Tegoroczna ustawa budżetowa jest niekonstytucyjna – orzekł Trybunał Konstytucyjny. A dokładnie ta jej część ograniczająca możliwości wykonywania konstytucyjnych zadań realizowanych przez Krajową Radę Sądownictwa i Trybunał Konstytucyjny. Chodzi o przepisy, na mocy których rządząca koalicja chciała "zagłodzić" te instytucje ograniczając ich finansowanie. Przepisy te zaskarżył prezydent Andrzej Duda. W ustawie budżetowej na 2025 r. zmniejszono środki dla Trybunału Konstytucyjnego i Krajowej Rady Sądownictwa, a cięcia objęły wypłaty dla pracowników obu instytucji.
Próba "zagłodzenia" instytucji państwowych
Zmiany w budżecie na 2025 r. — jak zaznaczył prezes TK Bogdan Święczkowski — są "bezprecedensowe w historii demokratycznego państwa prawa". Orzekając o ich niekonstytucyjności, sędziowie podkreślili, że ograniczenia finansowe mogłyby utrudnić, a nawet uniemożliwić realizację zadań przez dwa kluczowe organy państwowe. W uzasadnieniu Bogdan Święczkowski przyznał, że sprawa dotyczy fundamentalnych zasad działania organów władzy publicznej.
Budżet na 2025 r. został podpisany przez Andrzeja Dudę w styczniu 2025 r., ale już wtedy prezydent zdecydował się na weryfikację niektórych jego zapisów. Wyraził publicznie wątpliwość, czy zmniejszenie finansowania TK i KRS zostało przeprowadzone zgodnie z konstytucją.
Brak środków na wypłaty
Parlament, uchwalając budżet na 2025 r., przyciął pierwotny budżet trzem instytucjom: Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji o 55 mln zł (tj. o 54 proc. mniej w porównaniu z przedstawionym planem), Krajowej Radzie Sądownictwa o 6,5 mln zł (tj. o 23 proc.) oraz TK o 10,8 mln zł (tj. o 17 proc.). Te instytucje wysyłają do Ministerstwa Finansów swoje plany finansowe na etapie pisania projektu budżetu państwa, a resort musi je uwzględnić bez żadnej ingerencji. Dopiero na etapie prac w Sejmie można je skorygować. I zwykle się tak dzieje, ale nie w takim stopniu jak tym razem.
Przypomnijmy, że w lutym Trybunał Konstytucyjny (Skarb Państwa) nie wypłacił sędziom wynagrodzeń. Wynagrodzenia dla pracowników w styczniu i lutym zostały wypłacone bez zakłóceń. Jak wówczas informowano zaległość Skarbu Państwa wobec sędziów TK wynosiła wysokość jednomiesięcznego wynagrodzenia (wynagrodzenia sędziów TK za miesiąc luty). Część sędziów Trybunału Konstytucyjnego zwróciła się wtedy do Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o wypłatę zaległego wynagrodzenia w drodze "przedsądowego wezwania do zapłaty".
Czytaj też:
"Podmiot nieuprawniony". Prezes TK skierował pismo do ProkuraturyCzytaj też:
Co z "neosędziami"? Bodnar komentuje opinię rzecznika TSUE