Kult Najświętszego Serca Jezusowego kojarzy się głównie z francuską zakonnicą św. Małgorzatą Marią Alacoque, za sprawą której doszło do jego oficjalnego ustanowienia w całym Kościele. Bynajmniej jednak nie była ona pierwszą czcicielką Boskiego Serca, podobnie jak kult Najświętszego Serca Maryi wywodzi się z dawnych czasów, a jego źródeł możemy doszukiwać się w Piśmie Świętym.
Autor Mszy Świętej i oficjum o Najświętszych Sercach
Jak dobrze wiemy z Nowego Testamentu, na Sercu Jezusowym spoczywał umiłowany uczeń Pański, św. Jan Ewangelista. Fakt ten stał się podwaliną do rozwoju kultu Najświętszego Serca, a sam motyw zażyłego z nim obcowania powrócił w XIII wieku, kiedy to trzy święte niewiasty dostąpiły mistycznego doświadczenia, które za życia Pana Jezusa było dane autorowi ostatniej Ewangelii (chodzi o Mechtyldę z Hackeborn, Gertrudę Wielką i Małgorzatę z Kortony).
Jednym z prekursorów kultu w jego obecnej formie był żyjący na przełomie XVI i XVII wieku polski jezuita Kasper Drużbicki. Jednak to Janowi Eudesowi – na kilkadziesiąt lat przed objawieniami św. Małgorzaty Alacoque – miał przypaść przywilej zainicjowania tegoż nabożeństwa w bardziej sformalizowanych ramach. Św. Jan Eudes jest twórcą Mszy Świętej oraz oficjum o Najświętszych Sercach, z tego powodu dekret o uznaniu heroiczności jego cnót nazywa go „twórcą liturgicznego kultu Serc Jezusa i Maryi”.
Z kolei o Sercu Maryi wspomina Ewangelia św. Marka, w której starzec Symeon przepowiada, iż miecz przebije Jej Serce. Stąd w duchowości Kościoła obecność i tego elementu, który ostatecznie miał skodyfikować Święty, którego liturgiczne wspomnienie przypada na 19 sierpnia.
Ze Słowem Bożym przez świat
Urodzony we francuskiej Normandii Jan Eudes był synem chłopskiej rodziny i od dziecka trudnił się gospodarstwem. Jednocześnie kwitło w nim powołanie kapłańskie, które rychło zaprowadziło go do seminarium ojców jezuitów, a następnie do zgromadzenia filipinów założonego przez św. Filipa Neri Po przyjęciu święceń pełnił posługę na rzecz osób dotkniętych zarazą, a potem otrzymał rolę wędrownego kaznodziei.
Najważniejszym narzędziem ewangelizacyjnym, dzięki któremu zapalał w sercach ogień gorliwości i przyprowadzał do Boga zagubione dusze, był katechizm – zredagowany właśnie na nowo i znany wówczas jako Katechizm rzymski, czy też Katechizm Soboru Trydenckiego. Z pokorą wędrujący pieszo święty obieżyświat kładł nacisk na to, co w misji uczniów Chrystusa Pana najważniejsze, czyli szafowanie Boskich sakramentów oraz głoszenie prawdziwej i jasnej nauki katolickiej.
Szerzenie kultu Najświętszych – albo, jak czule je określał, Najsłodszych – Serc doprowadziło w końcu do powstania Zakonu Jezusa i Maryi. Zgromadzenie otrzymało charyzmat formowania kapłanów i głoszenia nabożeństwa do Serc Jezusa i Maryi. „Ofiarujcie się Jezusowi, by wejść w bezkres Jego ogromnego Serca, zawierającego Serce Jego Świętej Matki i wszystkich świętych, i aby zatracić się w tej otchłani miłości, miłosierdzia, pokory, czystości, posłuszeństwa i świętości” – zalecał swoim duchowym synom.
Przeciwko herezji jansenizmu
W czasach, w których działał św. Jan Eudes, szerzyła się w Europie herezja jansenizmu. Jej wyznawcy – a byli nią zainfekowani również przedstawiciele katolickiej hierarchii i duchowieństwa – popadali w przesadny rygoryzm obyczajowy i zniechęcali do częstej Komunii Świętej, wyolbrzymiając naukę o grzeszności ludzkiej natury, która miała czynić wiernych „niegodnymi” zażyłych więzów z Bogiem. Zupełnie nie w smak był im pełen rzewnego umiłowania i serdecznej bliskości apostolat św. Jana, który nieraz spotkał się z atakami z ich strony.
Święty pozostawał jednak niestrudzonym głosicielem nabożeństwa, które ożywiało jego apostolski zapał. Pomimo intensywnej działalności św. Jan znalazł też czas na napisanie kilku dzieł, w tym traktatu Przedziwne Serce Najświętszej Matki Bożej. Założył także zgromadzenie Sióstr Matki Bożej od Miłości. Po jego śmierci liturgia ku czci Najświętszych Serc była odprawiana we wszystkich domach ufundowanych przez niego wspólnot, a samo nabożeństwo – za sprawą cudownych widzeń św. Małgorzaty Marii Alacoque – zostało powszechnie ustanowione w Kościele przez papieża bł. Piusa IX w roku 1856.
Czytaj też:
"Pieśni Świętego Maksymiliana" – powstało poetyckie widowiskoCzytaj też:
Czy mamy obowiązek wierzyć we Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny?Czytaj też:
Wspomnienie św. Dominika Guzmána – duchowego ojca dominikanów