Ta wspólna inicjatywa Archiwum Państwowego, Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu ma na celu uczczenie 75. rocznicy włączenia metropolii nad Odrą w skład państwa polskiego. Autorzy wystawy chcą pokazać, jak odmienne – choć nie mniej burzliwe od losów pozostałej części Polski – były początki powojennego życia Polaków na tych ziemiach.
– Od 4 lat prowadzę w Radiu Szczecin audycję "Magazyn Międzynarodowy". Siłą rzeczy raz w miesiącu bywam w Szczecinie. Zainteresowałem się historią tego miasta i zorientowałem się, że Szczecin ma bardzo ciekawą opowieść o swoim powojennym okresie i oporze wobec reżimu komunistycznego. Sam Szczecin nie do końca zna tę historię, podobnie jak reszta kraju. Większość Polaków antykomunistyczny opór w Szczecinie kojarzy dopiero z Grudniem 1970 roku. Tymczasem ta wystawa pokazuje, że od samego początku to miasto budowało polskie życie w połączeniu z Rzeczpospolitą, jak i było miastem pokornym, które potrafiło rzucić wyzwanie komunistom – mówi w rozmowie z DoRzeczy.pl red. Piotr Semka, pomysłodawca ekspozycji. Publicysta zaznacza, że celem wystawy jest ukazanie bogactwa historii Szczecina i jego znaczenia dla reszty kraju. – Uznałem, że Szczecin tyle razy podszedł do mnie życzliwie, że muszę mu jakoś tę życzliwość wynagrodzić – dodaje Piotr Semka.
Ekspozycję podzielono na rozdziały tematyczne, wśród których znajdują się m.in. geneza postulatów oparcia granic Polski na Odrze, losy Polaków wywiezionych przez Niemców w czasie wojny na roboty do Szczecina, realia sowieckiej obecności w Szczecinie, transfer ludności polskiej z Kresów na Pomorze Zachodnie i budowa życia Kościoła katolickiego.
Na wystawie znalazł się również "dziki zachód" – ciemna strona powojennego Szczecina, rozkradanego przez szabrowników. Osobno opowiedziana została historia oporu szczecinian wobec łamania demokracji przez ekipę Bolesława Bieruta. Jedna z pierwszych wielkich demonstracji, wyrażająca sprzeciw wobec komunistów i wsparcie dla lidera opozycji Stanisława Mikołajczyka, miała miejsce w kwietniu 1946 roku właśnie w Szczecinie.
"Miasto nad Odrą leżało także na trasie kurierów wolnej Polski w latach 1945–1947. Sporo uwagi poświęcono tworzeniu instytucji kultury i odbudowie gospodarki morskiej" – informują autorzy wystawy.
Ekspozycję można oglądać od 15 lipca do 14 sierpnia 2020 roku w Muzeum Narodowym w Szczecinie przy placu Solidarności.
