Odkrycia dokonał międzynarodowy zespół astronomów z Uniwersytetu Tokijskiego i badaczy z Center for Astrophysics Harvard & Smithsonian. Wyniki swoich badań opisali już w dwóch prestiżowych periodykach: „The Astrophysical Journal” i „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society Letters”.
HD1 najstarszą galaktyką
Galaktyka HD1 jest zdaniem naukowców najstarszym znanym nam obiektem astronomicznym. Narodziła się około 330 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Galaktykę odnaleziono poprzez badanie przesunięcia ku czerwieni* ultrafioletowych źródeł światła pochodzących z formacji nowych gwiazd. Czerwony kolor galaktyki od początku sugerował, że jest bardzo stara.
Przesunięcie ku czerwieni galaktyki HD1 wynosi z = 13,27, a to oznacza, że światło z galaktyki dotarło do Ziemi dopiero po 13,5 miliardach lat. W związku z tym, a także z racji rozszerzania się Wszechświata, odległość galaktyki od Ziemi wynosi około 33,4 miliarda lat świetlnych.
Galaktyka HD1 wyprzedziła galaktykę GN-z11, do tej pory uważaną za najstarszy obiekt. HD1 jest starsza o przynajmniej 100 milinów lat.
Naukowcy mają na razie dwie koncepcje dotyczące tego, co dzieje się wewnątrz HD1. Pierwsza mówi o tym, iż galaktyka ta tworzy gwiazdy w zdumiewającym tempie i być może jest domem dla gwiazd populacji III, czyli pierwszych gwiazd we Wszechświecie, których do tej pory nigdy nie zaobserwowano. Druga koncepcja wskazuje, że HD1 zawiera supermasywną czarną dziurę o masie około 100 milionów mas Słońca (dla przykładu czarna dziura znajdująca się w centrum Drogi Mlecznej ma masę 4,6 miliona mas Słońca).
Badacze zajmujący się obserwacjami HD1 odkryli także drugi obiekt – galaktykę, nazwaną HD2. Aby lepiej poznać obydwie galaktyki potrzebne są dalsze badania. Nowych możliwości dostarczyć ma uruchamiany jeszcze Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (pełną zdolność pomiarową JWST osiągnie w czerwcu tego roku). Znalezione galaktyki znajdują się już bowiem na granicy możliwości obserwacyjnych aktualnie dostępnych narzędzi.
Galaktyki zostały odkryte przy pomocy Teleskopu Subaru, Teleskopu VISTA, UK Infrared Telescope oraz Kosmicznego Teleskopu Spitzera. Obserwowano je łącznie przez 1200 godzin. Zespół z Uniwersytetu Tokijskiego czeka już na pełne uruchomienie Teleskopu Webba, aby kontynuować badania.
* Przesunięcie ku czerwieni to zjawisko fizyczne polegające na tym, że linie widmowe promieniowania elektromagnetycznego docierające z niektórych gwiazd lub galaktyk są przesunięte w stronę większych długości fali (mniejszych częstotliwości).
Czytaj też:
Ma być o wiele lepszy od Hubble’a. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba wyruszył w podróżCzytaj też:
Mikołaj Kopernik – bujne życie polskiego astronoma