury, spójności i trwałości relacji społecznych. Obecna i przyszła intensywność tych procesów daje podstawy do konkluzji, że Polska traci status kraju jednolitego etnicznie, a to powoduje dodatkowe obowiązki państwa w zakresie umiejętnego zarządzania tym zagadnieniem, w tym również problematyką prawa do uzyskiwania i rygorów utraty polskiego obywatelstwa. W świetle powyższej przedstawionych informacji w pełni uprawniona jest teza, iż obecnie Polska nie posiada, właściwych i adekwatnych do już istniejących oraz długoterminowych wyzwań i zagrożeń migracyjnych, rozwiązań prawnych w obszarze zasad przyznawania obcokrajowcom polskiego obywatelstwa. Obecnie funkcjonujący system cechuje się niskim progiem czasowym, brakiem testów obywatelskich i bardzo ograniczonymi mechanizmami oceny lojalności i integracji. W kontekście zmieniającego się środowiska bezpieczeństwa, w tym zagrożeń hybrydowych, presji migracyjnej oraz rosnącej rywalizacji mocarstw, taka zbyt liberalna polityka może prowadzić do erozji znaczenia obywatelstwa jako realnej więzi z państwem, wzrostu liczby obywateli o niskim poziomie identyfikacji z Polską oraz realnych zagrożeń dla bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa" – wskazuje raport.
W debacie zorganizowanej podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu a poświęconej raportowi udział wzięli:
Arnold Sinisalu – były szef estońskiej służby bezpieczeństwa wewnętrznego KAPO (2013–2023), obecnie wykładowca Uniwersytetu w Tartu, ekspert ds. bezpieczeństwa międzynarodowego,
Cristian Bizadea – generał broni w stanie spoczynku, wiceszef rumuńskiej służby specjalnej SRI w latach 2016–2024, dziś doradca ds. rozwoju biznesu międzynarodowego,
mec. Bartosz Lewandowski – adwokat, doktor nauk prawnych, wspólnik w kancelarii Khanzadyan Lewandowski i Partnerzy,
prof. Andrzej Zybertowicz – socjolog, publicysta i doradca prezydentów RP Lecha Kaczyńskiego (2008–2010) oraz Andrzeja Dudy (2015–2025),
Norbert Loba – pułkownik rezerwy, były zastępca szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (2015–2022), współzałożyciel i prezes Frontline Foundation, autor raportu.
Specjalnym gościem panelu był także gen. Terry L. Bullard, emerytowany generał Sił Powietrznych USA, który w latach 2019–2023 pełnił funkcję Komandora Office of Special Investigations (AFOSI) – federalnej służby kontrwywiadowczej i dochodzeniowej Sił Powietrznych USA. Kierował wówczas siecią ponad 3 000 agentów i specjalistów na całym świecie, odpowiedzialnych za śledztwa kryminalne, kontrwywiadowcze i ochronne.
W swoim wystąpieniu w Karpaczu gen. Bullard poruszył problem nielegalnej migracji i obywatelstwa w kontekście Stanów Zjednoczonych, podkreślając wagę przejrzystych i skutecznych regulacji prawnych jako narzędzia budowania bezpieczeństwa narodowego.
Frontline Foundation została powołana w 2025 roku jako niezależny think tank zajmujący się problematyką bezpieczeństwa i odporności państwa. Prezesem Fundacji jest płk Norbert Loba, przewodniczącym Rady Fundacji gen. bryg. rez. Maciej Materka, a jednym z założycieli – Artur Chodziński, który moderował panel w Karpaczu.
Polecamy Państwu „DO RZECZY+”
Na naszych stałych Czytelników czekają: wydania tygodnika, miesięcznika, dodatkowe artykuły i nasze programy.
Zapraszamy do wypróbowania w promocji.