Jan z Dukli urodził się ok. 1414 roku, jednak niewiele jest danych historycznych o jego pochodzeniu, dzieciństwie i młodości. Wiadomo jednak, że pochodził z mieszczańskiej rodziny. Według lokalnej tradycji, Jan już od młodzieńczych lat dużo czasu spędzał w pobliskich lasach, prowadząc życie pustelnicze.
Do dziś, w lesie niedaleko Dukli znajduje się pustelnia i mały drewniany kościół pod wezwaniem św. Jana z Dukli. Nie wiadomo, dlaczego Jan zdecydował się na opuszczenie pustelni. W 1434 roku wstąpił do franciszkanów konwentualnych. Tam, przez sześć lat kształcił się, odbył nowicjat, złożył profesję zakonną i został wyświęcony na kapłana. Od razu po święceniach Jan został powołany na urząd kaznodziei, co oznacza że musiał być on dobrze uformowany i wyjątkowo uzdolniony.
Kiedy młodsi bracia zapytali, która droga lepsza – pustelnia czy zakon, Jan odpowiedział według swojego doświadczenia. "Co do mnie, nieskończenie dziękuję Bogu, że mnie do zakonu powołać raczył. Życiu pustelniczemu schodzi na wielu pomocach duchownych, które tylko we wspólnem, zakonnem pożyciu znaleźć można. W życiu na pustyni dwie wielkie niedogodności napotyka człowiek: jedna, że gdy mu schodzić będzie na jakiej cnocie, o tem nikt go nie ostrzeże, i w wadach swoich leżeć może na zawsze; druga że oprócz bogomyślności i umartwień ciała, w innych cnotach niełatwo się wyćwiczy, bo skądże nabędzie pokory, kiedy nie będzie tam nikogo, kto by go upokarzał? Skądże cierpliwości, jeśli nie napotyka prześladowców albo złośliwych języków, które mu przycinają? Ale przede wszystkiem jakże on nabędzie wielkich zasług posłuszeństwa, kiedy przełożonego nad sobą nie ma. Pozostawmy tamte drogi dla małej liczby szczególnie do tego wybranych przez Boga, a sami trwajmy w powołaniu, do którego nas zawezwać raczył".
Życie klasztorne św. Jana z Dukli
Jan z Dukli był nie tylko kaznodzieją. Przez wiele lat pełnił również funkcję gwardiana – był przełożonym klasztoru w Krośnie i we Lwowie. Po pewnym czasie został kustoszem całego okręgu lwowskiego.
W 1453 roku do Polski przybył Jan Kapistran, reformator franciszkańskiego życia zakonnego. Założył on w Krakowie i w Warszawie zakon obserwantów – zakon o obostrzonej regule. Później konwent powstał także we Lwowie. W Polsce zaczęto nazywać ich powszechnie bernardynami – od klasztoru św. Bernardyna.
Jan z Dukli, zachęcony gorliwością bernardynów, postanowił do nich wstąpić. Choć przejście z zakonu do zakonu uważane było za pewnego rodzaju dezercję, a przyjmowanie innych zakonników nie było mile widziane ze względu na obniżenie karności zakonu obserwantów, to jednak Jan został przyjęty bez wahania. U obserwantów przeżył 21 lat.
Jan z Dukli – święty za życia?
Pod koniec życia Jan najprawdopodobniej utracił wzrok. Dorobkiem jego życia był zbiór kazań, który jednak zaginął. Po czasie niewidomy kaznodzieja zachorował również na bezwład nóg.
Jan zmarł 29 września 1484 roku. Został pochowany w kościele klasztornym we Lwowie, za wielkim ołtarzem. Był uważany za świętego już za życia, dlatego od razu po jego śmierci wierni zaczęli modlić się przy jego grobie o łaski za jego wstawiennictwem.
W 1487 roku papież Innocenty VIII zezwolił na "podniesienie ciała", czyli oddawanie mu czci publicznej. Sam akt przeniesienia odbył się dopiero w 1521 roku. Nowy grób Jana z Dukli przeniesiono do prezbiterium po prawej stronie. W późniejszych latach wystawiono mu marmurowy sarkofag, który ostatecznie w 1740 roku został przeniesiony za wielki ołtarz.
Obecnie trumna z ciałem św. Jana znajduje się w Dukli.
Liczne łaski i wota dziękczynne
Dowodem na ogromne wstawiennictwo św. Jana z Dukli są liczne łaski wypraszane przez wiernych i wota dziękczynne zostawiane przy grobie franciszkanina. Św. Janowi z Dukli przypisuje się też wstawiennictwo podczas oblężenia Lwowa, które udało się odeprzeć.
W 1615 roku rozpoczął się proces kanoniczny Jana z Dukli, który po wielu przerwach zakończono w 1731 roku. W 1733 roku Jan z Dukli został beatyfikowany przez papieża Klemensa XII. Świętym został ogłoszony dopiero w 1997 roku przez papieża Jana Pawła II. Termin jego święta kilkukrotnie był przenoszony. Początkowo był to 19 lipca. Po reformie kalendarza liturgicznego w Polsce w roku 1974, wspomnienie Jana z Dukli przypadało na 3 października. Jednak po kanonizacji przeniesiono je ostatecznie na 8 lipca.
Czytaj też:
Kościół w Polsce świętuje pierwsze liturgiczne wspomnienie bł. Rodziny UlmówCzytaj też:
Otrzymał od Watykanu najcięższą możliwą karę. Arcybiskup zabiera głos