Święto Ofiarowania Pańskiego jest głęboko zakorzenione w Starym Testamencie. Jego nazwa wywodzi się od dwóch greckich wyrażeń: Hypapante oraz Heorte tou Katharismou, co tłumaczy się jako święto oczyszczenia i spotkania. W tradycji żydowskiej każdy pierworodny syn był przeznaczany Bogu, na pamiątkę ocalenia Izraelitów z niewoli egipskiej.
Tradycja nakazywała, by w czterdziestym dniu po narodzinach, syn był zaniesiony do świątyni i oddany w ręce kapłana, a następnie wykupiony za symboliczną ofiarę 5 syklów. Ceremonia ta była ważna także dla matki dziecka, która w tym dniu przechodziła swoje oczyszczenie. Matka składała w świątyni ofiarę w postaci baranka, a gdy rodzina była biedna, można było złożyć ofiarę z dwóch synogarlic lub gołębi.
Święto Ofiarowania Pańskiego – Matki Bożej Gromnicznej
Święto Ofiarowania Pańskiego obchodzimy w Kościele katolickim 2 lutego, czyli dokładnie 40 dni po Bożym Narodzeniu. Tego dnia wspominamy ofiarowanie Pana Jezusa w świątyni jerozolimskiej przez Maryję i św. Józefa. Choć często się o tym zapomina, to jednak jest to również dzień oczyszczenia Maryi w świątyni, gdyż jak czytamy w Piśmie Świętym, Święta Rodzina złożyła ofiarę w postaci synogarlicy.
W tradycji polskiej święto Ofiarowania Pańskiego nazywane jest również świętem Matki Bożej Gromnicznej. Nazwa ta przypomina, że to Maryja zaniosła Jezusa, by ofiarować Go w świątyni. Dodatkowo ważnym elementem są słowa wypowiedziane w świątyni przez starca Symeona, które czytamy w Ewangelii wg św. Łukasza: "Światłość na oświecenie pogan i na chwałę Izraela" (Łk 2, 32).
Od najdawniejszych lat, kiedy zaczęto obchodzić święto Ofiarowania Pańskiego, obchodom towarzyszyła procesja ze świecami. Już w X wieku znany był obrzęd poświęcania tego dnia świec, które były symbolem Jezusa – Światłości, o której wspominał Symeon na kartach Pisma Świętego. Sam Jezus mówił o sobie: "Ja jestem światłością świata. Kto idzie za Mną, nie będzie chodził w ciemności, lecz będzie miał światło życia" (J 8, 12). Płomień poświęconej świecy przypominał o tym, że Jezus jest Panem i ma władzę nad naturą, o czym świadczy przykład uciszenia burzy.
Maryjny charakter Ofiarowania Pańskiego
Maryjny charakter święta Ofiarowania Pańskiego dostrzegają szczególnie Polacy. Co ciekawe, przed reformą Mszałuw 1969 r. święto Ofiarowania Pańskiego to nosiło nazwę "Oczyszczenia Maryi Panny".
Naród polski jest znany ze swojej maryjności. Polacy czczą Maryję, wskazując, że to Ona sprowadziła Zbawiciela i Światłość świata na Ziemię. To dzięki Niej mogło dokonać się zbawcze dzieło odkupienia człowieka. W wielu kościołach 2 lutego poświęca się gromnice – świece, które zapala się w sytuacji klęsk, burz czy zbliżającej się śmierci. Zapaloną świecę w sytuacji niebezpieczeństwa stawia się w oknie i prosi Maryję o ochronę domu i jego mieszkańców.
Według słów starej modlitwy, tradycyjnie gromnice powinny być wykonane z pszczelego wosku. Podczas Mszy (nie tylko podczas święcenia) trzymano je zapalone, natomiast po Mszy wielu wiernych starało się z zapaloną poświęconą świecą dotrzeć do swojego domu. Gospodarz błogosławił ogniem mieszkanie, robiąc krzyżyk dymem ze świecy nad drzwiami i oknami. Obrzędowi błogosławieństwa towarzyszyła modlitwa o ochronę przed niebezpieczeństwami. Od zapalonej świecy rozpalano również ogień w piecu. Uważano także, że zapach wosku, który się wydzielał, gdy świeca była zapalona, ma właściwości lecznicze.
Święto Ofiarowania Pańskiego jest również dniem, w którym zwyczajowo w Polsce kończy się okres Bożego Narodzenia. Tego dnia w Kościele po raz ostatni śpiewa się kolędy, by mogły one na nowo wybrzmieć w uroczystość Narodzenia Pańskiego 25 grudnia. W wielu polskich domach, 2 lutego znika również choinka i wszelkie świąteczne ozdoby. Tego dnia, w liturgii po raz ostatni mamy do czynienia z Chrystusem, Małym Dzieciątkiem.
Dzień Życia Konsekrowanego
2 lutego to od niedawna także Dzień Życia Konsekrowanego. Został on ustanowiony w 1997 roku przez papieża św. Jana Pawła II. Tego dnia, szczególnie otaczamy modlitwą osoby, które oddały się na służbę Bogu.
"Życie konsekrowane znajduje się w samym sercu Kościoła jako element o decydującym znaczeniu dla jego misji, ponieważ wyraża najgłębszą istotę powołania chrześcijańskiego oraz dążenie całego Kościoła - Oblubienicy do zjednoczenia z jedynym Oblubieńcem. Życie konsekrowane nie tylko w przeszłości było pomocą i oparciem dla Kościoła, ale stanowi cenny i nieodzowny dar także dla teraźniejszości i przyszłości Ludu Bożego, ponieważ jest głęboko zespolone z jego życiem, jego świętością i misją" – czytamy w adhortacji apostolskiej "Vita consecrata" św. Jana Pawła II.
Czytaj też:
Walczył o młodych, młodzi go lubili. Dziś wspomnienie św. Jana BoskoCzytaj też:
Święta Lipka. Objawienia maryjne i powstanie bazyliki