W dyskusji udział wzięli: minister finansów, inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński, prezes zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego Beata Daszyńska-Muzyczka, wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej Wojciech Konecki i Izabela Olszewska, członek zarządu Giełdy Papierów Wartościowych.
Niebagatelna rola Polski
Grupę krajów Inicjatywy Trójmorza, w skład której wchodzi 12 państw, powołano staraniem prezydentów Polski i Chorwacji w 2015 r. Jej zadanie to koordynowanie współpracy politycznej i wspieranie rozwoju krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Minister Jerzy Kwieciński przekonywał, że Inicjatywa Trójmorza odgrywa wielką rolę jako czynnik integrujący kraje naszego regionu. Jest też ważna dla Polski, postrzeganej jako lidera grupy. – Polska to dziś kraj, z którym trzeba się liczyć. To ona koordynuje działania grupy i wychodzi z inicjatywą – tłumaczył. Drugi szczyt Inicjatywy Trójmorza odbył się dwa lata temu w Warszawie, a jego gościem specjalnym był prezydent USA Donald Trump. – Byłem na początku lipca w USA. Proszę mi wierzyć, wszyscy chcieli rozmawiać przede wszystkim o Trójmorzu. W USA zainteresowanie jest olbrzymie. Oni rozumieją, jaki ten projekt będzie miał wpływ na rozwój gospodarek naszego regionu – stwierdził.
Przełomowe decyzje
W 2018 r., podczas szczytu Inicjatywy Trójmorza w Bukareszcie, banki rozwoju podpisały list intencyjny o powołaniu Funduszu Inwestycyjnego Inicjatywy Trójmorza (Funduszu Trójmorza). W maju tego roku polski bank rozwoju BGK i EximBank z Rumunii podpisały akt założycielski Funduszu, który ma finansować projekty tworzące infra-
strukturę transportową, energetyczną i cyfrową w regionie. Rolę tego przedsięwzięcia szczególnie podkreślał minister Kwieciński. – Inne kraje oczekują od nas proaktywnego działania i ono wyszło od nas, z Polski, od BGK. To dobrze. Nie wystarczy powiedzieć, że nam się chce, trzeba to pokazać – przekonywał.Fundusz Trójmorza
– Kiedy ktoś stoi w miejscu, to tak jakby się cofał – przekonywała prezes zarządu BGK, Beata Daszyńska-Muzyczka, dodając, że właśnie dlatego decyzja o powołaniu Funduszu Trójmorza jest sprawą absolutnie kluczową. – Zastanawialiśmy się, co możemy zrobić jako instytucja finansowa i państwowy bank rozwoju, by wesprzeć gospodarczy wymiar inicjatywy. Stąd decyzja o powołaniu Funduszu Trójmorza, który ma działać na zasadach komercyjnych, a jego rolą jest mobilizowanie kapitału na inwestycje infrastrukturalne w regionie. Fundusz Trójmorza ma być uzupełnieniem funduszy europejskich i środków państwowych – tłumaczyła Daszyńska- Muzyczka. Prezes BGK podkreślała także, że tak szybkie uruchomienie Funduszu Trójmorza to efekt sprawnej współpracy banków rozwoju z krajów regionu i przekonania o wspólnych celach. – Spośród państw Inicjatywy Trójmorza tylko Austria powiedziała, że nie przystąpi do Funduszu, bo nie ma aż takich potrzeb. Wszystkie inne państwa regularnie się spotykają, wszystkie są zaangażowane. Lata komunizmu to dla naszych krajów doświadczenie niszczenia gospodarki i braku możliwości rozwoju. Jeśli teraz sami nie będziemy o siebie walczyć, jeśli nie będziemy starać się o środki na realizację inwestycji, nikt o nas nie zawalczy – tłumaczyła Daszyńska- Muzyczka. Współpraca gospodarcza krajów Trójmorza leży w interesie nie tylko poszczególnych krajów. – Bez potężnych inwestycji w naszą część Europy możemy zapomnieć o silnej UE – przekonywała szefowa BGK, podczas Kongresu 590 w podrzeszowskiej Jasionce. BGK, jako państwowy bank rozwoju, od 95 lat dba o rozwój społeczny i gospodarczy Polski.
Koszty
Uczestnicy debaty zgodzili się co do tego, że mimo rosnących potrzeb z czasem wsparcie UE dla naszego regionu będzie coraz mniejsze. Z kolei koszty, które musimy ponieść, by nadrobić dzielący nas od krajów Europy Zachodniej dystans, są ogromne. W jaki sposób Fundusz Trójmorza może przyczynić się do zwiększenia finansowania kluczowych inwestycji infrastrukturalnych? – Przewidywana wielkość Funduszu to 3–5 mld euro – deklarowała Daszyńska-Muzyczka. Zbyt mało? Prezes BGK tłumaczy, że to jedynie podstawa. Wiele projektów może być realizowanych w formule PPP, dzięki połączeniu środków pochodzących z funduszy unijnych z kapitałem podmiotów prywatnych. Jak przekonać inwestorów? – Dziś kraje Trójmorza tworzą mniej więcej 11 proc. PKB Unii Europejskiej. Do 2030 r. to może być skok do 13 proc. Oczywiście przy konsekwentnym realizowaniu inwestycji – przekonuje prezes BGK. Zainteresowani inwestowaniem w Fundusz są także inwestorzy w Australii, Japonii, Kanadzie, Holandii czy Izraelu. – Gdyby nie było zainteresowania, rozmowy dawno byłyby skończone, a one trwają, i to w wielu miejscach, co pokazuje, że rejon Trójmorza ma olbrzymi potencjał – przekonywała Daszyńska-Muzyczka.
Budowanie efektu synergii
Inicjatywą Trójmorza interesuje się także giełda. – Jesteśmy bardzo zainteresowani, by wpisać się w Inicjatywę Trójmorza w sensie kapitałowym i towarowym – przekonuje Izabela Olszewska, członek zarządu Giełdy Papierów Wartościowych. Planowane jest stworzenie wspólnego indeksu giełdowego Trójmorza. Giełdy regionu podpisały list intencyjny w tej sprawie we wrześniu 2019 r. – Giełda podejmuje się roli koordynatora. Chodzi o to, by nie konkurować, lecz wspólnie budować produkty skupiające region w jedną całość, wydobywając w ten sposób efekt synergii – tłumaczyła Izabela Olszewska. Szanse gospodarcze płynące ze współpracy państw Trójmorza dostrzega także wiceprezes KIG, Wojciech Konecki. – Ważne, żebyśmy nie zagadali się na śmierć, ważne też, żeby nie utopić dobrych projektów w biurokracji – przekonywał.
Olga Kowalska