77 lat temu słabo uzbrojeni żydowscy bojownicy podjęli dramatyczną i desperacką decyzję o zbrojnym wystąpieniu przeciwko niemieckim oprawcom likwidującym warszawskie getto. Było to pierwsze powstanie miejskie w okupowanej przez Niemców Europie.
Heroiczna walka powstańców
22 lipca 1942 roku Niemcy rozpoczęli wywózkę mieszkańców warszawskiego getta do Treblinki. Był to element skrupulatnie realizowanego przez hitlerowców planu "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej", zakładającego całkowitą eliminację europejskich Żydów. Ostatnią jego fazą była likwidacja warszawskiego getta, którą planowano wcielić w życie 19 kwietnia 1943 roku.
Żydzi, którzy obserwowali tragedię swoich współbraci, umierających z głodu i chorób, które w zastraszającym tempie rozprzestrzeniały się po getcie w związku z tragicznymi warunkami sanitarnymi (od listopada 1940 roku do lipca 1942 roku zmarło z tych powodów ok. 100 tys. Żydów), podjęli ostatnią decyzję w swoim życiu – jak chcą umrzeć. Dokładnie 82 lat temu, 19 kwietnia 1943 roku bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej oraz Żydowskiego Związku Wojskowego wystąpili zbrojnie przeciwko niemieckim żołnierzom likwidującym getto. Powstanie nie miało strategicznych celów militarnych, nie miało też najmniejszych szans powodzenia. Było aktem desperacji, odpowiedzią na dokonywane przez Niemców ludobójstwo, walką w imię ludzkiej godności, którą chciano im odebrać.
Dramatyczna walka ludności żydowskiej trwała kilkanaście dni. 6 maja odbywa się ostatnia narada dowódców ŻOB. Dwa dni później hitlerowcy odkryli bunkier w którym ukrywało się blisko ok. 300 Żydów. W obliczu nieuchronnej śmierci przez zagazowanie, ukrywający się w bunkrze popełnili masowe samobójstwo. Wśród nich znajdował się dowódca powstania Mordechaj Anielewicz wraz z żoną.16 maja oficjalnie zakończyło się powstanie. Tego dnia gen. SS Juergen Stroop ogłosił koniec akcji pacyfikacyjnej i rozkazał wysadzić w powietrze Wielką Synagogę na Tłomackiem.
Z raportów Stroopa wynika, że w dniach powstania w getcie znajdowało się ponad 56 tys. Żydów. Około 6 tys. zginęło na miejscu w walce, na skutek pożarów i zaczadzenia. 7 tys. Żydów Niemcy zamordowali na terenie getta, tyle samo wysłali do obozu zagłady w Treblince. Pozostała grupa ok. 36 tys. została wysłana do innych obozów, przede wszystkim do Auschwitz i Majdanka.
Trzaskowski: Pamiętamy o bohaterach
Do rocznicy odnieśli się przedstawiciele władz.
"82 lata temu wybuchło pierwsze z warszawskich powstań – powstanie w getcie warszawskim. Pamiętamy o bohaterach, którzy podjęli walkę o ludzką godność" – napisał na portalu X prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.
Komunikat wystosował również Senat RP. "82 lata temu wybuchło powstanie w getcie warszawskim. Pamięć o nim i jego bohaterach jest nieodłączną częścią naszej wspólnej historii — symbolem odwagi, determinacji i oporu wobec zła" – czytamy w oświadczeniu opublikowanym w mediach społecznościowych.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przypomina natomiast o akcji społecznej "Żonkile", organizowanej przez Muzeum POLIN. "Motywem przewodnim tegorocznych obchodów jest odwaga i różne jej oblicza" – podkreśla resort.
"Żółty żonkil stał się symbolem pamięci i solidarności, nawiązując do tradycji Marka Edelmana, jednego z przywódców powstania, który w każdą rocznicę składał kwiaty pod Pomnikiem Bohaterów Getta" – czytamy w komunikacie MKiDN.
twitterCzytaj też:
IPN odnalazł groby polskich dzieci zmarłych w niemieckim obozie w ŁodziCzytaj też:
Modlitwa na zakończenie 80. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau
Zostań współwłaścicielem Do Rzeczy S.A.
Wolność słowa ma wartość – także giełdową!
Czas na inwestycję mija 31 maja – kup akcje już dziś.
Szczegóły:
platforma.dminc.pl