Jak ustaliło portal Dorzeczy.pl, szczątki ekshumowane przez archeologów w latach 2010-2013 zostaną pochowane na jednej z warszawskich nekropoli. Prawdopodobnie będzie to cmentarz św. Wawrzyńca na Woli. Według naszych informacji, jeszcze w tym roku ruszą też kolejne prace archeologiczne na terenie mickiewiczowskiego szańca na działce prywatnego dewelopera i głównego mecenasa dotychczasowych badań firmy Tremon. Planowane są też badania na terenie miejskim, gdzie znajdowało się dzieło fortyfikacyjne nr 54 na warszawskiej Ochocie zwane później Redutą Ordona.
Reduta ordona. Badania jeszcze w tym roku
Zapytaliśmy ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego, kiedy zostaną dokończone badania archeologiczne na działkach prywatnych na Reducie Ordona, co pozwoli na ewentualne ekshumowanie pozostałych żołnierzy z 1831 r. z czasów Powstania Listopadowego.
"7.06.2023 r. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał już zgodę na badania archeologiczne na działkach właścicieli prywatnych, z terminem ich zakończenia do 31.12.2024 r”. – odpisała nam w imieniu ministra rzecznik prasowy MKiDN Anna Turowska.
Jak ustaliło Dorzeczy.pl, prace te mają ruszyć jeszcze w tym roku i popierane są przez wiele organizacji społecznych, m.in. Stowarzyszenie Przyjaciół Reduty Ordona.
Archeolodzy z Państwowego Muzeum Archeologicznego będą mogli rozpocząć wykopaliska być może jeszcze w sierpniu tego roku, jeśli Generalny Konserwator Zabytków odrzuci odwołanie stowarzyszenia, które próbuje zablokować badania PMA (Fundacja na Rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego). – Jesteśmy w stanie pokryć wszystkie koszty badań i koszty dodatkowe, jeśli tylko pomoże to lepiej poznać historię Polski sprzed niespełna dwustu lat – powiedział nam Piotr Turchoński reprezentujący Tremon Polska S.A.
Co ze śmietnikiem na Reducie Ordona?
Dorzeczy.pl informowało w tym roku, że pomiędzy meczetem, galerią handlową, a ruinami przedwojennych budynków na ulicy Na Bateryjce, na terenie zakrzaczonym, miejskim, zlokalizowane jest nielegalne śmietnisko potężnych rozmiarów. Jak ustaliliśmy, minister Piotr Gliński uznał, że – przy współpracy z samorządem stołecznym – należałoby dokończyć prace badawcze także na terenie miejskim.
„Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie badań na działkach Skarbu Państwa. Data ich rozpoczęcia jest częściowo uzależniona od przeprowadzenia kompleksowej analizy funkcjonalno-przestrzennej dla upamiętnienia, która jest obecnie realizowana. Analiza ta jest niezbędna z uwagi na konieczność zrealizowania upamiętnienia zgodnie z wymogami ustawowymi oraz specyfiką organizacji miejsc pamięci, aby podjąć ostateczną decyzję co do formy i charakteru upamiętnienia” – czytamy w przełomowej dla Reduty Ordona informacji, jaką dzisiaj otrzymaliśmy z biura prasowego resortu kultury.
„Jednocześnie Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wystąpił do Prezydenta m.st. Warszawy, które wciąż włada tym terenem, o jak najpilniejsze spowodowanie przeprowadzenia badań na działkach Skarbu Państwa zaproponowanych pod upamiętnienie przez zastępcę Prezydenta p. Michała Olszewskiego. Realizacja badań na terenie przeznaczonym pod upamiętnienie umożliwi MKiDN dalsze procedowanie w sprawie” – informuje nas rzecznik prasowy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Co z pochówkiem żołnierzy?
Według badań opinii publicznej Kantar Public większość warszawiaków nie chce kolejnego cmentarza (kwatery wojennej) zlokalizowanego pomiędzy meczetem, blokami mieszkalnymi i kwaterą wojenną i opowiada się za zlokalizowaniem na terenie Reduty Ordona muzeum i symbolicznego upamiętnienia. Zapytaliśmy więc ministra kultury czy rozważana jest w ministerstwie inna lokalizacja na pochowanie szczątków, np. na którymś z okolicznych cmentarzy.
„Tak, MKiDN rozważa pochówek szczątków żołnierzy poległych na Reducie Ordona, na obszarze cmentarza św. Wawrzyńca na Woli” – odpisała nam w imieniu Piotra Glińskiego rzecznik prasowy resortu Anna Turowska.
Na pobliskiej nekropoli - wspomnianej przez ministerstwo kultury - pochowani są już powstańcy listopadowi z sąsiedniej reduty na Woli, którzy zmarli tego samego dnia, 6 września 1831 r. Tu także znajduje się pomnik gen. Józefa Sowińskiego.
"To najlepsza informacja dla Reduty Ordona i dla wszystkich obrońców dzieła nr 54 od wielu lat. W końcu podjęto kluczowe decyzje i badania zostaną dokończone, a żołnierze godnie pochowani. To wielki dzień. Kiedy brałem udział w pracach archeologicznych na reducie, oczyszczałem szczątki, odnajdywałem zabytki, liczyłem, że kiedyś na poświęconej ziemi zapalę znicz. W końcu to będzie możliwe” – mówi nam Robert Wyrostkiewicz, archeolog z Pogotowia Archeologicznego, który brał udział w badaniach na Reducie Ordona w latach 2010-2013.
***
Przez lata Polacy myśleli, że legendarna Reduta Ordona znajduje się na warszawskiej Woli. Dopiero publikacje z 2008 r. i archeologiczne badania sondażowe z 2010 potwierdziły przypuszczenia, że prawdziwa lokalizacja reduty to wzniesienie na Ochocie, pomiędzy ulicami Na Bateryjce, Obrońców Września i Alejami Jerozolimskimi. Późniejsze prace wykopaliskowe w latach 2010-2013 i w roku 2015 pozwoliły odkryć sto kilkadziesiąt szczątków żołnierzy i tysiące zabytków z okresu Powstania Listopadowego i obrony fortyfikacji, które to zdarzenie z 6 września 1831 r. opisał później wieszcz Adam Mickiewicz w wierszu „Reduta Ordona”. Do przebadania Reduty Ordona pozostała jeszcze część terenu firmy Tremon. To na terenie działki dewelopera i z jego środków toczyło się dotąd większość dotychczasowych badań.