Eksperci z kancelarii podkreślają w opracowaniu, że sposób kształtowania tych wynagrodzeń poparli akcjonariusze niezwiązani ze Skarbem Państwa: drobni inwestorzy i fundusze inwestycyjne.
Portal DoRzeczy.pl dotarł do dokumentu, który Orlen zamówił zaraz po pojawieniu się oskarżeń polityków opozycji. Przypomnijmy, że w lutym posłowie Koalicji Obywatelskiej Agnieszka Pomaska, Cezary Tomczyk i Tadeusz Aziewicz donieśli do prokuratury na prezesa PKN Orlen Daniela Obajtka i pozostałych członków zarządu. Ich zdaniem menedżerowie nie przestrzegają ustaw kominowej oraz okołobudżetowej i pobrali blisko siedem mln „nielegalnych dodatkowych wynagrodzeń", które stanowią dla nich "drugą pensję". Parlamentarzyści zwrócili się też do premiera Mateusza Morawieckiego z wnioskiem o wyegzekwowanie zwrotu pobranych „nienależnie” wynagrodzeń.
Zawiadomieniem zajmuje się obecnie Prokuratura Rejonowa w Warszawie. Sprawa jest w tym momencie na bardzo wczesnym etapie postępowania sprawdzającego – nie ma jeszcze nawet decyzji o wszczęciu śledztwa.
Wynagrodzenia ukształtowane na podstawie Uchwał Walnego Zgromadzenia
W międzyczasie PKN Orlen zlecił jednej z najbardziej renomowanych kancelarii prawnych w Polsce wykonanie ekspertyzy dotyczącej wynagrodzeń zarządu. „Wynagrodzenia Członków Zarządu (…) spółki pod firmą Polski Koncern Naftowy Orlen S.A. (…) zostały ukształtowane stosownie do przepisów ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1907)” – czytamy w dokumencie.
„Wynagrodzenia Członków Zarządu PKN Orlen zostały ukształtowane na podstawie Uchwał WZ, przez jej akcjonariuszy działających jako jej Walne Zgromadzenie, prawidłowo i w pełni implementując w Spółce zasady kształtowania wynagrodzeń wynikające z Ustawy (chodzi o ustawę o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami – dop. Redakcji), stosownie do jej literalnego brzmienia” – przypominają prawnicy. Jak dodają, "PKN Orlen rokrocznie przedstawia akcjonariuszom Spółki, za pośrednictwem swojej strony internetowej, Sprawozdanie Rady Nadzorczej PKN ORLEN o wynagrodzeniach Członków Zarządu oraz Rady Nadzorczej, które jest opiniowane i przyjmowane przez Walne Zgromadzenie Spółki”. "Podkreślić przy tym należy, że sprawozdanie to podlega badaniu biegłego rewidenta, którego raport z oceny dokumentu również prezentowany jest Walnemu Zgromadzeniu PKN Orlen. Ocena ta nigdy nie doprowadziła do wskazania jakichkolwiek nieprawidłowości w zakresie kształtowania wynagrodzeń Członków Zarządu Spółki” – czytamy.
W treści ekspertyzy czytamy: „W ostatnim czasie pojawiły się w mediach nieprawdziwe informacje dotyczące nieprawidłowości w zakresie wypłacania wynagrodzeń Członków Zarządu PKN Orlen, rzekomo niezgodnych z przepisami Ustawy. Wskazuje się przy tym, iż wynagrodzenia te pozostają w sprzeczności z przepisami tzw. ‘ustawy okołobudżetowej’, obecnie obowiązuje w tym względzie ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023. Odpowiedniki tej ustawy były uchwalane w przeszłości dla poszczególnych lat budżetowych”.
Ustawy okołobudżetowe nie znajdują wprost zastosowania do Orlenu
„Od 2018 roku tzw. ‘Ustawy okołobudżetowe’ zawierają przepis wskazujący, iż ‘podstawę wymiaru (…), stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale 2016 r”. – informują autorzy analizy.
„Potocznie kwestię tę nazywa się ‘Zamrożeniem wynagrodzeń’. Należy jednak wskazać, iż tzw. „Ustawy okołobudżetowe” nie znajdują bezpośredniego zastosowania do spółek z udziałem Skarbu Państwa jako, że nie są one jednostkami sektora finansów publicznych i nie wykonują ustawy budżetowej. Podobnie, jak to ma miejsce w przypadku ustawy budżetowej.
„Ustawa okołobudżetowa skierowana jest do dysponentów części budżetowych, których budżety wchodzą w skład budżetu państwa i zawiera przepisy dotyczące sposobu jego wykonania. Znajduje ona zatem zastosowanie wyłącznie do wynagrodzeń, których źródło znajduje się w ustawie budżetowej na dany rok. Tymczasem wynagrodzenia Członków Zarządu PKN Orlen nie są wypłacane ze środków publicznych (por. kwestia kontroli NIK co do dysponowania środkami publicznymi), ale ze środków Spółki, które nie wchodzą w skład budżetu, a sama Spółka nie jest jednostką sektora finansów publicznych. Z tego względu do Spółki oraz wynagrodzeń Członków jej Zarządu nie znajdują wprost zastosowania przepisy tzw. "ustawy okołobudżetowej" – stwierdzają prawnicy.
„W związku z tym, iż przepisy tzw. "Ustaw okołobudżetowych" nie znajdują wprost zastosowania do Spółki, ich zastosowanie w PKN Orlen, wymagałoby implementacji w treści Uchwały WZ, podobnie jak to miało miejsce w przypadku zasad wynikających z Ustawy. Implementacja tak jednak dotychczas nie miała miejsca” – puentują.